آشنایی با بازار کار رشته صنایع غذایی
به گزارش شیوا مارکت، امروزه صنایع تولید مواد غذایی مختلف در جهان بسیار رشد کرده است. همچنین به دلیل تغییر سبک زندگی مردم و افزایش نیاز به مواد غذایی بسته بندی شده، هر از چند گاهی شاهد ظهور یک کارخانه جدید مواد غذایی در گوشه ای از کشور هستیم. به همین دلیل، برای اینکه محصولاتی سالم و باکیفیت به دست مصرف کننده برسند، فعالیت های بسیاری در کارخانه ها مورد نظر اعم از بکارگیری روش های بهینه در تولید مواد غذایی، طراحی فرآیندهای مناسب برای تولید، کنترل، نظارت دائم بر سلامت مواد اولیه، سلامت محصولات تولیدی و غیره انجام می شوند. همین موارد الزامی، بازار کار رشته صنایع غذایی را داغ کرده است.
به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم تا جنبه های مختلف رشته صنایع غذایی همچون بررسی بازار کار رشته صنایع غذایی، گرایش های مقاطع تحصیلی مختلف، لیست دروس این رشته و … را مورد بررسی قرار دهیم.
بازار کار رشته صنایع غذایی
در حال حاضر، حدود پنج هزار کارگاه و کارخانه تولیدی چیزی بیش از 85 درصد نیاز مواد غذایی کشور را در داخل تولید می کنند. این واحدهای تولیدی پیش از آغاز فعالیت خود، موظف هستند تا چهار پروانه تأسیس، بهره برداری، مسئول فنی و ساخت را از وزارت بهداشت دریافت کنند. در این میان، برای دریافت پروانه مسئول فنی، باید فرد تحصیل کرده ای برای پذیرش این سمت معرفی شود؛ پس از تأیید صلاحیت وی در یک کمیته قانونی و در اداره کل نظارت بر مواد غذایی، پروانه مورد نیاز صادر می شود.
به طور کلی، بر اساس قانون، مسئول فنی موظف است تا بر تمام مراحل تولید، از تهیه مواد اولیه تا بسته بندی و توزیع یک کالا نظارت داشته باشد. همچنین تمام واردات باید تحت نظر مسئول فنی و تأیید اداره کل نظارت انجام شود. از همین روی، می توان گفت که فارغ التحصیلان رشته صنایع غذایی بهترین افراد برای پذیرش چنین مسئولیتی هستند.
از سوی دیگر، کشور ما با رشد جمعیت فزاینده ای روبه رو است. جمعیتی که هر یک از افراد آن روزانه به 3000 کالری و 95 گرم مواد پروتئینی نیاز دارند. البته ایران به دلیل اقلیم چهار فصل و خاک مناسب، می تواند به کمک کارشناسان صنایع غذایی این نیاز را برآورده سازد و حتی به عنوان یک کشور استراتژیک صادرکننده مواد غذایی در جهان مطرح شود.
بنابراین می توان گفت در کشوری که نیاز مواد غذایی بیش از 60 میلیون جمعیت را تأمین می کند، صنایع غذایی هیچ وقت در انزوا قرار نخواهد گرفت. به همین دلیل، فارغ التحصیلان این رشته در صورت آمادگی برای کار در کارخانه ها یا کارگاه های تولید مواد غذایی، فرصت شغلی مناسبی خواهند داشت. به علاوه، توجه داشته باشید که کارخانه ها و کارگاه های تولید مواد غذایی، معمولاً در حومه شهرها یا شهرهای کوچک احداث می شوند؛ لذا متخصصان این رشته باید آمادگی کار در چنین مکان هایی را داشته باشند.
به علاوه، کارشناسان صنایع غذایی می توانند در بخش هایی مانند آزمایشگاه ها، خط تولید کارخانه ها مواد غذایی، مؤسسات تحقیقاتی، دانشگاه ها و غیره مشغول به کار شوند. به عبارتی، می توان گفت که محل کار فارغ التحصیلان این رشته، بیشتر در آزمایشگاه های مواد غذایی، بخش های تحقیقات، بخش های کنترل کیفیت یا بخش تولید کارخانه هاست. همچنین متخصص صنایع غذایی می تواند پست های دیگری از جمله مدیر تولید، مسئول فنی، مسئول آزمایشگاه، مسئول بخش تحقیق، توسعه، مشاور و … را در هر کارخانه تولید مواد غذایی بر عهده بگیرد. لازم به ذکر است که افراد دارای سرمایه و تجربه کافی نیز می توانند خودشان نسبت به تأسیس و راه اندازی کارخانه تولید انواع مواد غذایی اقدام کنند.
