شب گرفتن ماه؛ زندگینامه و زمانه حکیم ابوالقاسم فردوسی از نمای نزدیک
به گزارش شیوا مارکت، به گزارش خبرنگاران ـ سیدمهدی موسوی تبار: شاهنامه، رستم، سهراب، سیاوش و...؛ احتمالاً شما که در حال خواندن این مطلب هستید در عمر شریفتان دست کم یک بار یکی از این اسامی را شنیده اید. نام هایی که یا در اشعار، یا در ضرب المثل ها و یا حتی در زندگی روزمره خود و هنگام صداکردن دوستانتان از آن ها استفاده نموده اید. هرچند کمتر از پیش شده؛ اما هنوز هم کسانی هستند که شاهنامه بخوانند و عده ای هم دور آن ها جمع شوند. آن هایی که شاهنامه می خوانند و یا شاید آن هایی که نمی خوانند هم ممکن است بدانند که خالق شاهنامه، حکیم ابوالقنام فردوسی است؛ شاعر قرن چهارم و به نظر بخش زیادی از کارشناسان و اهالی فرهنگ و هنر، بزرگ ترین شاعر زبان پارسی. درباره فردوسی، کتاب های متعددی با زاویه نگاه های مختلف منتشر شده است. گروهی صرفاً روی وجه ملی گرایی او مانور داده اند و گروهی دیگر بخش شاعرانگی او را برجسته نموده اند.
یکی از کتاب هایی که در سال های اخیر و به وسیله انتشارات سوره مهر منتشر شده، شب گرفتن ماه است که محمدرضا سرشار با تلخیص کتاب بسی رنج بردم ساتم الوغ زاده، نویسنده مشهور تاجیک، برای نوجوانان آماده نموده است. هرچند مخاطب این کتاب نوجوانان در نظر گرفته شده اند؛ اما جوانان و حتی بزرگسالان هم به راحتی می توانند با این اثر ارتباط برقرار نمایند؛ زیرا نثر آن در مرز سادگی و شاعرانه بودن قدم برمی دارد.
بسی رنج بردم الوغ زاده در سال 79 منتشر شد و یک سال بعد از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان یکی از کتاب های برگزیده سال جمهوری اسلامی ایران معرفی و از نویسنده آن تقدیر شد و نزدیک به یک دهه بعد، سرشار این کتاب را برای نوجوانان ایرانی به فارسی برگرداند و البته آن را خلاصه هم نموده بود. هرچند نزدیکی های زبان تاجیک ها و ایرانی ها کار را برای سرشار راحت تر نموده بود؛ اما وجود بعضی کلمات سنگین در متن اولیه و بعلاوه تبدیل آن به یک متن آسان خوان و بدون احتیاج به لغت نامه و بعلاوه روان، از ویژگی های زحمات سرشار است.
شب گرفتن ماه درباره زندگی حکیم ابوالقاسم فردوسی است؛ اما در خلال خواندن این داستان، با تاریخ و ادبیات قرن چهارم و حتی پیش از آن هم تا حدودی آشنا می شویم. کتاب از بخش های مختلف و البته بدون عنوانی تشکیل شده است. سکانس هایی است برای بوجودآوردن یک فیلم مجذوب کننده و دلنشنین. زاویه دید داستان، دانای کل است و همین به نویسنده اجازه داده است که با رفت و برگشت های زمانی، اطلاعات مناسب و به اندازه ای به مخاطب بدهد و از آن سو هم به عناصر داستان گویی توجه کند.
مخاطب در این کتاب، همان اندازه که با زمان، مکان، طبقات اجتماعی و مناسبات زمان فردوسی آشنا می گردد، به همان اندازه با شخصیت ها و روایت ها و حتی خرده روایت ها ارتباط برقرار می نماید. شخصیت های محبوب و منفوری که هرکدام تأثیری در تداوم داستان و مهم تر از آن بر روی زندگی و کار فردوسی داشتند. سکانس هایی که صحبتش رفت، به مثابه قطعات پازل، شخصیت فردوسی را برای مخاطب تشکیل می دهند و یکی از دقیق ترین و منصفانه ترین تصاویر از فردوسی و زمانه وی در این کتاب دیده می گردد.
شب گرفتن ماه که در کتاب، متوجه علت انتخاب این عنوان نمی شویم، یک اثر مجذوب کننده و مفید است و شباهتش به فیلمنامه یا حتی نمایشنامه در بعضی بخش ها آن را شبیه به یک اثر نمایشی نموده است. سرشار -که خود نویسنده کودک و نوجوان است- رازهای ارتباط با مخاطب و تکنیک های یک اثر شاخص برای نوجوانان را می دانسته و از همین پشتوانه و تجربه برای خواندنی تر شدن این کتاب استفاده نموده است. این تأثیر تا جایی است که اگر نام نویسنده از شناسنامه و جلد کتاب حذف گردد می توان آن را شبیه به بعضی از آثار سرشار دانست.
در بخش هایی از این کتاب درباره اختلافات فردوسی و سلطان محمود غزنوی می خوانیم و خلف وعده محمود به حکیم توس در پرداخت صله به خاطر سرودن شاهنامه را می بینیم و خوابی که او پس از مرگ فردوسی می بیند. از خواندن بیت دنیا را بلندی و پستی تویی/ ندانم چه ای؛ هرچه هستی تویی به وسیله فردوسی در خواب و متأثرشدن محمود پس از بیداری. از مشاعره ها بین شاعران بزرگ آن دوره تا ساختار حکومت و بعلاوه نقش شعر در زمانه فردوسی.
شب گرفتن ماه در 296 صفحه و به شمارگان 2500 نسخه از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران