آمار طلاق در سال های ابتدایی زندگی مشترک نگران کننده است

به گزارش شیوا مارکت، امروزه پرونده های طلاق به دلایل متعددی تشکیل می گردد که دلایل فرهنگی، مالی و تغییر در الگوی ازدواج از جمله آنهاست و کارشناسان معتقدند تقویت مددکاری اجتماعی در کنار مراکز مشاوره لازم است.

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، امروزه موضوع ازدواج را می توان یکی از مهم ترین دغدغه های حوزه جوانان دانست. موضوعی که دستگاه های زیادی متولی آن هستند اما شاید چندان تحرک خاصی هم از سوی آنان برای ایجاد تحول در بالا رفتن آمار ازدواج ندیده باشیم. در هفته اخیر که به مناسبت پیوند آسمانی حضرت فاطمه (س) و امام علی (ع) هفته ازدواج نامیده شده بود، شاهد برگزاری جلسات مختلف در دستگاه ها و ارائه گزارش های مختلف بودیم .

با این حال آمارها نشان می دهد که هر چند موانع اقتصادی و فرهنگی منجر به کاهش آمار ازدواج در مقایسه با سال 96 شده اما باز هم میزان ازدواج در کشورمان در مقایسه با کشورهای عربی همسایه از رقم بالاتری برخوردار است .

از موج ازدواج هراسی اجتناب کنیم

رسول صادقی جمعیت شناس و استاد دانشگاه تهران در مورد رایج ترین دلایل طلاق گفت: متأسفانه ما کمی در ارائه آمارها دچار افراط شده ایم به طوری که سازمان ثبت احوال، خطاهایی در شاخص انتشار آمار داشت که یک جو ازدواج هراسی را در کشور منتشر کرد. یکی از این اشتباهات، مطرح کردن شاخص طلاق نسبت به 100 ازدواج بود یعنی هر سال به ازای هر 100 ازدواج، میزان طلاق ها اعلام می شد این در حالی است که تمامی آن طلاق ها، مربوط به ازدواج های اجرا شده در آن سال نبود .

وی ادامه داد: اما شاخص درست و استاندارد، ارائه آمار طلاق به ازای هر هزار زن متأهل است. در واقع باید آنالیز گردد که به ازای هر هزار زن متأهل، چند طلاق رخ می دهد. دلیل عدم آنالیز این موضوع نسبت به مردان متأهل، احتمال وجود چندهمسری و ایجاد اختلال در آمارها است. به طور مثال سال 95 در تهران اعلام شد که به ازای هر 100 ازدواج، 35 طلاق اتفاق افتاده است درحالی است که اگر این شاخص را متناسب با استانداردهای جهانی و بر اساس هزار زن متأهل در نظر بگیریم، برابر 8 است. این تفاوت آماری و ارائه آماری هایی با شاخص های استاندارد موجب می گردد تا به طلاق به عنوان یک بحران در کشور نگاه نکنیم .

این جمعیت شناس اضافه کرد: ما منکر افزایش طلاق در کشور نیستیم. به طور مثال سال 60 به ازای هر هزار زن متاهل، سه طلاق اتفاق افتاده که این رقم سال 95 در تهران برابر 8 بوده است اما با این وجود باید به سمت میزان تعدیل شده طلاق برویم. خوشبختانه در حال حاضر سازمان ثبت احوال به سمت اعلام آمارها بر اساس این شاخص رفته است .

دلایل عمده روی آوردن به طلاق چیست؟

صادقی با بیان اینکه با وجود انتشار موجی مبنی بر وضعیت بحرانی طلاق در کشور، همچنان استحکام در خانواده ها وجود دارد، توضیح داد: بنده مدتی به عنوان کارشناس جمعیتی و با مجوز مراجع قانونی، در دادگاه های خانواده حضور داشتم و به بسیاری از عوامل موثر در طلاق پی بردم .

وی تاکید نمود: با وجود افزایش آمارهای طلاق نسبت به سال های گذشته، اما آمارها نشان می دهد که همچنان استحکام در خانواده ها وجود دارد و هنوز مسائلی از جمله تشکیل خانواده و فرزند آوری دغدغه افراد و جوانان است .

این استاد دانشگاه تغییر الگوی ازدواج را عاملی در افزایش طلاق خواند و توضیح داد: شواهد، پیمایش ها و مطالعات کیفری نشان می دهد که طلاق به عنوان یک پدیده اجتماعی، عوامل مختلفی داشته که یکی از آنها، تغییر الگوی ازدواج است .

