مغلطه معلول جعلی (False Effect) ، مغلطه به زبان آدمیزاد (116)

به گزارش شیوا مارکت، تعریف: مغلطه معلول جعلی نقطه مقابل علت سوال برانگیز (Questionable Cause) است. در این مغلطه شخص به اشتباه از یک علت، معلولی اشتباه برداشت می نماید.

معادل انگلیسی: False Effect

معادل لاتین: non causa pro causa

الگوی منطقی:

از قرار معلوم X علت Y است.

Y اشتباه است.

بنابراین X اشتباه است.

از قرار معلوم X علت Y است.

Y صحیح است.

بنابراین X صحیح است.

مثال 1:

اینقدر نزدیک تلویزیون نشین! کور می شی!

شرح: در این مثال علت کور شدن نزدیک نشستن به تلویزیون ذکر شده است. این طرز فکر نمونه ای از مغلطه معلول جعلی است. اساساً این ایده که با نزدیک نشستن به تلویزیون چشم های آدم ضعیف می گردد، شایعه ای قدیمی ست، اما پژوهش های اخیر کمی به این شایعه اعتبار بخشیده اند. در واقع، هیچ کس با نزدیک نشستن به تلویزیون کور نشده است، مگر این که تخم چشم هایش را داخل دکمه خاموش روشن فرو نموده باشد. به طور کلی نزدیک تلویزیون نشستن نتیجه کور شدن را تضمین نمی کند.

مثال 2:

اگر 10٪ از اندوخته خود را به کلیسا ببخشید، روح یک کودک را از برزخ به بهشت روانه می کنید. به کلیسا یاری کنید!

شرح: چند قرن پیش، کلیسا برای آزاد کردن روح فک و فامیل آدم ها از برزخ از آن ها رشوه می گرفت. در سال 2007 کلیسا اعلام نمود که برزخ صرفاً یک نظریه است و بخشی از دکترین رسمی کلیسا نیست. دلیل مغلطه آمیز بودن مثال بالا این است که آزاد شدن روح یک کودک از برزخ نتیجه پول دادن به کلیسا را تضمین نمی کند.

استثنا: می توان استدلال کرد که باور حاصل شده از یک معلول خود آن معلول است. معلول ها را اغلب می توان به طور تجربی (علمی) ثابت کرد، ولی از طرف دیگر می توان ادعا کرد که باور شخصی و ایمان هستند؛ در این صورت ثابت کردن یا رد کردن شان غیرممکن می گردد.

منابع:

مغلطه ای رایج در اینترنت. منبع آکادمیک برای آن یافت نشد.

ترجمه ای از:

Logically Fallacious