جانی که از خشکسالی به لب رسید... - شیوا مارکت

در این 20 سال طرح های مهمی در استان اجرایی شده اما هیچ کدام علاج واقعه ننموده، از بارورسازی ابرها تا کاشت محصولاتی که کمتر آب می برند، تمرکز روی برداشت از سفره های آب زیرزمینی و هزاران کار دیگر که حاصل چندانی برای استان نداشته است.

کاش می دانستیم علاج واقعه چیست و قرار است چه برنامه ای برای خروج از این بحران در 10 سال آینده داشته باشیم؛ بحرانی که در دل تفیده کویر، کشاورزان و دامداران را فلج نموده است.

خبرگزاری خبرنگاران به دنبال طرح ریزی مسائل ناشی از خشکسالی، عوامل و راهکارها با همکاری باشگاه دانشجویان حامی محیط زیست و منابع طبیعی و سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی استان میزگردی را تشکیل داده و در آن به بیان راهکارهای خروج از این خشکسالی پرداخته است.

تاثیر خشکسالی بر گونه های حیات وحش

حسن اکبری، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در این نشست گفت: متاسفانه در سال های اخیر در اغلب نقاط استان کاهش بارندگی را داشته ایم و نسبت به میانگین بلندمدت منفی بوده است. تا به امروز خشکسالی شدیدی بر استان حاکم شده و در امسال توزیع بارندگی خوب نبود و در فصل پاییز بارندگی نداشتیم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه از سویی دیگر تغذیه حیات وحش و دام ها عمدتا از گیاهان فصلی انجام می گیرد، اضافه کرد: گیاهانی که از انتهای اسفند تا اردیبهشت سبز هستند و رویش های فصلی به شدت احتیاج به بارندگی پاییز دارند، وقتی بارندگی نباشد، بذر آن ها جوانه نمی زند و ریشه آن ها در خاک محکم نمی گردد.

اکبری ادامه داد: در این صورت پوشش بهاری بسیار ضعیف خواهد بود و حتی اگر در فصل بهار بارندگی داشته باشیم باز هم رویش ها مطلوب نخواهد بود.

چشمه ها و تالاب هایی که می خشکد

وی با بیان اینکه از نظر چشمه ها نیز در استان مشکل داریم، توضیح داد: بارش برف و سیلابی که در فصل زمستان می توانند تقویت نماینده چشمه ها باشند، نداریم و از این باب در صورت ادامه شرایط با مشکل روبرو خواهیم شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه بعد از سال ها خشکسالی دو سال مرطوب داشتیم و باعث شد زادآوری خوبی در حیات وحش و افزایش خوبی در جمعیت پرندگان داشته باشیم، اما به نظر می آید امسال این اتفاق نیفتد، اضافه کرد: اگر ما در نیمه دوم اسفند و فروردین بارندگی چندانی نداشته باشیم دچار یک بحران مخصوصا در مناطق حفاظت شده ای که خشک تر و کوهستانی بوده و درخت و درختچه ندارند، خواهیم شد.

اکبری با بیان اینکه در این صورت با شدت با کاهش رویش روبرو می شویم و خشکسالی شدیدی را خواهیم داشت، توضیح داد: خشکسالی در دشت ها نیز محسوس است و در این صورت گرایش عشایر به سمت ارتفاعات که زیستگاه حیات وحش است بسیار بیشتر خواهد شد و در نتیجه مسائل حاشیه ای ایجاد خواهد شد چراکه علاوه بر اینکه بخشی از غذای حیات وحش توسط آنان مصرف می گردد، بعضا انتقال بیماری به حیات وحش از انسان به گونه های حیات وحش صورت می گیرد.

