خارجی ها تئاتر ایران را چطور می شناسند؟

به گزارش شیوا مارکت، مدیر مجموعه تئاتر مستقل تهران با اشاره به تدارکاتی که برای حضور نمایش رؤیای نیمه شب تابستان در چند فستیوال خارجی انجام می گردد، گفت: بسیاری از خارجی ها انتظار دیدن تئاترهای سیاسی و منتقدانه را از ما دارند ولی این نمایش زوایایی را از تئاتر و هنر ایران نشان داده که برایشان تعجب برانگیز بوده است.

مصطفی کوشکی که در کارگردانی و بازیگری هم فعالیت دارد، در گفت وگویی با خبرنگاران از برنامه های مجموعه تحت مدیریت خود و اجراهای خارجی نمایش رویای نیمه شب تابستان گفت که حضور آن در جشنواره بین المللی تئاتر شکسپیر گدانسک بازخوردهای متفاوتی را به همراه داشت، از جمله اینکه یکی از سایت های مطرح انگلیسی در حوزه تئاتر نکات جالبی را از خلال دیدن این نمایش مورد توجه قرار داده است؛ مثل نگاه تازه به هنر در جمهوری اسلامی ایران پس از ملاقات با یک گروه مستقل ایرانی، انواع نمایش ها در ایران، میزان آشنایی مخاطبان ایرانی با متون شکسپیر، حضور بازیگران زن در ایران و نحوه کسب درآمد در تئاتر ایران.

کوشکی درباره اینکه در خبرهای آمده بود این نمایش قرار است در لندن اجرای عمومی داشته باشد، شرح داد: پس از اجرای موفق در لهستان مدیران فستیوال های متعددی آمدند و پیگیر اجرا شدند که فعلا در حال آماده شدن برای شرکت در دو فستیوال هستیم؛ یکی اوایل بهمن ماه در کشور هند و دیگری هم تیرماه سال آینده در کشور مجارستان.

وی ادامه داد: همزمان با هماهنگی هایی که برای فستیوال ها در لهستان انجام می شد، یکی از مدیران اجرایی تئاتر در لندن از ما اجازه گرفت تا پیگیری هایی را برای اجرای رویای نیمه شب تابستان در لندن انجام دهد و الان به دنبال اسپانسر است چون اگر این اتفاق بیفتد با ارتباطاتی که با رویال شکسپیر دارد امکان اجرای نمایش در لندن را می تواند فراهم کند.

او اضافه نمود: اما نکته قابل توجه این است که معمولا تئاترهایی که از ایران در کشورهای دیگر اجرا می شوند دو دسته هستند؛ یکی تئاترهایی که برای ایرانیان خارج از کشور و با سلبریتی ها اجرا می شوند و معمولا در کانادا به صحنه می روند که بیشتر یک اتفاق اقتصادی هستند. دسته دیگر هم از نوع کارهای بینافرهنگی است که برای نمونه نمایش های امیررضا کوهستانی را می توان اشاره نمود که البته همین ها هم قابل بحث هستند چون معمولا اقبال از برخی آثار هنری ما در جامعه غربی به دلیل نوع انتقاداتی است که از حکومت ها و جوامعی مثل ایران یا مسائل خاورمیانه یا خشونت علیه زنان و محدودیت ها در آن ها مطرح می گردد.

این کارگردان تئاتر گفت: جالب است که در لهستان هم همه از ما انتظار چنین نمایشی را داشتند و از سایت های خبری گرفته تا مدیران فستیوال ها و منتقدان برایشان عجیب بود که رویای نیمه شب تابستان متفاوت از تصورشان بود. آن ها انتظار یک نمایش سیاسی داشتند و می گفتند این نمایش ترحم برانگیز نیست بویژه بخاطر نوع برخورد ما با تئاتر، حضور زنان، طراحی صحنه و .... که همگی در کنار هم نمایش را از نظر آن ها ویژه نموده بود.

کوشکی در ادامه این گفت وگو به نمایش های روی صحنه تئاتر مستقل تهران هم اشاره نمود و اضافه نمود: سیزده به کارگردانی مهدی کوشکی با استقبال خوبی از زمان آغاز اجرا روبرو شده و این نمایش هم یکی از محصولات همین مجموعه و در واقع نتیجه نهایی چهارمین کارگاه ما است و اصلا مهم ترین اتفاق همین است که سیزده محصول یک کارگاه بلند مدت است که در تئاتر ایران فقط چند نفر از جمله رضا ثروتی و ناصر حسینی مهر این نوع کارها را تا به حال انجام داده اند.

وی با اشاره به اینکه کارگاه چهارم یک سال است به شکل جدی برپا شده و با نمایشِ انتها دوره هم بازیگر جدید معرفی شده و هم کار با کیفیتی فراوری شده است، درباره محدودیت سنی برای تماشاگران گفت: نمایش سیزده درباره خشونت و رذیلت های انسانی است و اینکه انسان ها چطور می توانند در شرایطی آنقدر رذل شوند که دست به هر کاری بزنند و اتفاقا بخاطر خشونت، ممیزی هایی به نمایش وارد شد . البته آن هم بیشتر بخاطر سوتفاهم بود تا ممیزی قانونی و واقعی چون ممیزان دچار سوتفاهاتی بودند و ما هم مجبور به جرح و تعدیل هایی شدیم تا نمایش به اجرا رود.

او که خودش کارگاه پنجم را برگزار می نماید و قرار است نمایش انتهای آن هم فروردین روی صحنه رود، اعلام کرد: ما کوشش می کنیم آموزش حین تمرین در این کارگاه ها اتفاق بیفتد و بازیگران با دنیای تئاتر و زندگی با این عرصه آشنا شوند. هدف من بیشتر ایجاد تفکر و آماده شدن ذهن بازیگران است تا برای 50 سال بازیگر باشند نه اینکه به دنبال رسیدن به یک نقطه باشند چون در این راه هدفی وجود ندارد بلکه یک مسیر پیش رو است و اگر بدانیم قرار است سال های طولانی در چه مسیری باشیم، می فهمیم بازیگری زندگی است نه شهرت.

کوشکی درباره سختی های کار در وضعیت این روزهای تئاتر هم گفت: کار برای ما به شدت سخت است، چون این کارگاه ها پروژه های اقتصادی نیستند ولی اهدافی را برای شخص خودم درنظر دارم و براساس آن کار می کنم. در این سال ها از تربیت افراد متخصص جدید در حوزه های مختلف بازیگری، کارگردانی، طراحی و ...دور شده ایم و وقتی کارگردانی می خواهد نمایشی اجرا کند دنبال این نیست که چند چهره جدید بیاورد تا نسل جدیدی از بازیگر وارد گردد بلکه سراغ همان هایی که معروف هستند می رود. البته این رسالت را دولت باید دنبال و برایش سیاست گذاری کند ولی من هم خود را از این ماجرا دور نمی بینم و در این کارگاه ها یا رویدادهایی مثل عصر تجربه همین رویکرد را درنظر داشته ایم چون اگر نیروهای تازه وارد میدان نشوند تئاتر کشور سال ها عقب می افتد.