گرایش های رشته صنایع غذایی
به طور کلی، رشته صنایع غذایی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دارای گرایش های متنوعی است که در ادامه به بررسی هر یک از آن ها می پردازیم.
1. گرایش های مقطع کارشناسی رشته صنایع غذایی
دانشجویان مقطع کارشناسی در رشته صنایع غذایی، تکنولوژی صنایع غذایی مختلف از قبیل صنایع لبنیات، غلات، گوشت، روغن، قند، سبزیجات و میوه جات را فرا می گیرند. همچنین دانشجویان در این مقطع درباره صنایع نگهداری مواد غذایی، بسته بندی و کنترل کیفی مواد غذایی آموزش می بینند. به بیان دیگر، فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی صنایع غذایی می آموزند که چگونه طی فرآیندهایی منحصربه فرد عُمر مواد غذایی را ضمن حفظ کیفیت و ارزش غذایی آن ها طولانی تر کنند. این رشته در مقطع کارشناسی دارای 4 گرایش به شرح زیر است:
ردیف | گرایش های کارشناسی صنایع غذایی |
1 | مهندسی صنایع غذایی |
2 | فرآوری مواد غذایی |
3 | علوم مواد غذایی |
4 | زیست فناوری مواد غذایی |
به طور کلی، کارشناسان و متخصصان این رشته با تکیه بر معلومات و اندوخته های علمی خود می توانند اداره واحدهای صنایع غذایی را در ابعاد مختلف بر عهده بگیرند؛ همچنین در برنامه ریزی و ایجاد واحدهای تولیدی مواد غذایی در مناطق کشاورزی و صنعتی کمک کرده یا در مقام تدریس، تحقیق، برنامه ریزی و مدیریت امور اجرایی در سطح منطقه یا کشور عمل کنند.
2. گرایش های مقطع کارشناسی ارشد رشته صنایع غذایی
فارغ التحصیلان رشته صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد می توانند در 8 گرایش زیر به ادامه تحصیل بپردازند:
ردیف | گرایش های کارشناسی ارشد صنایع غذایی |
1 | طراحی صنایع غذایی |
2 | علوم مواد غذایی |
3 | فناوری تبدیل مواد غذایی |
4 | شیمیی مواد غذایی |
5 | میکروبیولوژی مواد غذایی |
6 | مهندسی صنایع غذایی |
7 | تکنولوژی مواد غذایی |
8 | مهندسی مواد |
در این مقطع دانشجویان با آخرین دستاوردهای علمی و کاربردی در کنترل کیفیت و ایمنی غذا آشنا می شوند و می توانند در آینده در تولید محصولات غذایی سالم، با کیفیت بهتر و با حداقل ضایعات، نقشی اساسی ایفا کنند.
به طور کلی، هدف از این رشته در چنین مقطعی، تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در زمینه هایی همچون اجرای عملیات تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، کمک به طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانه های مورد نظر فعالیت کرده و هدایت، نظارت و مسئولیت فنی واحدهای تولید فرآورده های مختلف غذایی را بر عهده گیرند.
3. گرایش های مقطع دکترای رشته صنایع غذایی
مجموعه رشته هایی که فارغ التحصیلان رشته صنایع غذایی می توانند در مقطع دکتری ادامه دهند، به شرح زیر هستند:
ردیف | گرایش های دکترای صنایع غذایی |
1 | تکنولوژی مواد غذایی |
2 | میکروبیولوژی مواد غذایی |
3 | شیمی مواد غذایی |
4 | مهندسی صنایع غذایی |
5 | مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی |
دانشجویان رشته صنایع غذایی در مقطع دکتری، این دانش و مهارت را کسب می کنند تا به عنوان متخصص علوم غذایی در زمینه فرآیندها، طراحی، کنترل فرآیندها، مدل سازی الگوهای مختلف از جمله الگوهای گرمایش، سرمایش و غیره و همچنین در زمینه ماشین آلات، تجهیزات و بسته بندی مواد غذایی فعالیت داشته باشند. به علاوه، راز موفقیت دانشجویان این رشته در دستیابی به فرآورده های جدید، عرضه آن به بازار، قابلیت توافق و سازش با تقاضای مشتریان است که چنین کاری نیاز به کوشش و کوشش بسیار دارد.
