اگر از تمیزکاری زیادی خسته شده اید این مطلب را بخوانید - شیوا مارکت

آن ها می گویند که نمی توانند سینک کثیف آشپزخانه و توالت کثیف و تار عنکبوت های آویزان از سقف را تحمل نمایند؛ به همین دلیل ساعت ها در هفته وقت گران بهایشان را صرف تمیزکاری می نمایند.

بسیاری از زنان ممکن است مدام از کثیفی همسرخود گله نمایند، به نظر آن ها مردان گاهی کثیف اما مرتب هستند و برعکس، زنان تمیز و گاهی شلخته هستند. این را بارها از زبان بسیاری زنان شنیده ایم که غر می زنند: وسایلت را این طرف و آن طرف ولو نکن! میز تحریر را به هم نریز! تازه همه جا را تمیز و ضدعفونی نموده ام!

وسواس یا دقت؟ شاید فقط دچار توهم میکروب هستند! میکروب های خبیثی که پشت وسائل خانه مخفی شده اند!

اما علم چه می گوید؟ ما با اطلاعات ظاهرا متناقضی درباره تمیزی ـ بمباران شده ایم. بهداشت به دفع عفونت ها و بیماری های بی شمار یاری کند؛ این موضوع کاملا واضح است. اما باکتری هایی وجود دارند که برای ما خوب هستند؛ حتی این موضوع هم گفته می شود که برخی مواد تشکیل دهنده شوینده ممکن است به ما آسیب بزند. این فرضیه وجود دارد که بهداشت بیش از حد عواقبیدارد مثل بالا رفتن میزان حساسیت ها و بروز اختلالات روانی. مورد آخر به نظر می رسد که احتیاجمند درمان و رسیدگی است.

تصور می شود که بیش از 150 میلیون نفر در اروپا آلرژی دارند، این رقم اکنون در حال افزایش هم هست. تا سال 2020 میلادی در نیمی از اروپایی ها حداقل یک نفر حساسیت خواهد داشت. حساسیت حداقل به یک غذا به خصوص در بچه ها معمول تر خواهد شد. بین سال های 1997 و 2007 میلادی/ 1375 و 1385 خورشیدی، این رقم در بچه ها 18 درصد افزایشیافت و اکنون در آمریکا حداقل یک نفر در هر 25 نفر حساسیت دارد. آسم یکی از بیماری های شایع است. در انگلستان در فاصله سال های 1971 و 1991 میلادی/1349 و 1369 خورشیدی پزشکان مشاور خانواده برایرسیدگی این شرایط چهاربرابر شده اند، مشاهات نشان می دهد که التهاب مخاط بینی در واکنش به چیزهایی مثل گرده گیاهان و گرد و غبار بیشتر از دوبرابر بوده است.

دیوید استراچان اپیدمیولوژیست دانشکده بهداشت و طب گرمسیری نخستین فرضیه بهداشت خود را عنوان نمود و گفت که سبک زندگی و دوری از مواد غیربهداشتی در دوران کودکی به معنی جذب آلودگی های کمتر است که این موضوع ما را مستعد حساسیت می نماید.

بهداشت افراطی

برخی یافته ها بسیار جالب هستند. به عنوان مثال بچه های که در مزرعه بزرگ می شوند و همین طور آن هایی که حیوانات در محیط اطراف خود دارند و والدینشان ظروف را با دست می شویند در مقایسه با آن هایی که با ماشین ظرفشویی می شویند به نظر سالم ترند. مقاله ای در سال 2014 میلادی/1392 خورشیدی منتشر شد که احتمال توسعه آسم را در بچه های که در اولین سال زندگی در معرض گربه، موش و سوسک هستند بسیار کمتر می دانست.

بسیاری از ما این عقیده را پذیرفته ایم که ارتباط کمی میان میزانی آلودگی و تهدید سلامتی وجود دارد، شاید این موضوع بهانه ای است برای کاهش کارهای خانه. این حرف بسیار خوبی است که به خاطر خودمان تمیز باشیم گرچه این اعتراف به این معنی است که گیر افتاده ایم.

این جا فقط یک مشکل وجود دارد: ممکن است اوضاع به همین سادگی نباشد. در سال های اخیر هزاران تحقیق اجرا شده که نشان می دهد تغییرات زندگی میکروارگانیسم در درون بدن ما با هر چیزی از جمله آلرژی ها و آسم تا امراضی مثل چاقی و افسردگی و آلزایمر ارتباط دارد. این درک نوظهور از میکروبیوم حاکی از تمایز مشخصی میان تمیزی و کثیفی است. ما ارتباط پیچیده ای با باکتری داریم. در معرض برخی از باکتری ها بودن برای ما خوب است و برخی از آن ها نه. دریافتن این که کدام خوب و کدام بد، کار سختی است.

