تاریخچه ای مختصر از وسایل غذا خوردن - شیوا مارکت

در ادامه 4 ابزار غذا خوردن مانند چاپستیک، قاشق، چنگال و اسپورک را مورد آنالیز قرار خواهیم داد. وسایلی که شاید اگر روزی نباشند، به اهمیت وجود آنها پی ببریم.

چاپستیک ها

راز چینی های باستان

ریشه چاپستیک به زمان های بسیار دور یعنی دوران سلسله شانگ (shang) باز می گردد (1766-1122 قبل از میلاد)، زمانی که از جنس برنز بودند و به عنوان وسیله ای برای طبخ غذا طراحی شدند. برای جابه جایی آتش و بیرون آوردن نودل ها از آب در حال جوش بسیار ایده آل بودند(مسلما به دلایل معلوم از آن به جای دست استفاده می شده است). قدیمی ترین چاپستیکی که کشف شده دربقایای سلسله Yin بوده که تقریبا به 1200 سال قبل از میلاد بازمی گردد.

از ابزاری برای طبخ تا ابزاری برای خوردن غذا

اولین مثال از استفاده چاپستیک به عنوان ابزاری برای طبخ غذا به زمان سلسله هان(han)در حدود 400 سال بعد از میلاد بازمی گردد. زمانی که چینی ها افزایش جمعیت را تجربه کردند و آن موقع بود که تمامی منابع موجود درآن اقلیم از جمله غذا و سوخت برای طبخ غذا رو به خاتمه بود و این بدان معنا بود که خوردن تکه های کوچک از غذاها به یک امر ضروری تبدیل گردد. این تکه های کوچک غذا هرچه بیشترشرایط استفاده از چاپستیک را فراهم کرد، مخصوصا به دلیل اینکه چاقو برای خوردن این غذاهای سایز کوچک کارایی نداشت.

کنفسیوس می گوید :از چاپستیک بهره ببرید، ممنون

یک فیلسوف بانفوذ چینی به نام کنفسیوس نقش بسزایی در ایجاد رجحان چاپستیک و انتقاد از چاقو به عنوان ابزاری که نماد خشونت است و خشونت چیزی است که هیچ گاه نباید سر سفره های غذا اتفاق بیفتد، داشت. به عنوان یه انسان مذهبی و گیاه خوار معتقد بود که لبه های دندانه دار چاقو یادآور کشتارگاه است، یکی دیگر از موضوعاتی که در سرمیز غذا جایگاهی ندارد.

چاپستیک، به گونه ای که امروز می شناسیم

همانگونه که چاپستیک در میان جوامع آسیایی گسترش پیدا کرد، فرهنگ های مختلف مطابق با سلیقه خود آن را تغییر دادند. در چین معمولا چاپ استیک ها کمی بلندتر و ضخیم تر از نمونه های دیگر هستند(دارای لبه های گرد و ضخیم). در ژاپن، چاپستیک ها کمی کوتاهتر هستند و در خاتمه باریک و نوک تیز می شوند. چاپستیک های کره ای طول متوسطی دارند و معمولا از فلز ساخته می شوند برخلاف نمونه های ژاپنی و چینی که از بامبو و چوب تهیه می شوند.

قاشق ها

مصریان باستان واقعا برای قاشق هایشان احترام قائل بودند

گذشته از چاقوها، به نظر می رسد که قاشق ها اولین وسایلی بودند که توسط بشر مورد استفاده قرار گرفتند. ظاهرا شکل آنها تقلیدی از دستی است که کف آن را جمع نموده اند.

مبدا اصلی پیدایش قاشق ها مبهم است، اگرچه باستان شناسان فسیل هایی در اختیار دارند که اثبات کند تمدن نئاندرتال احتمالا وسیله ای شبیه به قاشق را با صدف های دریایی و استخوان می ساختند. اما اولین قاشق به شکلی که می شناسیم، در مصر باستان یافت شده است و به 1000 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. یک وسیله تزیین شده که از سنگ یا عاج ساخته می شد و این باور وجود دارد که بیشتر برای آیین ها و مراسم تشریفاتی مورد استفاده بود. گفته می گردد پس از مصر باستان، قاشق در فرهنگ های مختلف نقش مهمی را در خوردن غذا ایفا نموده است. جالب است بدانید که تاریخ ورود قاشق و چنگال به ایران هم به دوران ناصرالدین شاه برمی گردد.

زمانی که قاشق ها پرطرفدار بودند

در دوره سلسله تئودور(Tudor) انگلستان، قاشق ها جایگاهی در اجتماع پیدا کردند. چنانکه Apostle Spoons یا قاشق هایی با طرح قدیس ها در میان قبائل ثروتمند به یک هدیه متداول در مراسم تعمید تبدیل شد. انعکاسی از قاشق های مصر باستان که با یک شکل و شمایل فانتزی غربی ساخته می شدند. این وسیله نقره ای آراسته، نماد وفور، فراوانی و ثروت شد.