وی در این باره گفت: در گذشته ازدواج ها بیشتر با نظر والدین بود اما در حال حاضر ازدواج ها فردی است و خود جوانان درگیر انتخاب می شوند. هر چند که در هر دو شیوه سنتی و مدرن، میزان طلاق بالاست. درحالی که در ازدواج هایی که فرد و خانواده هر دو در انتخاب دخالت داشته باشند، طلاق پایین تر است .

ارتباط با جنس مخالف و افزایش احتمال طلاق

این استاد دانشگاه اعلام کرد: یکی از دلایل دیگر، افزایش معاشرت افراد با جنس مخالف است. آمارهای کارشناسانه نشان می دهد افرادی که با جنس مخالف پیش از ازدواج معاشرت داشته و این معاشرت منجر به ازدواج نشده، در زندگی مشترک خود، بیش از دیگران در معرض طلاق هستند .

صادقی، شرایط اقتصادی را یکی دیگر از علل طلاق خواند و توضیح داد: بیکاری، ناامنی شغلی و شرایط اقتصادی نامطلوب، یکی از عمده ترین دلایل پرونده های خانواده در دادگاه ها است البته مهم ترین موضوع در زمینه بیکاری، طولانی شدن مدت بیکاری است .

این کارشناس جمعیت یادآور شد: متأسفانه در ایران، آمار بیکاری و طول مدت آن افزایش یافته و این میزان تأثیر بسیار زیادی روی خانواده ها گذاشته است به طوری که این طول مدت، اصلی ترین دلیل طلاق ها شده است .

تحولات فرهنگی تاثیرگذار بر جدایی زوجین

وی تغییرات فرهنگی را یکی دیگر از عوامل خواند و گفت: انتشار آمارهای لحظه به لحظه طلاق در سال های گذشته، قبح این موضوع را نسبت به دهه های پیشین از بین برده است. ما با نسلی روبرو هستیم که تغییرات فرهنگی در آن اتفاق افتاده و طلاق را پذیرفته اند. در گذشته خانواده ها به اختلافات شدید زوجین ورود می کردند و منجر به حل آن می شدند اما در حال حاضر تغییر نگرش ها، موجب عادی شدن طلاق در بعضی خانواده ها شده است .

انتشار آمارهای لحظه به لحظه طلاق در سال های گذشته، قبح این موضوع را نسبت به دهه های پیشین از بین برده است. ما با نسلی روبرو هستیم که تغییرات فرهنگی در آن اتفاق افتاده و طلاق را پذیرفته اند

این جمعیت شناس با بیان اینکه فردگرایی یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار فرهنگی در این حوزه است، توضیح داد: برای نسل قبل، خانواده بسیار اهمیت داشت اما در حال حاضر فردگرایی در میان افراد بیشتر شده و افراد بیشتر به منافع خود از جمله تحصیل و اشتغال توجه می نمایند .

صادقی اضافه کرد: از دیگر عوامل تأثیرگذار در طلاق، برابری جنسیتی یا حداقل رواج ایده های آن در خانواده هاست به طوری که نقش های جنسیتی در خانه و خانواده، قدری تغییر یافته است. عدم وابستگی اقتصادی به همسر، ظهور ایده های فمنیستی در خانواده و ایجاد نقش های جدید در زنان، موجب کاهش اهمیت خانواده محوری و سست شدن بنیان های خانواده شده است .

وی کمرنگ شدن باورهای دینی را از دیگر عوامل نشأت گرفته فرهنگی در ایجاد طلاق خواند و مطرح کرد: منظور از کمرنگ شدن باورهای دینی، از بین رفتن اعتقادات نیست بلکه این موضوع به معنای استفاده کمتر از باورهای اعتقادی در حوزه خانواده است. نسل جوان امروز با نسل قبل متفاوت است و این سرعت، تغییرات اجتماعی را بیشتر نموده است. از سوی دیگر، مسائل اقتصادی باعث شده تا جوانان خواسته های خود همچون ازدواج یا فرزندآوری را به تأخیر بیاندازند و پس از عادی شدن دوران تجرد، به این شیوه زندگی عادت نمایند .

این استاد دانشگاه با اشاره به عوامل روان شناختی مؤثر در کاهش ازدواج توضیح داد: خشونت های خانگی، بیماری های روانی، اختلالات شخصیتی و اعتیاد، از جمله مؤثر روان شناختی است که موجب می گردد افراد تمایل کمتری به تشکیل خانواده داشته باشند .

