چرا خواب هایمان را فراموش می کنیم ؟
به گزارش شیوا مارکت، خواب دیدم آشفته و وحشت زده توی یک دشت می دوم، از خواب پریدم و تنها چیزی که در خاطرم بود تصویر دشت بزرگ سبز بود و صدای قدم هایی که تند تند برمی داشتم. یادم نبود چرا می دویدم، از که فرار می کردم یا قرار بود به کجا برسم! این اولین باری نبود که بعد از بیدار شدن نیمی از خوابم را به خاطر نمی آوردم. اصلا خیلی وقت ها هیچ چیز از رویای شبانه ام در خاطرم نمی ماند و بی آنکه تصویری از خواب شبم را به یاد داشته باشم، صبحم را آغاز می کردم. متخصصان می گویند من تنها کسی نیستم که رویاهایم را از یاد می برم. آنها پاسخ اینکه چرا خواب هایمان را فراموش می کنیم را با جزئیات بیشتری بیان می نمایند.
متخصصان می گویند همه ما یک سوم عمرمان را در خواب هستیم،اما بیشتر وقت ها خواب هایمان را به یاد نمی آوریم. از نظر آنها ما تمایل به فراموش کردن رویاهایمان داریم و کسانی که به خیال خودشان کمتر خواب می بینند، افرادی هستند که راحت تر خواب هایشان را فراموش می نمایند.
تحقیقات نشان داده است که حتی افرادی که سال ها خوابی تعریف ننموده اند یا فکر می نمایند در تمام طول زندگیشان خوابی ندیده اند هم اگر در زمان مناسب از خواب بیدار شوند رویاهایشان را به خاطر خواهند آورد.
در عین حال کسانی هم وجود دارند که خواب هایشان را با تمام جزئیات به خاطر دارند. دانشمندان می گویند این افراد در خواب هوشیار تر هستند و حتی نسبت به محرک ها و صداهای اطراف واکنش نشان می دهند.
چرا بعضی افراد رویا خود را به یاد می آورند؟
محققان با آنالیز واکنش های مغزی در این افراد، متوجه شدند که دو بخش از مغز آن ها بیش از افرادی که معمولا اغلب رویاهایشان را فراموش می نمایند فعالیت دارد. یکی از این بخش ها قشرپیش پیشانی است که مسئول برقراری ارتباط بین مکان ها، اتفاقات و واکنش های احساسی است. بخش دیگر پیوندگاه گیجگاهی نام دارد که مسئول درک خودآگاهی و ثبت ظاهر خود و دیگران است. این دو بخش نه تنها در ایجاد رویا بلکه در به یاد آوردن آن ها هم نقش دارند.
علل فراموش کردن خواب چیست؟
دلیل اصلی این موضوع هنوز به طور قطع تعیین نیست اما فرضیه های مختلفی در این زمینه وجود دارد. در یکی از این فرضیه ها اعتقاد بر این است که مغز ما تمایل دارد اطلاعات ضروری را ذخیره نموده و مسائل کم اهمیت تر را فراموش کند.
طبق تحقیقی که در سال 2013 صورت گرفت،بین افرادی که رویا خود را به یاد می آورند و آن هایی که خوابشان را فراموش می نمایند تفاوت های نورولوژیک وجود دارد.
محققان برای انجام این آزمایش فرکانس هایی از صدا را برای پخش اسم های کوچک تصادفی در هنگام خواب استفاده کردند و دریافتند که افرادی که در طول شب دفعات بیشتری از خواب بیدار شدند، بیشتر خواب خود را بازخوانی نموده و در هنگام بیداری اسامی بیشتری را پردازش کردند. در نتیجه تفاوت بین افراد در به یاد آرودن رویاها به دفعات بیدار شدن آن ها در طول شب مربوط است. این افراد به طور میانگین نیم ساعت از شب بیدار بوده اند در حالیکه افرادی که بیشتر دچار فراموش می شوند تنها 14 دقیقه بیدار بودند.