قاشقی که اکنون استفاده می کنیم

قاشق مدرن امروزی ما نسبت به اجدادش بلندتر و باریک تر است. بسیاری از آنها هم در خاتمه دارای چیزی شبیه به دکمه نیستند چیزی که در قرن های گذشته بسیار متداول بوده است که البته بیشتر جنبه تزیینی داشتند.

چنگال ها

در ابتدا ابزاری برای طبخ غذا، سپس وسیله ای برای خوردن آن

مانند چاپستیک، چنگال هم در گذشته به عنوان وسیله ای برای پخت غذا مورد استفاده قرار می گرفت. زمانی که امپراتوری مصر، یونان و روم برای زیرو رو کردن گوشت درون قابلمه های روی آتش از آن استفاده می کردند. اگرچه چنگال ها در آشپزخانه ها حضور داشتند اما میز غذا مکانی بود برای دست ها، چاقوها و قاشق ها، تا زمانی که در قرن هشتم و نهم نمونه های کوچکی از آن بر سر سفره های شام ایرانی برای خوردن غذا پدیدار شد.

بخش تاریک چنگال

در دنیای غرب و در قرن 11، چنگال همراه با کمی ترس و دشمنی دیده می شد. شاید به این دلیل که تصوری که از شیطان ارائه می شد همراه با یک چیزی شبیه به چنگال است. در دهه 1500 چنگال به فرهنگ اروپایی وارد شد، زمانی که کاترین دو مدیچی(ملکه فرانسه در سال های 1547 تا 1559) آن را از بایزانتین(ByZantine) به ایتالیا و فرانسه آورد. در آن موقع او بیشتر ازهر شخصیت دیگری در کانون توجه مردم قرار داشت و همین امر به وی یاری کرد استفاده از چنگال را به عنوان وسیله ای محبوب برای غذا خوردن گسترش دهد.

چنگال های اولیه چه شکلی داشتند

بسیاری از نمونه های اولیه دو چنگک داشتند و بسیار سنگین و در واقع مایه زحمت بودند. داشتن یکی از آنها مانند همان قاشق های پرزرق و برق، نمادی از ثروت بود. در قرن 16 فردی ثروتمند یک سری چنگال داشت که برای غذا خوردن با خود حمل می کرد. چنگال ها به عنوان وسایلی که نشانه فرهنگ هستند و توسط افراد متمدن مورد استفاده قرار می گیرند، شناخته می شدند. نهایتا در قرن 18، این وسیله خود را به عنوان یک میهمان دائم بر سر میزهای غذای کشورهای پیشرفته غربی بیان کرد البته در کنار قاشق و چاقو.

اسپورک ها (Sporks)

تاریخچه اسپورک (Spork)

اسپورک (وسیله ای که ترکیبی از چنگال و قاشق است تاحدودی مثل قاشق گود است و دارای چنگک کوچک مثل چنگال است و بعضی از نمونه های آن هم شبیه به چاقو وچنگال هستند یعنی لبه دندانه دار هم دارند) که پیدایش آن به سال ها قبل باز می گردد. کلمه spork برای اولین بار در سال 1909 در فرهنگ لغت قرن دیده شد و اولین ثبت این اختراع هم به دهه 1970 توسط شرکت Van Brode Milling باز می گردد. امروزه، اسپورک توسط شرکت های بیشماری که فراورینماینده وسایل غذاخوری و کارد هستند و قاشق و چنگال مناسب برای زندان ها، مدارس، فست فودها، کافه تریاها را فراهم می نمایند، فراوری می گردد.

شاید یک پدیده فرهنگی

اسپورک ها بیشتر در مراکز غذاخوری عمومی در ظروفی همراه با بسته های سس کچاب یافت می شوند، اما آنها به اندازه قاشق و چنگال کاربردی نیستند که در آشپزخانه خانه ها نگهداری شوند.اما ایده و سادگی ساخت اسپورک تبدیل به یکی از المان های سبک زندگی آمریکایی شد. اسپورک تا اندازه ای با فرهنگ آمریکایی خو گرفته است که حتی کلینتون ریئس جمهور سابق آمریکا هم دروران ریاست جمهوری خود را با اسپورک مقایسه نموده است.

افسانه شهری اسپورک

افسانه ای ساختگی در خصوص اسپورک وجود دارد که به جنگ جهانی دوم باز می گردد. زمانی که ژنرال مک کارتر به این نتیجه رسید که چاپستیک ها برای استفاده اسرای جنگی نامناسب است وآن نمونه چنگال ها امنیت بیشتری دارند. راه چاره او چیزی جز اسپورک های مقدس نبود. درست است. خوشبختانه این داستان ساختگی است.

منبع:thrillist

hecaconf.ir: مجله خبری و تحلیلی صنایع کشاورزی و تولیدی