یک تحقیق در سال 2015 میلادی/1393 خورشیدی نزدیک 400 نوزاد را در آلمان مورد آنالیز قرار داد. محققان هیچ ارتباط مستقیمی میان احتمال ابتلا به آسم و آلرژی ها با تمیزی خانه پیدا نکردند. چیزی که تفاوت ایجاد می کرد قرار گرفتن آن ها در معرض باکتری بود. چند مطالعه نشان داد که افراد سالم تر، میزبان میکروب های بیشتری هستند.

سبک زندگی ممکن است تاثیرات مخربی روی این تنوع داشته باشد. تحقیقات نشان داده است کسانی که نقاط دورافتاده زندگی می نمایند ـ مثل جامعه شکارچی که از راه سنتی زندگی می نمایند ـ 40 درصد کمتر میزبان میکروب هستند. وقتی والدینی را در خیابان می بینیم که پستانک بچه هاشان را که برزمین افتاده بر می دارند و می مکند و دوباره در دهان کودک می گذارند؛ حالمان به هم می خورد، اما یک مطالعه درسال 2013 میلادی/1391 خورشیدی نشان داد که این نوزادان احتمال کمتری برای ابتلا به آسم یا اگزما دارند و ذراتی که در بزاقشان هست متفاوت از نوزادنی است که والدینشان هرگز چنین کارهایی نمی نمایند. همین موضوع باعث شد که محققان به این فکر بیفتند که در این نوزادان احتمال انتقال میکروب های مفید از والدین به کودک پایین است.

شواهدی وجود دارد که چرا زندگی در مزرعه در کاهش آلرژی های بسیار خوب است؛ اجزای باکتری در غبار مزرعه واکنش دستگاه ایمنی را به التهاب سرکوب می نماید. به نظر می رسد که تاکید بر فرضیه بهداشت احتیاج به بازبینی دارد.

آیا انجام کمی تمیزکاری شما را می کشد؟

شواهد زیادی وجود دارد که ترکیب های شیمیایی ـ که ما برای نظافت خانه از آن استفاده می کنیم ـ باعث آلودگی های داخلی می شود.

آن استینمان از دانشگاه ملبورن استرالیا می گوید: بسیاری از مواجهه های ما با آلاینده های خطرناک در داخل خانه رخ می دهد و منبع بسیاری از این آلاینده ها مصارف روزانه ی ما هستند.

این آلاینده ها شامل خوشبونماینده های هوا، شامپو، صابون، شمع های معطر، موادشوینده لباس و محصولات تمیزنماینده هستند.

ترکیبات تشکیل دهنده این محصولات به گونه ای است که هر کدام به صورت جداگانه ممکن است برای سمی بودن آزمایش شده باشند ولی ما نمی دانیم که آن ها وقتی باهم ترکیب می شوند تا چه حد خطرآفرین هستند. از قضا به نظر می رسد که بسیاری از آلاینده ها از ترکیباتی ساخته می شوند که بوی تمیزی و تازگی می دهند. وقتی که ترکیبات معطر مثل لیمو و دیگر ترپن ها وارد هوا می شوند ترکیباتی از قبیل فرمالدئید فراوری می نمایند که سرطان زا هستند.

استفان هولگیت از دانشگاه ساوتهمپون انگستان می گوید: کاری که ما در خانه داری انجام می دهیم از اتلاف انرژی جلوگیری می نماید. تهویه بسیار پایین و موادشیمیایی می تواند در هوا و گرد و غبار انباشته شود.

محصولات پاک نماینده تنها منبع آلودگی نیستند ـ رنگ، صمغ چوب و مواد شیمیایی روی سطوحی مثل فرش نیز می توانند منبع آلودگی باشند ـ ولی ما خانه هایمان را به مراتب بیشتر از نوسازی، تمیز می کنیم.

استینمان پیشنهاد می نماید که مواد تمیزنماینده خوراکی مثل سرکه، جوش شیرین و لیمو را به جای موادشیمیایی استفاده کنیم. تصفیه نماینده یاریی نمی نماید؛ آن ها اجزای بزرگی از موادحساسیت زا مثل گرد و غبارو موی حیوانات را در ازای قدری مواد معطر شیمیایی جابه جا می نمایند.

اگرنمی توانید دست از تمیزکاری بردارید، یک راهکار می تواند این باشد که گیاهان خانگی نگاه دارید. باید از ناسا به خاطر تحقیقاتی که روی خدمه پرواز انجام داد و متوجه شد که گیاهان می توانند مواد شیمیایی آلی از قبیل بنزن و فرمالدئید را از هوا جذب نمایند تشکر کرد. سال گذشته یک تیم آزمایش کردند که چگونه پنج گیاه خانگی معمولی خوب، ترکیبات آلی را از هوای یک اتاق حذف می نمایند.