البته فرضیه های دیگری نیز در رابطه با علت فراموشی رویاها وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
هیپوکامپوس می گوید چرا خواب هایمان را فراموش می کنیم
وقتی می خوابیم تمام بخش های مغز ما همزمان به خواب نمی روند. در سال 2011 طبق سحقیقات صورت گرفته ثابت شد هیپوکامپوس آخرین بخش مغز است که به خواب می رود. هیپوکامپ یا هیپوکامپوس، منحنی شکل است و در هر دو نیمکره مغز قرار گرفته است. این بخش نقش اساسی در جابجایی اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت دارد.همانطور که این بخش آخرین بخشی است که به خواب می رود، آخرین بخشی است که بیدار می شود. بنابراین وقتی شما هنگام خواب دیدن بیدار می شودی و تصاویر همچنان در حافظه کوتاه مدت شما است به دلیل بیدار نبودن کامل، هیپوکامپ نمی تواند آن را ذخیره کند.
البته این موضوع به این معنی نیست که در طول شب هیپوکامپوس شما غیر فعال است، بلکه کاملا فعال بوده و به جای ذخیره کردن تجربه جدید ما در خواب در حال نگهداری و طبقه بندی داده های موجود در مغز است. مطالعات نشان داده است که در بعضی مراحل خواب هیپوکامپوس در حال ارسال اطلاعات به کورتکس مغز است و اطلاعاتی دریافت نمی کند. دانشمندان معتقدند این ارتباط یک جانبه به این بخش این امکان را می دهد که اطلاعات حافظه بلند مدت را برای ذخیره سازی به کورتکس بفرستد و اطلاعات جدید در آن ثبت نمی شود.
تاثیر مواد شیمیایی عصبی در یادآوری خواب ها
برای آنکه بدانید چرا خواب هایمان را فراموش می کنیم باید بدانید که دو پیغام رسان عصبی به نام های استیل کولین و نورآدرنالین در ذخیره خاطرات ما نقش مهمی دارند و می توانند به کمبود توانایی ما در کدگذاری خاطرات جدید هنگام خواب هم مرتبط باشند. وقتی می خوابیم این دو دچار افت می شوند و زمانی که وارد مرحله حرکت سریع چشم ها در خواب یا (REM) می شویم فعالیت استیل کولین به میزان فعالیت آن در زمان بیداری برمی شود.
مرحله REM مرحله ای است که معمولا خواب های واضحمان را می بینیم. برای اثبات ارتباط این دو پیغام رسان و فراموش ما به تحقیقات بیشتری احتیاج است اما حدس دانشمندان تاکنون بر این است که این دو پیغام رسان در فراموش کردن خواب هایمان دخیل هستند.
راهکارهایی برای به خاطر نگهداشتن خواب ها
اگر از آن دسته از افرادی هستید که رویاهایشان را فراموش می نمایند به سادگی و با تمرین دادن ذهن می توانید خواب هایتان را به یاد بسپارید.
برنامه خواب دقیق
تنها کافی است که راس ساعتی مشخص در شب بخوابید و راس ساعت بیدار شوید و حدود هفت تا نه ساعت خواب کافی داشته باشید. چیزی که قبل از خواب می خورید می تواند تاثیر زیادی در خواب شما داشته باشد، نوشیدنی های آرام بخش می تواند در آرام و راحت خوابیدن شما موثر باشد.
بیدار شدن به صورت طبیعی
افرادیکه به صورت طبیعی از خواب بیدار می شوند معمولا بهتر از آن هایی که با زنگ ساعت بیدار می شوند خواب هایشان را به خاطر دارند. درست است که با تغذیه مناسب می توان آرامش خواب را بیشتر کرد اما این موضوع ارتباط چندانی با به خاطر آوردن خواب ها ندارد.
یادداشت کردن
همانطور که گفته شد دقایق اولیه ای که از خواب بیدار می شوید احتمالا تصاویر و خاطراتی از رویایتان را در ذهن دارید. با گذاشتن دفترچه ای مخصوص ثبت خواب هایتان می توانید هر بار که از خواب بیدار شده و چیزی به یاد آوردید را یادداشت کنید. در صورتیکه نوشتن تمام جزئیات برایتان سخت است می توانید به یادداشت کردن نکات کلیدی بسنده کنید.
منبع: کتاب کالهquiz1.ir: مجله آزمون اول: مجله خبری تحلیل صنایع آموزشی و کارگاهی