پس از جدایی، تکلیف هدایای دوران نامزدی چیست؟ - شیوا مارکت

به گزارش اقتصادآنلاین، برای پاسخ به این سوال ابتدا احتیاج است که بدانیم به لحاظ قانونی، نامزدی به چه دورانی گفته می گردد.

از نظر حقوقی به دوره بعد از خواستگاری تا زمان عقد، دوران نامزدی گفته می گردد. بعلاوه نامزدی عمل حقوقی جایز است؛ یعنی هر یک از طرفین به هر دلیلی می توانند آن را بر هم بزنند و هیچ کدام از طرفین نمی توانند به صرف نامزد بودن، طرف مقابل خود را مجبور به ازدواج نمایند.

بر اساس ماده 1035 قانون مدنی، صرف قول و قرار مرد و زن برای ازدواج، یعنی همان دوران نامزدی هیچ علقه ای بین آن ها برقرار نمی کند و در واقع تعهد به عقد نکاح و زناشویی الزام آور نیست.

این نکته را هم باید در نظر گرفت که اگر شخصی پس از شناخت نسبت به طرف مقابل و خانواده او، نامزدی را بر هم بزند، مرتکب تقصیری نشده که بتوان از او خسارت گرفت مگر آنکه اقدامات شخص از ابتدا بر مبنای فریب کاری و برای آزار و ضرر رساندن اجرا شده باشد که در این صورت ملزم به جبران خسارت است.

حالا فرض کنید زن و مردی چند ماه نامزد یکدیگر بوده اند و هنوز عقد نکاح منعقد نشده که به هر دلیلی، نامزدی آن ها بر هم می خورد. اکنون سوال این است که آیا در صورت بر هم خوردن نامزدی، طرفین می توانند هدایایی که به یکدیگر داده اند را پس بگیرند؟

پس از بهم زدن نامزدی به وسیله زن یا مرد، هر دو طرف می توانند درخواست استرداد هدایای دوران نامزدی را داشته باشند. بر اساس ماده 1037 قانون مدنی، هریک از نامزدها می توانند در صورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند و اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا نگاه داشته می گردد، مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.

در این ارتباط، حقوقدانان معتقدند که هدایای نامزدی نوعی هبه است اما هبه ای که یک شرط ضمنی دارد. در ارتباط با هدایای مصرف شدنی، هبه به طور قطعی انجام می گردد اما در خصوص هدایای مصرف نشدنی هبه مقید به یک شرط است و به عبارتی شرط تملیک قطعی آن ازدواج است و چنانچه ازدواج صورت نگیرد، تملک هبه نیز منحل می گردد.

بنابراین از آنجایی که هدایای مصرفی مانند شیرینی، میوه و ... به منظور مصرف کردن به طرف مقابل داده شده و از آن رو که این اموال معمولا نگاه داشته نمی شوند و به مصرف می رسند، طبیعی است که نمی توان این هدایا یا قیمت آن ها را مطالبه کرد. بنابراین استرداد هدایای مصرف شدنی دوران نامزدی در هیچ موردی نمی تواند مورد درخواست باشد .

اما همانطور که گفته شد شرایط برای هدایای غیر مصرفی دوران نامزدی فرق دارد. از آنجایی که هدایای غیر مصرفی مانند طلا، حلقه ازدواج و... نگاهداری می شوند و یا با یک بار استفاده از بین نمی فرایند حکم دیگری دارند. بنابراین در صورت بر هم خوردن نامزدی، گیرنده باید هدایای غیر مصرفی را برگرداند. بعلاوه اگر عین اقتصادی که معمولا نگهداری می گردد مثل طلا، موجود نباشد و بدون تقصیر، تلف شده باشد در این صورت قیمت یا مثل قابل مطالبه نیست.

در صورتی هم که با تقصیر طرف مقابل تلف شده باشد، دو حالت متصور است؛ اگر فرد فوت شده باشد، قیمت یا مثل قابل مطالبه نیست و اگر فرد فوت نشده باشد، قیمت یا مثل قابل مطالبه است.