اعتراض کشاورزان به جولان دلالان و خرید ارزان زعفران - شیوا مارکت

به گزارش گروه اقتصادی خبرنگاران، ایران سال هاست درآمدهای مورد احتیاج برای تامین هزینه های بودجه جاری خود را به نفت گره زده و برای رهایی از آن راهکارهای مختلفی را آزموده است. راهکارهایی که البته پایداری چندانی نداشته و عمدتا بر پایه آینده فروشی و استقراض بنا شده است. با این حال به محض ایجاد گشایش برای فروش نفت دوباره همان آش و همان کاسه و ادامه وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی. شکی نیست که وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای ناشی از فروش نفت باعث بروز مسائلی شده است که ازجمله این مسائل می توان به افزایش پایه پولی به واسطه خلق نقدینگی و استقراض اشاره نمود. در این میان کالاهایی در بخش کشاورزی هستند که هم ارزآوری مناسبی داشته و هم امکان فراوری آن در کشور وجود دارد. طلای سرخ یکی از همین کالاهاست که حدود 90 درصد زعفران دنیا را تامین می نماید و این در حالی است که از مجموع هشت میلیارد دلار گردش اقتصادی زعفران در دنیا تنها 500 میلیون دلار آن نصیب ایران می گردد. کشاورزان این گیاه اکنون اعتراض دارند چرا با این که زعفران یک کالای استراتژیک صادراتی است از آنها با قیمت پایینی خریداری می گردد و به گفته خودشان از قیمت های جدید اعلام شده زیان می بینند.

دلالان در همه عرصه ها حضور پررنگ دارند. بعضی واسطه گران گل زعفران را به صورت عمده خریداری می نمایند و با قیمت بالاتر در بازار می فروشند اما بعضی واسطه گران این کالا را به صورت عمده به کشورهای همجوار صادر نموده و از این طریق این زعفران ها راهی کشورهای دیگر شده و در آنجا با بسته بندی های جذاب و به روز و همچنین با برند آن کشور به پشتوانه تبلیغات و قدرت مانور تبلیغات برندهای فعال در این کشورها، راهی بازارهای دنیای می گردد. آن طور که وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه اعلام نموده اقداماتی برای مکانیزه شدن صنعت زعفران صورت گرفته اما ظاهرا این اقدامات کافی نیست.

زعفران در همه جای ایران کشت می گردد و این طور نیست که مانند گذشته تنها شهر قائنات و مشهد میزبان کشت زعفران باشند. به طوری که در حال حاضر زعفران در دوسوم استان های ایران کشت می گردد که عمده استان های فراورینماینده آن خراسان جنوبی، خراسان رضوی، همدان، گلستان، اردبیل، تبریز، اصفهان و کرمان است. هرچند سیاست وزارت جهاد کشاورزی این بوده که در همه استان های ایران زعفران کشت گردد اما این وزارتخانه باید به فکر فروش این کالا و همچنین مکانیزه شدن این صنعت نیز باشد؛ موضوعی که همچنان جای بحث دارد.

اعتراض به ارزانی

کشاورزان اخیرا نسبت به قیمت پایینی که برای زعفران در نظر گرفته شده اعتراض دارند. آنها معتقدند قیمت این کالا با هزینه های مربوط به کشاورزی تطابق ندارد. به تازگی فیلمی از یک زمین زعفران منتشر شده که دام های سبک مشغول چرا در این زمین هستند و آن طور که گوینده در فیلم می گوید به دلیل بالابودن هزینه های کشت، کشاورز رغبتی برای کشت ندارد. موضوعی که البته از سوی وزارت جهاد کشاورزی تکذیب و اعلام شده زمین های زعفران هر 9 سال یک بار محصول می دهند و فیلمی که منتشرشده مربوط به یک زمین زعفرانی است که در آن کشتی انجام نشده و حالت علفزار به خود گرفته است. آن طور که مقامات وزارت جهاد کشاورزی می گویند قیمتی که برای خرید زعفران از کشاورزان در نظر گرفته شده نرخ سود کشاورز هم در آن لحاظ شده اما زعفران کاران معتقدند قیمت هایی که اعلام شده با هزینه هایشان تطابق ندارد.