گیاهی از تیره آناناسیان اغلب در ادارات دیده می شود که می تواند میزان زیادی از موادی را که مورد آزمایش قرار گرفته جذب کند.

اما یک گیاه تنها از تیره آناناسیان در اتاق نشیمن نمی تواند کار زیادی بکند. هولگیت می گوید: در خانه جایی که مواد شیمیایی ـ که کاملا سمی هستند ـ وجود دارد. حتی گیاهان هم بعید به نظر می رسد که بتوانند تغییر زیادی به وجود آورند. اما در کناراین موضوع گشودن پنجره ها هم خیلی مهم است. امروزه خیلی به ندرت خانه هایی را با پنجره باز می بینیم. در روزگار قدیم هر روز خانه شما تهویه می شد اما امروز در همین انگلستان دیگر شاهد چنین چیزی نیستیم.

جارو برقی کنیم؟

بستگی دارد. جاروبرقی های معمولی با مکش بالا برای افرادی توصیه می شود که آسم یا آلرژی به گرد و غبار یا جانوران ریز یا دیگر مواد خارجی دارند یا این که نمی خواهند کسانی که به خانه شان می آیند در خصوص کثیفی آن ها قضاوت نمایند.

چیزی که اکنون مطرح می شود این است که بهداشت باید در کارهای ابتدایی خانه داری یک استراتژی داشته باشد. یکی از متخصصان بهداشت می گوید: مهم است که در جاهایی که زمان مساله است هم بهداشتی باشیم. اما به جای این که برای یک خانه عاری از کثیفی کوشش کنیم باید سعی کنیم تنها روی از بین بردن باکتری های مضر در سطوح مهم در زمان های قطعی تمرکز کنیم.

در تمیزکاری ها باید بیشتر روی دستگیره در، کلید برق و دستشویی و هر چیزی که بیشتر از همه لمس می شود تمرکز کنیم. ضروری است وسائل آشپزی را خیلی خوب تمیز کنیم. چیزهایی مثل سطوح، تخته خرد کردن و ابزار آشپزخانه که در تماس با گوش خام و همین طور سبزیجات کثیف قرار می گیرد می تواند مثل مرغ نپخته باعث مسمومیت غذای شما شود. مهم ترین توصیه، شستن دست ها بعد از پخت وپز، قبل از خوردن و بعد از استفاده از دستشویی است.

اما ورای همه این ها می توان امیدوار شد که نظافت دیوارها، کف یا اثاثیه خانه می توانند واقعا شش ماه صبر نمایند. اگر شما به ذرات گرد و غبار حساسیت ندارید، جارو کشیدن کاملا اختیاری است. می توانید بی خیال مرتب کردن رختخواب شوید ـ به خصوص اگر به گرد و خاک یا موجوادت ریز آلرژی داریدـ موجودات ریز به محیطی مرطوب برای بقا احتیاج دارند، بنابراین باز گذاشتن پوشش ها در صبح می تواند به کشتن آن ها یاری کند.

جنبه مثبت آشفتگی

به چه میزان بهداشت احتیاج داریم؟ شواهد برای این که چقدر آشفتگی خوب است به برخی مطالعات بر می شود که نشان می دهد احاطه شما در اشیاء بی معنی به ارتباط و تعریف شما از خانه یاری می نمایداما آشفتگی بیش از حد می تواند جلوی دست پای شما را هنگام آشپزی و تمیزکاری بگیرد.

اما دردسر درهم و برهم بودن ممکن است فراتر از خطرات ایمنی باشد. شواهد می گویند زنان شاغل که خانه شان را درهم و برهم یا نامرتب توصیف می نمایند هورمون استرس بالایی دارند و ممکن است کمتر سالم باشند.

مطالعات دیگر ارتباط میان بی نظمی و آشفتگی خانه را با سلامت بچه ها آنالیز نموده است. اما مطالعات جدیدتر نشان می دهد که نظم و ترتیب اطراف ما بر رفتارمان تاثیر خواهد گذاشت. ممکن است شنیده باشید که میزهای منظم و تمیز باعث سلامت بیشتر می شود اما میزهای نامرتب باعث خلاقیت بیشتر است. این ادعا بر اساس مطالعه ای است که در سال 2013 میلادی/ 1391 خورشیدی انجام شد و از شرکت نمایندگان خواست که تعدادی از فعالیت های خود را ـ وقتی اتاق مرتب یا غیرمرتب است ـ انجام دهند. یافته ها نشان دادکه آدم ها در یک محیط منظمبا قاعده تر رفتار می نمایند و اغلب، گزینه هایی را در پرسشنامه برمی گزینند که برچسب کلاسیک داشته باشد. آن هایی که در اتاق در هم و برهم نشسته اند ایده های خلاقانه تری دارند.

