شیاخ؛ بزرگترین قلعه تاریخی استان ایلام در انتظار گردشگران - شیوا مارکت

ساکنان قلعه و محیط اطراف آن بیشتر به وسیله دامپروری و شکار امرار معاش می نموده اند، البته به صورت محدود کشاورزی نیز داشته اند. از دیگر منابع غذایی ساکنان منطقه می توان به تنوع گونه های جانوران قابل شکار در منطقه اشاره نمود.

شرایط محیطی قلعه بسیار سوق الجیشی است و تنها ورودی آن از سمت شمال بوده که آثار برج های ورودی تا حدودی برجای مانده است. اما دیگر بخش ها در چهار طرف به صورت ترانشه های دره ای و صعب العبور هستند. در خارج از قلعه در پیرامون آن به طور پراکنده آثار معماری و استقرارهایی وجود دارد که در ارتباط با ساکنان قلعه است.

تاکنون آنالیز ها و مطالعات باستان شناسی از قبیل برآورد، مشخص حریم، نقشه برداری و برداشت پلان قلعه انجام نگرفته است که شاید مهمترین دلیل آن عدم دسترسی به قلعه بوده است. فقط تنها جاده خاکی عشایری زرین آباد دهلران در دهۀ 60 ایجاد شده که بخش شمال شرق قلعه را نیز تا حد زیادی تخریب نموده است. منبع آبی قلعه همانگونه که ذکر شد رودخانه شاخ است که در فاصلۀ حدود یک کیلومتر بر روی تپه ماهورهایی منطقه آب را به داخل منطقه راهنمایی نموده اند که هنوز آثار بخش هایی از کانال انتقال آب باقی است.

ویژگی های معماری قلعه

ساختمان قلعه به صورت شمال- جنوبی به طول تقریباً 800 متر و عرض آن به صورت غربی- شرقی به تناسب توپوگرافی از 70 تا 150 متر متغیر است.

مصالح به کار رفته در بنا شامل سنگ لاشو و گچ نیم کوب است. یکی از خصوصیات اصلی و شاخص بنا ساخت باروی آن در چند مرحله است که ارتفاع آن در برخی از قسمت ها به 7 متر می رسد.

مرحله ای بودن ساخت بارو بدین شکل است که ابتدا ارتفاع 2 متر از بارو را به طور سراسری ساخته و در مرحله بعد ارتفاع 1.5 تا 2 متر دیگر را بر روی آن ایجاد نموده اند و در مرحله پایانی باز هم به طور سراسری 2 متر دیگر به ارتفاع بارو افزوده شده است.

بدنۀ داخلی بارو با سنگ های قلوه، لاشه و ملاط گل و گچ سست ساخته شده و دارای استحکام زیادی نیست. نمای بارو در مرحله بعدی به صورت نسبتاً منظم و صاف با استفاده از سنگ های لاشه و گچ به صورت محکم تری ساخته شده است.

دور تا دور قلعه دارای برج هایی است که به صورت نیم دایره، به صورت جداگانه به بدنۀ بارو الحاق شده اند که دارای چفت و بست نیستند و به همین دلیل درصد تخریب آنها بیشتر بوده است تا دور قلعه دارای برج هایی است که به صورت نیم دایره، به صورت جداگانه به بدنۀ بارو الحاق شده اند که دارای چفت و بست نیستند و به همین دلیل درصد تخریب آنها بیشتر بوده است. در قسمت های مختلف برج و بارو محل های سوراخ داربست ها که در حین ساخت برج و بارو به کار رفته اند وجود دارد.

قلعه به دو بخش کلی شمالی و جنوبی تقسیم شده است که بخش جنوبی کوچک تر و احتمالاً حاکم نشین قلعه بوده است. در داخل قلعه به طور پراکنده آثار معماری وجود دارد که برخی از آنها با سنگ و گچ ساخته شده اند. به نظر می رسد ساختمان های داخل قلعه در بیشتر قسمت ها از خشت و گل ایجاد و به مرور زمان از بین رفته اند. بر اساس شواهد موجود می توان به حوض آبی (انبار) در داخل بنا اشاره نمود که آب را به وسیله یک کانال به این حوض منتقل می نموده اند.

در خصوص ساختارهای سازه ای داخل قلعه با توجه به از بین رفتن آنها و عدم مطالعات برآورد، کاوش و نوع کاربری آنها نمی توان اظهار نظر کرد. تنها می توان به دیوار سراسری که بخش جنوبی قلعه (حاکم نشین) را از بخش شمالی جدا می نماید اشاره نمود. به نظر می رسد در بخش شمالی قلعه که عموم مردم در آن زندگی می نموده اند از سازه های خشتی استفاده شده است. پیرامون قلعه دارای آثار استقرارهایی است که به نظر می رسد محل زندگی کوچ نشینان بوده و به طور فصلی در اطراف قلعه اطراق می نموده اند. با توجه به وجود قبرهایی در داخل قلعه به نظر می رسد قبرستان این منطقه داخل قلعه باشد که احتیاج به برآورد و آنالیز بیشتر دارد.

با توجه به سبک معماری قلعه می توان به یقین گفت که بنای قلعه در دوره ساسانیان ساخته شده و آنالیز شواهد موجود در آن نشان دهنده ادامه زندگی در آن تا قرن پنجم هجری قمری است.

ملاط گچ به کار رفته در برخی از بناهای داخل قلعه با ملاط گچ استفاده شده در بارو متفاوت است که احتمالاً متعلق به بناهای دورة اسلامی داخل قلعه است.

از مواد فرهنگی یافت شده در قلعه می توان به جوش های فلزی کوره اشاره نمود که وجود کوره ها و کارگاه های ذوب و ساخت اشیا فلزی را در این منطقه تأیید می نماید. از شاخص ترین سفال هایی یافت شده در محوطه قلعه، سفال های لعاب دار قرون اولیه اسلامی است.

tour-malaysia.ir: تور مالزی | تور مالزی ارزان، تور لحظه آخری مالزی، تور مالزی نوروز، بهار، پاییز، تابستان، زمستان مالزی را از ما بخواهید.