زعفران جزو کالاهای خرید تضمینی نیست و طبق قانون وزارت جهاد کشاورزی کالاهای تعیینی را باید برای خرید تضمینی در نظر داشته باشد. گیاهانی مانند گندم، جو، ذرت، پنبه، کلزا، سویا، سیب زمینی، پیاز و کالاهای دیگر محصولات کشاورزی است. قیمتی که اکنون وزارت جهاد کشاورزی اعلام نموده قیمت کارشناسی شده برای جلوگیری از زیان کشاورزان است اما کشاورزان معترض هستند و می گویند قیمت دو سال پیش به زعفران به ازای هر کیلوگرم 16میلیون تومان بود در حالی که اکنون بین 11 تا 13 میلیون تومان قیمت گذاری کردند. این در حالی است که قیمت کود و کارگر و مواردی از این قبیل بر هزینه های فراوری اضافه کرده است.

چرا از جیب کشاورز به کشور واسطه یارانه می دهیم؟

فرهاد سحرخیز، فعال و صادر نماینده صنعت زعفران درباره حمایت دولت از بخش زعفران به خبرنگار ما گفت: چند ماه قبل از فصل برداشت زعفران نمایندگان بخش خصوصی، نمایندگان مجلس و نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی جلسات خود را برای بهبود این بازار تشکیل دادند و خوشبختانه به نتیجه گیری خوبی هم رسیدیم، اما در زمان اجرا به مشکل برخوردیم. وی تاکید نمود: قیمت یک سری نهاده ها در بخش کشاورزی رشد بیش از 10برابری داشته و قطعا باید متناسب با رشد هزینه قیمت نهایی آن تعیین گردد. سال گذشته زعفران 14میلیون تومان قیمت داشت که دلار بر پایه 14هزار تومان بود. این کالا به ازای هر کیلو هزار دلار صادر می شد، اما اکنون دلار دوبرابر شده اما قیمت این کالا به جای هزار دلار 300دلار است و به بیان بهتر به ازای هر کیلو 700دلار یارانه به کشور واسطه از کشاورز و صادر نماینده می دهیم. سحرخیز با بیان این که دولت برای حمایت از بخش زعفران هزار میلیارد تومان در نظر گرفت، توضیح داد: دولت از بخش زعفران حمایت کرد، اما این حمایت نوشدارو پس از مرگ سهراب شد و به جای این که این یاری در شهریور به کشاورزان برسد در پاییز هنوز بعضی از آنها نتوانستند به آن دست یابند. این در حالی است که اگر این تسهیلات به موقع پرداخت می شد و بانک ها زودتر نسبت به پرداخت آن توجیه می شدند کشاورزان خرد گل را به صورت عمده نمی فروختند و قیمت این گیاه کاهش نمی یافت. این فعال صنعت زعفران با بیان راهکاری برای حل مشکل کشاورزان زعفران گفت: بورس کالا به منظور واقعی شدن قیمت زعفران ظرفیت مناسبی دارد. در بورس کلا کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا انجام می گردد و نسبت به بازارهای سنتی مزایای بهتری دارد. به گفته وی، برای سال آینده باید از امروز برنامه ریزی کنیم و انبارهای بورسی می توانند جای مناسبی برای کشف قیمت و صادرات باشد. سحرخیز به قیمت کارشناسی شده وزارت جهاد کشاورزی اشاره نمود و گفت: قیمت نگین زعفران اکنون در بازار سنتی حدود 11میلیون تومان است که وزارت جهاد کشاورزی قیمت 13میلیون تومان را در نظر گرفته و بالاتر از نرخ سنتی خرید می نماید.