لیست دروس رشته صنایع غذایی در مقاطع مختلف
1. لیست دروس مقطع کارشناسی رشته صنایع غذایی
این رشته در مقطع کارشناسی شامل 144 واحد درسی است و تعدادی واحد عملی دارد. به عبارت دیگر، بیشتر درس های اختصاصی دارای واحد عملی - آزمایشگاهی هستند که آزمایش های مختلف روی مواد غذایی را شامل می شوند. در ادامه، لیست دروس مورد مطالعه را آورده ایم:
لیست دروس کارشناسی رشته صنایع غذایی | |
دروس اصلی |
|
دروس تخصصی |
|
دروس پایه |
|
2. لیست دروس مقطع کارشناسی ارشد رشته صنایع غذایی
دانشجویان در این مقطع، 32 واحد درسی را می گذرانند که دروس تخصصی و اختکمک این گروه به تفکیک گرایش های مختلف رشته عبارت هستند از:
لیست دروس کارشناسی ارشد رشته صنایع غذایی | ||
دروس تخصصی مشترک مابین تمامی گرایش ها |
| |
گرایش مهندسی صنایع غذایی | دروس تخصصی |
|
دروس اختکمک |
| |
گرایش شیمی مواد غذایی | دروس تخصصی |
|
دروس اختکمک |
| |
گرایش فناوری مواد غذایی | دروس تخصصی |
|
دروس اختکمک |
| |
گرایش زیست فناوری مواد غذایی | دروس تخصصی |
|
دروس اختکمک |
| |
سرانجام نامه |
3. لیست دروس مقطع دکترای رشته صنایع غذایی
دانشجویان مقطع دکترای رشته صنایع غذایی در گرایش های مختلف به طور کلی 14 واحد درسی را می گذرانند. در ادامه لیست دروس مربوطه را آورده ایم.
لیست دروس دکترای رشته صنایع غذایی | ||
گرایش مهندسی صنایع غذایی | دروس تخصصی |
|
گرایش میکروبیولوژی غذایی | دروس تخصصی |
|
گرایش تکنولوژی مواد غذایی | دروس تخصصی |
|
گرایش مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی | دروس تخصصی |
|
رساله |
دانشگاه های ارائه دهنده رشته صنایع غذایی
از جمله مطرح ترین دانشگاه هایی که در مقاطع مختلف در رشته صنایع غذایی دانشجو می پذیرند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشگاه ارومیه
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه صنعتی اصفهان
- دانشگاه تهران
- دانشگاه شیراز
- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین
- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
- دانشگاه فردوسی
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه زابل
- دانشگاه زنجان
- دانشگاه تربیت مدرس
جمع بندی
در این مقاله به بررسی بازار کار رشته صنایع غذایی، گرایش، اهداف و لیست دروس این رشته پرداختیم. آن دسته از متخصصانی که در بخش های دولتی مشغول به کار می شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. با این حال، در بخش خصوصی شرایط متفاوت است. به عبارتی، سطح تحصیلات، میزان تجربه، مهارت، توانایی ها و نوع توافق اجرا شده مابین کارفرما و کارجو معین کننده میزان دریافتی متخصصان صنایع غذایی در این بخش خواهد بود.
به طور کلی، با توجه به فرایند افزایشی جمعیت کشور، نیاز به مواد غذایی بیشتر، کاهش ضایعات کشاورزی، دامی، تولید مواد غذایی سالم و با کیفیت ضروری است. به همین دلیل، در کشور تعداد زیادی کارخانه تولید انواع مواد غذایی در حال فعالیت هستند. از همین روی می توان گفت که متخصصان صنایع غذایی که دانش، تخصص کافی، علاقه و پشتکار زیادی در کار خود داشته باشند، می توانند فرصت های شغلی مناسبی را در بازار کار کشور بیابند.
در سرانجام، در صورت تمایل می توانید سایر مطالب مرتبط با معرفی بازار کار رشته های تحصیلی مانند فلسفه، ژنتیک، جامعه شناسی و … را در انگیزه مطالعه کنید. نظر شما در مورد بازار کار رشته صنایع غذایی چیست؟ تجربیات خود را در مورد درآمد، بازار کار، گرایش ها و سایر جنبه های آموزشی این رشته، با ما و سایر کاربران انگیزه در میان بگذارید.
منبع: مجله انگیزهطفره: طفره: مجله سرگرمی، تفریحی و گردشگری