مروارید سیاه صدفی سفید در صدر دنیا

به گزارش شیوا مارکت، اگرچه سال ها نفس ماهیان خاویاری در دریای خزر به شماره افتاد، اما بازآفرینی نسل این گونه نادر و منحصربه فرد در استهبان فارس، مروارید سیاه ایران را دوباره بر سر زبان ها انداخته است.

به گزارش خبرنگار از، ماهیان خاویاری که استورژن نامیده می شوند و از خانواده تاس ماهیان اند، در شمار گونه های آبزی کم مانندی هستند که از پیشینه ای چند صد میلیون ساله اند که به عصر ژوراسیک بازمی گردند.

رقم گونه های خاویاری، به 28 گونه و زیر گونه در دنیا تقسیم می گردد که از این تعداد، 5 گونه در دریای خزر زندگی می نمایند، دریایی که به تنهایی 93 درصد ذخایر ماهیان خاویاری دنیا را در خود جای داده است.

اما ارزش ماهیان خاویاری نزد مردم، نه برای استفاده از گوشت آن، بلکه برای تخم آن بوده و شهرت اش نیز برای مروارید سیاه اش است.

تخم خاویار در شمار اشرافی ترین صبحانه دنیا است که بسیاری آن را به شکل خام یا همراه با تخم مرغ و آغشته به زرده می خورند و گروهی دیگر آن را همراه با سبزیجات خوشبو و نان و کره میل می نمایند.

خاویار پرکالری و انرژی زا بوده و انواع گوناگون آن از جمله خاویار طلایی و سرخ و سیاه که در این میان خاویار سیاه از ارزشی قابل توجهی برخوردار است.5 گونه از ماهیان خاویاری ممتاز دنیا که در دریای خزر زیست می نمایند به ترتیب کیفیت عبارتند از فیل ماهی، قره برون ایرانی، گُلد (چالباش روس)، شیپ و ازون برون.

ماهی قره برون

نام این ماهی به معنای دماغ سیاه بوده و به خاطر ویژگی های ظاهری اش به این نام معروف شده است.این ماهی، بهترین نوع تاس ماهی در دنیا است که به تازگی به عنوان یک گونه مستقل به رسمیت شناخته شده و از گونه های بومی ایران نیز محسوب می گردد.

گوشت قره برون رنگ سفیدی دارد و چربی آن به نسبت سایر گونه ها کمتر بوده و طعم بسیار لذیذ خاویار آن، جذابیت این ماهی را دو چندان نموده است.خاویار این ماهی در طیف رنگی زرد طلایی تا قهوه ای تیره بوده و فراوری آن در محیط های مختلف بین 8 تا 10 سال زمان می برد که اگر این خاویار، تحت شرایط ایده آل فراوری گردد، طعم تازه گردو را می دهد.

ماهی چالباش

نام این تاس ماهی نیز بر اساس ویژگی ظاهری اش به معنای سر چال دار در بیشتر موارد به قره برون شبیه بوده که تنها تفاوت این نوع ماهی گوشت زرد تر و طعم ضعیف تر نسبت به قره برون است.

ماهی شیپ

نام این ماهی از نام لاتین و علمی آن گرفته شده و خصوصیاتی مشابه سایر تاس ماهیان از جمله قره برون دارد، اما از تفاوت های این ماهی با دو تاس ماهی بالا، می توان به پرورشی نبودن این گونه (بنا بر دلایل مالی) و همچنین ریز و کوچک بودن دانه های خاویار آن اشاره نمود.

ازون برون

نام ماهی ازون برون به معنای دماغ دراز و طیف رنگی آن از خاکستری روشن تا خاکستری تیره و مشکی متغیر بوده، که از ماهیان پرورشی نیست و خاویار آن دارای دانه هایی ریز و طعمی لذیذ است که برای فراوری به زمانی بین 6 تا 8 سال احتیاج است.

ماهی بری

نام این ماهی نیز مانند شیپ، از نام لاتین آن گرفته شده و برای فراوری خاویار به حدود 4 سال زمان احتیاج است که از ریزترین انواع خاویار بشمار می رود.خاویار این ماهی در رنگ های خاکستری تیره تا مشکی دیده می گردد.

این ماهی مربوط به آب های شمال روسیه بوده و به دلیل زمان کم مورد احتیاج برای فراوری خاویار،در محیط های پرورشی ایده آل است.

ماهی آمور استورژن

نام اصلی این ماهی شرینکی است که آخرین نوع از آسیپنسر ها محسوب می گردد. این ماهی مخصوص چین بوده و برای فراوری خاویار زمانی بین 6 تا 7 سال احتیاج است.

از ترکیب این ماهی و ماهی کالوگا، گونه ترکیبی Dauricus Schrenckii بوجود آمده است.

ماهی بلوگا

این ماهی در ایران به نام فیل ماهی شهرت دارد و درشت ترین، گران ترین و کمیاب ترین نوع خاویار را دارا بوده و پیشینه طول عمر، وزن و طول آن به ترتیب 80 سال، یک تن و 6 متر است.

پس از گذشت حدود 2 سال آغاز به تخم گذاری می نماید که بین 10 تا 15 درصد وزن این ماهی را خاویارش تشکیل می دهد، خاویاری که برای فراوری در محیط پرورشی به زمانی در حدود 12 سال احتیاج دارد و طیف رنگی آن از خاکستری روشن تا خاکستری تیره و حتی مشکی متغیر است.