صادقی اضافه کرد: در این میان اعتیاد تأثیرگذارترین عامل است. بعد از استان تهران و البرز، در استان کرمانشاه شاهد بیشترین طلاق ها به دلیل اعتیاد هستیم. در گذشته اعتیادها اغلب با مواد سنتی بود و تأثیر زیادی بر نهاد خانواده نداشت اما امروزه به دلیل استفاده از مواد روان گردان و در خطر بودن جان افراد، اعتیاد نقش اساسی در طلاق دارد .

ماهواره و تاثیر آن در رواج طلاق

وی با اشاره به تأثیر ارتباطات و فضای مجازی بر موضوع طلاق مطرح کرد: تحقیقات نشان می دهد تأثیر ماهواره روی تمایل زنان به طلاق، بیشتر از مردان بوده است. درواقع یک سبک فرهنگی در کشور در حال شکل گیری است و فرهنگ طلاق را در بسیاری از خانواده ها عادی نموده است. بسیاری از برنامه های فارسی زبان شبکه های ماهواره ای نیز با هدف تأثیرگذاری بر روی خانواده هستند .

این جمعیت شناس گفت: یکی دیگر از عوامل مؤثر بر روی میزان طلاق های کشور، نارضایتی جنسی است. به طوری که زوجین به دلیل عدم رضایت از این مؤلفه، با یکدیگر به مشکل برخورده اما برای درمان آن به متخصص یا مشاور مراجعه نمی نمایند. همین عامل موجب سرد شدن تدریجی زوجین از یکدیگر و در نهایت ایجاد طلاق می گردد .

وی توضیح داد: با وجود افزایش نرخ طلاق در کشور، باز هم در مقایسه با کشورهای عربی، دارای آمار طلاق پایین تری هستیم .

صادقی با شرح درخصوص بعضی ساختارهای طلاق در کشور، اعلام کرد: یکی از عوامل مهم در ساختار طلاق کشور، جوان بودن سن زوجین مطلقه است. متاسفانه حجم تقریبا زیاد رخ دادن طلاق ها در سال های ابتدایی زندگی یک چالش اساسی است. به طوری که 14 درصد طلاق ها در اولین سال های زندگی مشترک رخ می دهد و درواقع طول مدت ازدواج تا طلاق پایین است .

تمرکز بر مددکاری اجتماعی، راه کاهش طلاق در سال های آغازین زندگی

وی اعلام نمود: در گذشته نرخ طلاق در کشور ترکیه در سال های ابتدایی زندگی بالا بود اما در حال حاضر این رقم کاهش یافته و به سه درصد رسیده است؛ در حالی که اغلب طلاق های این کشور در سال های آینده زندگی رخ می دهد. دلیل کم بودن طلاق ها در سال های آغازین زندگی در این کشور نیز راه اندازی و تمرکز روی مددکاری اجتماعی به جای مرکز مشاوره است .

صادقی با تاکید بر اینکه برای کاهش طلاق ها در ابتدای زندگی مشترک، باید بر تقویت مددکاری اجتماعی تمرکز کنیم، ابراز داشت: مددکاری اجتماعی به زندگی افراد ورود می نماید و به صورت رایگان، به حل مسائل زوجین می پردازد. ما نیز در ایران در کنار تمرکز روی مراکز مشاوره، احتیاج به تقویت مددکاری اجتماعی داریم .

این جمعیت شناس با بیان اینکه یکی از چالش ها در حوزه طلاق و آسیب های اجتماعی، زنانه بودن جمعیت مطلقه کشور است، گفت: متأسفانه بر اساس فرهنگ کشور، ازدواج مردان پس از طلاق بسیار آسانتر از زنان است. درواقع اغلب جمعیت مطلقه کشور مربوط به زنان 30 تا 35 سال است و این موضوع موجب بروز آسیب های اجتماعی و صدمه به زنان جوان کشور می گردد .

وی استان های دارای بالاترین میزان طلاق در کشور را برشمرد و توضیح داد: تهران، البرز، خراسان رضوی، قم، کرمانشاه، کردستان، گیلان و سپس مازندران، دارای بیشترین آمارهای طلاق در کشور هستند. در نتیجه مسئولین باید در این استان ها بیش از نقاط دیگر کشور، برای کاهش معضل طلاق برنامه ریزی و توجه نمایند .

منبع:مهر