رکورد طولانی ترین پلان تاریخ سینما در دست یک ایرانی - شیوا مارکت

خبرنگاران| اگر یک فیلمباز جدی باشید، حتما شنیده اید که برخی از کارگردان ها، در فیلم هایشان از لانگ شات یا وان شات استفاده می کنند.

به گزارش خبرنگاران، در صنعت فیلم سازی، برداشت بلند یا نمای بلند که توسط برخی سکانس پلان نیز نامیده می شود، به یک پلان می گویند که نسبت به یک پلان معمولی دارای مدت زمان بسیار طولانی تری است. در واقع برخلاف رسم معمول در سینما که پلان ها در مرحله تدوین کات می خورند، دربرداشت بلند، صحنه به صورت یک تکه فیلم برداری می شود و در آن هیچ کاتی وجود ندارد. در ابتدا، مدت زمان برداشت های بلند محدود به زمانی بود که یک دوربین قادر بود تصاویر را ضبط کند، اما با ظهور فناوری و ویدئوی دیجیتال، عرصه برای دریافت نما های طولانی بازتر شد. باوجود اینکه منبع آغاز استفاده از این سبک فیلم برداری به طور دقیق مشخص نیست، اما بسیاری فیلم طناب به کارگردانی آلفرد هیچکاک را از جمله اولین و بهترین نمونه های برداشت بلند در تاریخ سینما می دانند. کارگردانان بسیاری در طول تاریخ سینما از این سبک استفاده کرده اند که از جمله آن ها می توان به آندری تارکوفسکی، اینگمار برگمان، بلا تار، آلفونسو کوارون، الخاندرو گونسالس اینیاریتو، وودی آلن و دیمین شزل اشاره کرد و اخیرا هم شاهکار سام مندس 1917 که در دو نمای بسیار بلند ساخته شده است.

اما هیچ یک از این کارگردانان بزرگ تاریخ سینما مدت زمان تک پلان فیلمشان بالاتر از 80 دقیقه که بازهم می توان به طناب هیچکاک اشاره کرد، نبوده است و اگر فیلمی با این ادعا وجود دارد به واسطه تدوین به این مهم دست پیدا کرده اند. پس این رکورد را می توان از آن یک فیلمساز جوان ایرانی دانست.

فیلم ماهی و گربه به کارگردانی شهرام مکری در یک سکانس پلان اتفاق می افتد. مدت زمان این فیلم 134 دقیقه می باشد. شهرام مکری و محمود کلاری همراه با گروه بازیگران فیلم یک ماه تمرین کردند تا بتوانند این تک شات طولانی را ضبط کنند.

برخی منتقدین ماهی و گربه را از این جهت فیلمی منحصر به فرد در تاریخ سینما می دانند که توانسته تک شات بودن و مفهوم تکرار زمانی را همزمان به کار برد. مکری درباره ایده این فیلم گفته است: ماهی و گربه فیلمی است درباره زمان. درباره اینکه چطور می توان در زمان پرسپکتیو ایجاد کرد و آن را درهم ریخت. جذابیت ساخت این فیلم برایم در شیوه اجرایش بود. پافشاری بر روایت داستانی در یک سکانس پلان و تلاش برای اینکه در یک پلان که طبیعتاً زمانی رو به جلو دارد شکست به وجود آورم.

فیلم ماهی و گربه در تاریخ 13 مهر 1393 در سینما های ایران اکران شده است. فیلم داستانی غیرخطی دارد و از تعدادی خرده داستان با شیوهی روایت زمان مدور تشکیل شده است. قصه اصلی فیلم این است: چند دانشجوی دختر و پسر برای شرکت در جشن بادبادک بازی به شمال کشور رفته اند. در همسایگی کمپ کوچک آن ها کلبه-رستورانی قرار گرفته است که سه مرد ساکن آن هستند. رستوران به گوشت احتیاج دارد و جز این جوان ها شکاری در آن اطراف نیست. صاحبان رستوران در شمال کشور چند جوان را کشته و گوشت آن ها را چرخ کرده و با آن کباب برای مشتریان شان درست کرده اند! فیلم از چنین نقطه هول انگیزی آغاز می شود.

قصه ماهی و گربه بر اساس یک ماجرای واقعی نوشته شده است. در سال 1377 خبری در رسانه ها منتشر شد مبنی بر این که رستورانی بین راهی گوشت چرخ کرده انسان را می پخته است.

شهرام مکری در این باره می گوید: همواره در فیلم هایم به موضوع فرم اهمیت داده ام و این نکته را در فیلم های کوتاهم نیز می بینید. از طرفی نقاشی های موریس اشر، معمار و نقاش هلندی نیز تاثیر زیادی روی ذهنم گذاشته است؛ نقاشی هایی که به نوعی از حالت دوبعدی خارج می شوند و به لازمان و لامکان می رسند. از سوی دیگر ظهور عصر دیجیتال و امکاناتی که فیلمبرداری به این شیوه در اختیار فیلمساز قرار می دهد مرا بر آن داشت تا به تجربه ای دست بزنم که فیلمی با روایت تودرتو و با مهندسی و طراحی دقیق بسازم که در یک برداشت واحد، با رفت و برگشت های زمانی پیش برود. با این ذهنیت از مدت ها پیش طرح و ایده اولیه ساخت فیلمی با این مختصات در ذهنم وجود داشت.

شهرام مکری متولد 26 مرداد 1357 در کرمانشاه است و در رشته های، چون فیلم نامه نویسی، تدوین و کارگردانی سینما فعالیت دارد. شهرام مکری با فیلم کوتاه طوفان سنجاقک (1390) وارد دنیای حرفه ای سینما شد؛ و بعد ها فیلم های بلند سینمایی، چون هجوم را نیز ساخت. آخرین فیلم وی جنایت بی دقت است؛ که برای اولین بار در هفتاد و هفتمین دوره جشنواره بین المللی فیلم ونیز سال 2020 به نمایش درآمد؛ و توانست جایزه بهترین فیلمنامه از منتقدان سینمایی را بگیرد.

اگرچه ماهی و گربه به کارگردانی شهرام مکری هنوز بطور رسمی نامش درلیست طولانی ترین آثاری که بصورت تک برداشت ضبط شده اند قرار نگرفته، اما احتمالا این اتفاق بزودی خواهد افتاد. ماهی و گربه دومین ساخته شهرام مکری همچنین یکی از پیروز ترین آثار تولید شده در سینمای ایران در سال های اخیر به شمار می رود که پیروزیت های بین المللی زیادی کسب کرده است. از جمله پیروز به دریافت جایزه محتوای نوآورانه افق های هفتادمین جشنواره فیلم ونیز، جایزه بهترین فیلم در جشنواره فیلم لیسبون، جایزه ویژه هیات داوران دهمین جشنواره بین المللی فیلم دبی، دو جایزه بهترین فیلم از نگاه منتقدان و بهترین فیلم داوران جوان در جشنواره فیلم فریبورگ سوییس، دو جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلم از نگاه منتقدان جشنواره فیلم استانبول، نشان ویژه هیات داوران و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره فیلم بِلد اسلوونی و ... شد.

مجله آزمون اول: مجله آزمون اول: مجله خبری تحلیل صنایع آموزشی و کارگاهی