بعضی کشاورزان از کشت منصرف شدند

مطهر شاهی، یک زعفران کار به خبرنگار ما گفت: مشکل اصلی کشاورزان صنعت زعفران این است که دولت جلوی صادرات را گرفته و وزارت جهاد به صورت مستقیم برای خرید اقدام نموده است. وی اضافه کرد: سال گذشته، زعفران به دولت فروخته شد و به کشاورزان به جای پول وعده ارائه سهام دادند، اما مدتی بعد دوباره اعلام شد پول را پرداخت می کنیم و با وجود گذشت یک سال هنوز بعضی کشاورزان نتوانستند پول خود را از دولت دریافت نمایند. این کشاورز معتقد است دولت به عنوان واسطه گر وارد بازار زعفران شده، در حالی که قیمت نهاده های فراوری رشد 10برابری داشته است. دولت در خریدهایی که انجام می دهد تعیین نیست چه زمانی پول را می پردازد و بعضی کشاورزان به جای کشت زعفران به دلیل این که برایشان صرفه اقتصادی ندارد زمین هایشان را برای چرای دام رها کردند. شاهی می گوید: دولت هر سال به صورت مهندسی قیمت زعفران را کاهش می دهد، به طوری که در سال گذشته کیلویی 16میلیون تومان خرید و فروش می شد امسال بین 11تا 13میلیون تومان کشف قیمت شده است. تعدادی از کشاورزان برای این که بتوانند هزینه های زندگی شان را جبران نمایند مجبور به فروش زعفران با قیمت پایین هستند، در حالی که قیمت این کالا، گران به دست مصرف نماینده می رسد.

دولت مسؤول خرید زعفران نیست

حسین زینلی، مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی به آنالیز مسائل موجود در فراوری و فروش زعفران پرداخت و توضیح داد: دولت هر زمان به موضوعات مختلف ورود می نماید بخش خصوصی گلایه می نماید که چرا اجازه پیشرفت به بخش خصوصی داده نمی گردد، از این رو وزارت جهادکشاورزی تنها در صورتی به آنالیز موضوعات می پردازد که قیمت کالا از قیمت کارشناسی شده پایین تر بیاید. در بحث زعفران نیز وزارت جهادکشاورزی با این استدلال به موضوع ورود و مداخله نموده است. زینلی با بیان این که وزارت جهادکشاورزی به عنوان حامی به بحث زعفران ورود نموده است، توضیح داد: در امسال شورای ملی زعفران جلسه ای با صادرنمایندگان این کالا و نمایندگان شهرهای تامین نماینده زعفران در ایران برگزار کرد و مصوب شد این کالا با قیمت تعیینی از کشاورزان خریداری گردد. وزارت جهاد کشاورزی هم فرش قرمزی برای آنها پهن کرد تا نظر شورا و تشکل این بخش به کرسی بنشیند و در این راستا هزار میلیارد تومان تسهیلات با نرخ 15درصد را در اختیار بخش زعفران قرار داد، اما متاسفانه بر خلاف حمایت های دولت، تشکل های زعفران به بهانه های مختلف تعهدات خود را انجام ندادند.

تشکل ها به تعهداتشان عمل نکردند

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهادکشاورزی ادامه داد: زمانی که تشکل ها برای خرید زعفران ورود نکردند قیمت زعفران کاهش یافت. هر سال بر اساس نظرات بخش خصوصی و نماینده شهرهای تامین نماینده زعفران در ایران تیم کارشناسی وزارت جهاد کشاورزی جلسات خود را با آنها تشکیل می دهد و پس از آنالیز های مختلف قیمت نهایی آن اعلان می گردد. اکنون بعضی کشاورزان نگران این هستند که از کشت امسالشان زیان ببینند، اما اگر آنها کالاهایشان را نگه دارند قطعا می توانند با قیمت بالاتری به بخش خصوصی بفروشند و وزارتخانه هم در حال رایزنی برای ساماندهی این بازار است.

