تغییرات پنهان در سوریه در سایه کرونا - شیوا مارکت

به گزارش خبرنگاران، اواخر ماه مارس، برای نخسیتن بار پس از شروع بحران سوریه در سال 2011، محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه تماس گرفت. در این تماس، که در شرایط استثنایی رخ داد، ولیعهد ابوظبی با سوریه در مقابل کرونا اعلام همبستگی کرد.

بن زاید در توئیتی نوشت: با رئیس جمهور سوریه بشار اسد، تبعات شیوع ویروس کرونا را به طور تلفنی بررسی کردم و حمایت کشور امارات و کمکش به ملت برادر سوریه در این شرایط استثنایی را برای او تاکید کردم. همبستگی بشردوستانه در هنگام محنت ها، بالاتر از هر ملاحظه دیگر است و (کشور) عربی و برادر سوریه، در این شرایط حساس تنها نخواهد ماند.

محمد بن زاید، تلاش ها برای تحکیم روابط با سوریه را به پیش می برد.

بعد از شعله ور شدن بحران سوریه در سال 2011 که به یک جنگ ویرانگر داخلی منجر شد، کشور های عربی حوزه خلیج فارس، تمام ارتباطات با دولت سوریه به رهبری اسد را قطع کردند و برخی از آن ها مانند قطر و عربستان، با هدف براندازی نظام سوریه، از معارضان مسلح سوری حمایت چشمگیری به عمل آوردند. با این حال، در سال های اخیر، به موازات آشکار شدن سختی های براندازی در سوریه، این کشور ها آرام آرام حمایت خود از اپوزیسیون سوریه را کاهش دادند. در ماه های اخیر، با پر رنگ شدن نقش روسیه و ترکیه در سوریه، کشور های عربی عموما، در بحران سوریه به حاشیه رانده شده اند. حالا امارات سعی می کند مجددا به اصطلاح نقش عربی در سوریه را احیا کند.

تجربه دردناک سوریه برای امارات

یک روز بعد از تماس بن زاید با اسد، انور قرقاش، وزیر مشاور امارات در امور خارجی، در توئیتی، این تماس را اینگونه توجیه کرد: شرایط استثنایی مرتبط با ویروس کرونا، مستلزم گام های بی سابقه است. ارتباط شیخ محمد بن زاید با رئیس جمهور سوریه در همین سیاق صورت گرفت. بُعد بشردوستانه اولویت دارد و تحکیم نقش عربی، بیانگر گرایش امارات است.

قرقاش دو هفته بعد از این توئیت، در اقدامی که نشان دهنده توجه ویژه امارات به سوریه است، با گیر پدرسون، کننده سازمان ملل در امور سوریه، تماس گرفت و مسائل سوریه را مورد بررسی قرار داد. در سطح رسمی، این تحرکات با شیوع کرونا توجیه می شود. با این حال، اظهارات مقامات رسمی امارات و نیز تحلیل های رسانه ای نزدیک به این کشور بیانگر تلاش کشور های عربی حوزه خلیج فارس برای جذب سوریه به سمت خود و دور کردن آن از ایران و ترکیه است.

در ماه ژانویه، کنفرانسی در برلین با هدف حل و فصل بحران لیبی برگزار شد. مصر، الجزایر و اتحادیه عرب در این کنفرانس حاضر بودند. قرقاش مشارکت این کشور ها را ضمانتی برای برجسته شدن نقش عربی در بحران لیبی دانست. وی در توئیتی، ضمن حمایت از این نقش، شرح داد که در حل و فصل بحران لیبی، نباید نقش عربی مثل بحران سوریه، به حاشیه رانده شود. به گفته قرقاش، کمرنگ شدن نقش عربی در بحران سوریه، تجربه دردناکی است که تکرار نخواهد شد.

قرقاش، در 19 فوریه، در توئیت دیگری نوشت: کسی که اوضاع سوریه و تحولات خطرناک ادلب را دنبال کند، ابعاد غیبت نقش عربی را درک می کند. کشورها، درگیر نزاعی بر سر منافع شده اند که به انسان و زمین رحم نمی کند، انگار جهان عرب، ملک مشاع یا فضایی برای بلندپروازی ها و امتداد استراتژیک این کشورهاست. بازگشت نقش عربی برای مقابله با چالش های مرتبط با امنیت عربی، بسیار ضروری است.

فرصت نادر برای تضعیف نفوذ ایران و ترکیه

ممکن است این سوال مطرح شود که منظور از نقش عربی چیست و چه دلالت هایی دارد؟ در یک تعریف کلی، منظور از این عبارت، نقش آفرینی کشور های موثر عربی مانند مصر، عربستان و امارات، و نهاد های عربی مانند اتحادیه عرب، در حل و فصل بحران ها در کشور های عربی است. از آنجا که منافع برخی از این کشور های موثر، به دلایل مختلف، در تضاد با منافع ایران و ترکیه تعریف شده، نقش عربی هم عمدتا رنگ و بوی مقابله با نفوذ منطقه ای این دو کشور به خود گرفته است.