به طور خلاصه ترازوی این تحقیقات برای هردو طرف مساوی بود؛ آن هایی از ما که مدافع بی نظمی ما هستند و دیگرانی که اصرار بر نظم بهتر و بیشتر دارند.

اگر بخواهیم از ماری کوندو ـ مشاور نظم و ترتیب ژاپنی ـ نقل قولی بیاوریم؛ ممکن است به شما بگوید که خانه مرتب استرس کمتری همراه خواهد داشت. اما از سوی دیگر ای میلن می گوید که یکی از مزایای نامنظم بودن این است که به صورت مداوم اکتشافات هیجان انگیز خواهید داشت.

منظم بودن ممکن نیست که همواره و مداوم باشد. یکی از محاسن نظم و تمیزی این است که سلامت ما را توسعه می دهد اما بد نیست که بیشتر اوقات خانه را به حال خود بگذارید!

یافته های اولیه اشاره دارد که صرف کردن وقت بیشتر برای ورزش های جمعی و دیگر فعالیت های بیرونی می تواند به شما یک میکروبیوم متنوع را بازگرداند. در معرض خاک بودن ممکن است کلید این موضوع باشد. تا انتها زندگی بین 50 تا 60 میلی گرم در روز خاک می بلعیم! باغبان ها دو برابر این میزان دریافت می نمایند اما می بینیم که بیشترشان سالم و خوش بین هستند: سلامتی خود را با گشت و گذار در فضای بیرونی خانه، افزایش دهید. از مواد تمیزنماینده استفاده کنید اما نه خیلی زیاد که خانه پر از آلاینده ها شود و بعد از انجام کار پنجره ها را باز کنید.

ما کوشش می کنیم که این کار را امتحان کنیم. مطمئنا بهتر است که وقتتان را در هوای خوب آپارتمانتان بگذارنید.

پیغام های در هم ریخته

مهم ترین زمانی که ما در معرض میکروب های سودمند ـ که گاهی ضروری و سودمند هستندـ قرار می گیریم دوران اولیه کودکی است.

دنیس اونبای متخصص آلرژی و ایمونولوژیست در دانشگاه آگوستا در جورجیا می گوید: شاید خیلی مهم باشد که در سنین پایین، به بچه ها اجازه دهیم که روی زمین بازی نمایند. اما در این میان خبرهای بدی هم داریم. زمانی که ما بزرگ می شویم میکروبیوم تا حد زیادی تنظیم شده است. طبق تفکر کنونی قطع آن در مراحل اولیه زندگی سه سالگی است.

بنابراین هر اظهار عقیده ای که در طول بزرگسالی، حکم شانه خالی کردن از بهداشت شخصی باشد می تواندباکتری های متنوع و خوب شما را افزایش دهداما این که کدام باکتری برای ما خوب است، نمی دانیم و تنها در خصوص باکتری های بد آگاهی بیشتری داریم. برای مثال در انگلستان، حدود 17 میلیون نمونه غذای سمی در سال حاوی میکروب نورو ویرس و کامپیلوباکتر است. بسیاری نمونه ها در رستوران ها برداشته شده اما مطالعه ای که در 18 کشور اروپایی اجرا شده نشان می دهد که نزدیک به یک سوم شیوع بیماری ناشی از غذا، در داخل خانه خودمان اتفاق افتاده است.

آیا باید غذا را بشویید؟

میوه خام و سبزیجات را باید شست، اما مرغ را نه. باکتری کامپیلوباکتر اغلب در جوجه دیده می شود و شستن آن احتمالا آن ها را در اطراف آشپزخانه پخش خواهد نمود و ممکن است آن را با دست به دهان ببرید. فقط مطمئن شویدکه مرغ را کامل پخته اید و روی سطح ضدعفونی شده آماده سازی نموده اید.

لیزا آکرلی مشاوره تغذیه سالم در سازمان هتلداری انگستان که زدودن باکتری ها بخشی از کار او است می گوید: من خانه هایی دیده ام که کاملا کثیف هستند. ساده است که بگوییم ما خیلی تمیز هستیم، اما چه کسی برای این موضوع سندی دارد؟

آلودگی عواقبی دارد. حدود 50 درصد از مرغ ها در انگستان حامل کامپیلوباکتر هستندو معمول ترین علت مسمومیت غذایی به شمار می روند. باکتری به راحتی می تواند از گوشت خام از دست های شما یایک تخته گوشت منتقل شود. بدیهی است که هر چیزی که مردم را به عادات گذشته پیوند می دهد ـ مثل شست وشوی دست ـ امکان دارد خطرناک باشد. زمانی که شلختگی بیش از حد، در برترین حالت باعث اسهال می شود چرا نخواهیم که تمیز باشیم؟