وی با اشاره به این که شرایط جوی و آب و هوایی حکایت از کاهش کشت زعفران امسال دارد، گفت: مهم ترین مشکل ما در بخش زعفران دلالانی هستند که گل زعفران را می خرند و آن را با قیمت بالاتر در بازار می فروشند. گل هایی که کیفیت بالایی دارند با قیمت بالا در بازار فروخته می گردد و گل های بی کیفیت را با قیمت پایین با تخفیف زیاد عرضه می نمایند.

این مقام مسؤول در وزارت جهادکشاورزی به ویدئوهایی در فضای مجازی مبنی بر ورود دام ها در زمین های زعفران اشاره نمود و گفت: زمین های کشاورزی زعفران حدود 9سال زیر کشت می فرایند و در همین مدت باید استراحت نمایند. از این رو فراورینمایندگان عمده زعفران چند زمین در اختیار دارند و به قول معروف پرورش گیاه را جابه جا می نمایند. هنگامی که این اتفاق می افتد زمین به قول معروف حالت علفزار به خود می گیرد و فیلمی که در شبکه های اجتماعی از ورود دام به این زمین ها منتشر شده مربوط به زمین های زعفرانی است که زیر کشت نرفته است.

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهادکشاورزی با تاکید بر این که سال ها فریاد زدیم که مشکل بخش زعفران مکانیزه نشدن این صنعت است، توضیح داد: اگر می خواهیم زعفران به عنوان برند در دنیا شناخته گردد باید به سمت مکانیزه شدن این صنعت برویم.

حداقل قیمت زعفران 11میلیون تومان است

وی به مشکل کشاورزان اشاره نمود و اضافه کرد: شیوع ویروس کرونا باعث شده بعضی دهیاری ها و دستگاه ها اجازه انتقال گل به شهرهای دیگر را ندهند و این موضوع هزینه های مربوط به کارگر را افزایش داده است. از این رو وزارت جهاد کشاورزی ورود نموده به طوری که قیمت زعفران برای دولت جذابیت نداشته باشد و کشاورز هم زیان نبیند و سود حداقلی عایدش گردد. قیمت پوشال زعفران 11میلیون و نگین آن 13میلیون در نظر گرفته شده است؛ در حالی که بعضی شرکت های بخش خصوصی وعده دادند زعفران با کیفیت خوب را با قیمت 14تا 15میلیون در هر کیلوگرم خریداری خواهند کرد. زینلی به میزان فراوری و صادرات زعفران ایران اشاره نمود و گفت: به طور متوسط 500تن فراوری زعفران در ایران داریم که در سال گذشته 280تن آن در سبد صادراتی نهاده شد و طبق برنامه ریزی در امسال قصد داریم 320 تن از این کالا صادر گردد. البته این در شرایطی است که کرونا، حمل و نقل و مسائلی از این قبیل سد راه صادرنمایندگان نگردد. وی به قاچاق پیاز زعفران هم پرداخت و توضیح داد: اکنون بعضی کشورها مانند هلند به فناوری های بزرگی دست پیدا کردند که با استفاده از یک پیاز می توانند اقدام به تکثیر آن نمایند، در نتیجه کشت انبوه پیاز غیراقتصادی و غیرمعقول خواهد بود. ایران هم اکنون می تواند طی یک سال پیاز عاری از ویروس فراوری کند. آن چیزی که زعفران ایران را سرپا نگه می دارد کوشش برای کاهش هزینه های فراوری و رقابت با کشورهای دیگر است و امیدواریم با همکاری بخش خصوصی، زعفران را به عنوان یک کالای ایرانی عرضه کنیم.

منبع: جام جم

وبلاگ باتسک: باتسک: دارالترجمه آنلاین، مترجم متن هوشمند