محافل رسانه ای نزدیک به عربستان و امارات، به وضوح تحرکات جدید کشور های عربی برای نزدیکی به دمشق را در چارچوب مقابله با نفوذ ترکیه و ایران در سوریه قرار می دهند. روزنامه العرب، چاپ لندن، اخیرا در گزارشی تحلیلی مدعی شد که نظام سوریه، برای بازگشت به اجماع عربی، فرصت نادری در اختیار دارد. به گفته این روزنامه، برخی کشور های تاثیرگذار منطقه، دنبال اعطای مشوق های اقتصادی و بشردوستانه به دمشق هستند تا از ایران دور شود و با مداخله ترکیه مقابله کند. به نوشته همین روزنامه، کشور هایی نظیر عربستان، مصر و امارات معتقدند دمشق در مقابله با مداخله ترکیه پیروز شده است. با این حال، این کشور ها هنوز بر اهمیت کاهش نفوذ ایران تاکید می کنند.

در رابطه با نفوذ ترکیه، تفاوت چندانی میان مواضع دمشق و ابوظبی وجود ندارد. هر دو، با عملیات نظامی ارتش ترکیه در خاک سوریه به شدت مخالف هستند. در فوریه گذشته، وقتی نیرو های دولت سوریه با ارتش ترکیه درگیر شدند، کشور های عربی از دمشق حمایت کردند. بنابراین، نظام سوریه، مخالفتی برای ریشه کن کردن نفوذ ترکیه ندارد. حتی می توان تصور کرد که در صورتی که روابط میان دمشق و سایر کشور های عربی بهبود پیدا کند، دمشق ممکن است خواستار حمایت دیپلماتیک کشور های عربی از خود در مقابل ترکیه شود.

اما نفوذ ایران، موضوع متفاوتی است. در حالی که ترکیه بدون موافقت نظام سوریه وارد خاک این کشور شد، ایران با موافقت دولت سوریه، به این کشور نیرو های نظامی و شبه نظامی اعزام کرد. بنابراین، تمایل احتاقتصادی امارات و دیگر کشور های عربی برای کاهش نفوذ ایران در سوریه ممکن است با مخالفت دمشق روبرو شود. از این رو، این پرسش همواره مطرح بوده که امارات و دیگر کشور های عربی چه ابزار هایی برای ایجاد شکاف میان دمشق و تهران در اختیار دارند؟

پشت پرده تماس ها میان امارات و سوریه هنوز به طور کامل مشخص نیست. همچنین، هنوز معلوم نیست که این تماس ها واقعا جنبه سیاسی داشته اند یا اینکه صرفا به خاطر زمینه های بشردوستانه مرتبط با کرونا انجام شده اند. ابوظبی و دمشق هنوز به طور رسمی جزئیات تحرکات دیپلماتیک شان را اعلام نکرده اند.

با این حال، در خصوص ابزار های دیپلماتیکی که ممکن است امارات در بازتنظیم روابطش با سوریه از آن ها استفاده کند، گمانه هایی مطرح شده است. یکی از این گمانه ها، به مسئله بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و عادی سازی روابط دیپلماتیک کشور های عربی با سوریه مربوط می شود. امارات و مصر تلاش های بازگرداندن سوریه به اتحادیه عرب را رهبری می کنند. به موازات تحرکات امارات، مصر هم تحرکاتی برای برقراری ارتباط با سوریه انجام داده است. در دوم ماه مارس، عباس کامل، رئیس دستگاه اطلاعات مصر، سفری به دمشق داشت که خبری از جزئیات آن منتشر نشد.

اواخر سال 2018 سفارت امارات در سوریه بازگشایی شد.

گفته می شود که یکی از اهداف این تحرکات، بازگرداندن سوریه به اتحادیه عرب است. در یک سال گذشته، مصر، امارات و عربستان همگرایی فزاینده ای با سوریه پیدا کرده اند. مصر و امارات به خاطر دشمنی با اخوان المسلمین و عربستان به خاطر ماجرای ترور جمال خاشقجی، با دولت سوریه زمینه مشترکی در دشمنی با دولت ترکیه پیدا کرده اند. با این حال، واگرایی آن ها در موضوع نفوذ ایران، باعث شده که این زمینه چندان نتواند به عادی سازی روابط دیپلماتیک میان سوریه و کشور های عربی کمک کند. افزون بر این، سوریه، بازگشت به اتحادیه عرب، را امتیاز قابل توجهی نمی بیند. هر چند که چنین اتفاقی می تواند انزوای دیپلماتیک دمشق را بشکند.

از این رو، کشور های عربی از ابزار دیگری برای بازتنظیم روابط شان با سوریه استفاده می کنند و آن، قانون سزار است. سزار نام قانون تحریم های آمریکا علیه سوریه است که در ژوئن آینده اجرا خواهد شد. به موجب این قانون، شرکت هایی که در سوریه فعالیت تجاری انجام دهند، تحت تحریم قرار خواهند گرفت. روزنامه ایندیپندنت عربی مدعی شد دمشق امیدوار است که امارات در کاهش تحریم های واشنگتن و به تاخیر انداختن اجرای قانون سزار، نقش بازی کند. در صورتی که این روایت درست باشد، این سوال مطرح خواهد شد که امارات در ازای وساطت برای کاهش تحریم ها، چه امتیازی از سوریه درخواست خواهد کرد؟

tour-canada.ir: تور کانادا | با تور کانادا سفر کنید، ویزای کانادا، تور کانادا ارزان، قیمت تور کانادا نوروز، بهار، پاییز، تابستان، زمستان 99 را با ما تجربه کنید.