ماهی کالوگا

این ماهی که از دیگر انواع خانواده هوسو ها بوده، و در تمامی موارد به بلوگا شباهت داشته، ظاهری شبیه به آسترا ها دارد و در رودخانه آمور چین یافت شده و همان طور که گفته شد، از آن انواع هیبریدی نیز فراوری شده است.

فیل ماهی، بهترین ماهی آب های داخلی است که کیفیت ممتازش، رتبه اول را به خود اختصاص داده و نام دیگر آن بلوگا بوده که نمونه هایی از آن با وزنی تا یک هزار و 400 کیلوگرم و سنی بیش از 100 سال، از سوی صیادان، به تور انداخته شده است.

این گونه ماهی، هر 2 یا 3 سال یک بار، تخم ریزی می نماید و بین 14 و 17 سالگی بالغ می گردد و به نام بهترین خاویار، رتبه گران ترین ماهی و خاویار دنیا را دارا است.

بلندی این ماهی یک و نیم متر تا 4 متر بوده که تا امروز، رکورد صید آن در ایران، 620 کیلوگرم است.

نسرین آذرخش مدیر مزرعه پارس مهر خاویار به عنوان پرورش دهنده نمونه ملی ماهیان خاویاری مناطق غیر ساحلی استان فارس در گفت وگو با خبرنگار از ،گفت: مزرعه پرورش ماهیان خاویاری با ظرفیت 30تن گوشت و 350 کیلوگرم خاویار در حال فعالیت است.

آذرخش اعلام کرد: از سال 87 با پرورش ماهیان قزل آلا و تحقیق و آزمایش در زمینه آب و دیگر مسائل گونه پرورشی ماهی قزل آلا به خاویاری تبدیل نموده است.

او توضیح داد: فراوری 285 کیلوگرم خاویار در سال 97، و استخراج خاویار از گونه های مختلف، توزیع بچه ماهی خاویار برای اولین بار در استان فارس و استفاده از تجهیزات به روز و مکانیزه آبزی پروری از دلایل انتخابش به عنوان پرورش دهنده نمونه ملی ماهیان خاویاری بوده است.

پرورش دهنده نمونه ملی ماهیان خاویاری در مناطق غیر ساحلی در استان فارس ادامه داد: مزرعه پرورش ماهی خاویار سال جاری پیروز شده حدود 400 کیلوگرم خاویار را در داخل و خارج کشور پخش کند.

آذرخش اضافه نمود: این مزرعه در راستای حمایت از گونه های در حال انقراض ماهیان خاویاری و کاهش صید مولدین از دریا اقدام به فراوری چندین گونه از مولدین ماهیان خاویاری نموده که به استان های فارس، خوزستان، هرمزگان ارسال شده و با توجه به ثابت بودن دما و کیفیت آب چشمه بهره بردن از خوراک با کیفیت زمان رسیدن به سن بلوغ و خاویار دهی را در این مزرعه کاهش داده است.

او اضافه نمود: با توجه به تنوع گونه ای پرورش انواع خاویار در مزرعه پرورش ماهیان خاویاری انواع فیل ماهی، ازون برون، سیبری، قره برون، چالباش، سیبری، شیپ و استرلیاد نیز در این مزرعه فراوری می گردد.

مدیر مزرعه پرورش دهنده نمونه ملی ماهیان خاویاری در مناطق غیر ساحلی استان فارس اظهار کرد: مشخص جنسیت ماهی خاویاری با هدف جدا سازی ماهیان نر از ماده و دسته بندی ماهیان ماده از نظر تشخیص مراحل تکاملی اوولاسیون تخمک برای نخستین بار در منابع آب های داخلی کشور و استفاده از روش بیوپسی، لاپاراسکوپی و اولتراسونوگرافی انجام می گردد، که به منظور استحصال تخمک از مولدین ماده به منظور تکثیر ماهیان خاویاری در این مزرعه برای اولین بار از روش میکرو سزارین استفاده شده است.

آذرخش گفت: به منظور بالا بردن ایمنی در خوراک ماهیان خاویار از عصاره های گیاهی سیر، زنجبیل و لعل کوهستان استفاده می گردد.

او تاکید نمود: در زمینه موضوعات تحقیقاتی و کاورزی با مراکز دانشگاهی در حال همکاری هستیم که کارگاه عملی آموزش کارشناسان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی در این مزرعه نیز برگزار شده است.

مدیر مزرعه پرورش دهنده نمونه ملی ماهیان خاویاری در مناطق غیر ساحلی در استان فارس اضافه نمود: به منظور افزایش بهره وری آب سیستم هوادهی استفاده شده و این سیستم شامل اسپلش و ایربلور است، که استقرار درام فیلتر، دستگاه اکسیژن ساز، دستگاه ازون نایزر، چیلر و بیوفیلتر در این مزرعه اجرا می گردد.

فلاحی مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس نیز اضافه نمود: در حال حاضر 3 مزرعه پرورش ماهی خاویاری در استان فارس وجود دارد که پارسال 82 تن گوشت ماهی خاویار فراوری و مقدار قابل توجهی از آن به کشور روسیه صادر شد.

او اظهار کرد: نزدیک به 275 کیلو خاویار سالانه در استان فارس فراوری می گردد.

مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس تاکید نمود: سپیدان، مرودشت و استهبان از شهرستان های فراوری نماینده ماهی خاویار هستند.

کیفیت گوشت خاویار و سایر محصولات جانبی از ارزشمندترین عرصه های مالی محسوب می گردد که صندلی ویژه ای را در تجارت دنیای محصولات آبزیان به خود اختصاص داده است.