وی با بیان اینکه وجود منابع آبی مشترک بین انسان و حیات وحش پیامدهای منفی را به دنبال خواهد داشت که از این باب دچار مشکل خواهیم شد، اظهار کرد: امیدواریم مانند سال قبل درگیر بیماری طاعون نشخوارنمایندگان در شهرستان های فردوس و سرایان شدیم و در سال آینده تلفات سنگینی خواهیم داشت.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان نمود: نگرانی دیگر در خصوص فعال شدن کانون های فرسایش و گرد و غبار است.

اکبری با بیان اینکه در خراسان جنوبی، بیش از 5 میلیون هکتار کانون فرسایش بادی داریم، اظهار کرد: سال هایی که بارندگی خوب باشد رشدهای فصلی سطح خاک را می پوشانند و باعث می شوند در فصل بهار و تابستان گرد و غبار کمتری مخصوصا از کانون های فرسایش داشته باشیم و روزهای گرد و غباری کمتری داشته باشیم.

این کانون ها تا کی در استان فعالند؟

وی ادامه داد: عدم وجود بارندگی کافی، رویش های فصلی، شادابی و رطوبت خاک را کاهش می دهند که باعث افزایش گرد و غبار در استان و افزایش روزهای ناسالم می گردد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه از طرفی استان کاسه ها یا تالاب های طبیعی متعددی دارد که از حوزه های اطراف آب را گرفته و برای مدتی نگهداری می نمایند از جمله تالاب کجی نهبندان، اظهار کرد: آب حاصل از بارندگی از ارتفاعات و آب های زیرسطحی به سمت کاسه تالاب راهنمایی شده، رطوبت خاک را تامین و هم باعث غنی شدن پوشش گیاهی می شوند، اما امسال ورودی آب به سمت کاسه های طبیعی و آبگیرها بسیار کم بوده و نگران این هستیم که در تابستان به شدت خشک شده، گرد و غبار افزایش یاید و تاغزارها آسیب ببینند و کانون های گرد و غبار را برای همواره فعال نمایند.

اکبری ادامه داد: خشکسالی یک پدیده طبیعی است اگرچه مواردی چون تغییر اقلیم در مقیاس کلان روی خشکسالی اثرگذار بوده و دوره های آن را طولانی می نماید اما در مقیاس استانی باید یاد بگیریم با آن سازگار شده و روش های مدیریت خشکسالی را اجرا کنیم؛ در حقیقت اگر بخواهیم به اندازه سال های ترسالی از طبیعت برداشت کنیم قطعا دچار مشکل می شویم، باید یاد بگیریم در سال های خشکسالی میزان برداشت آب از منابع آبی، میزان چرای دام در عرصه های طبیعی و میزان برداشت از پوشش گیاهی به هر نحو کاهش پیدا کند.

به گزارش خبرنگاران، خشکسالی به نبود یا اندک بودن باران در یک دوره طولانی گفته می گردد که باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کم شدن شدت جریان آب (برای نیروگاه های برق آبی)، کاهش عمق آب های سطحی و خاک مرطوب می گردد.

وی بیان نمود: باید متناسب با کاهش رویش و کاهش ورودی آب، برداشت آب و برداشت پوشش گیاهی را کاهش دهیم، در این صورت یاری می کنیم به اینکه طبیعت بتواند خود را از این بحران عبور دهد و از نابودی گونه های جانوری و گیاهی و ایجاد و فعال شدن کانون های فرسایش جلوگیری کنیم.

اکبری ادامه داد: این موضوع جز با همکاری دستگاه هایی که در راستای مدیریت چرای دام فعالیت می نمایند و پیگیری و نظارت برای برداشت از سفره های آب زیرزمینی و توجه دستگاه های بهر بردار محقق نمی گردد؛ باید شرایط این گونه پیش رود تا بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که طبیعت از این بحران عبور نموده و زیرساخت ها برای آینده دچار مشکل نگردد.

70 درصد سدهای خراسان جنوبی پر از خالیست

احمد قندهاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی نیز گفت: در حال حاضر 30.62 درصد از مخازن سدهای خراسان جنوبی آب ذخیره دارند.

وی با اشاره به وجود هشت سد مخزنی در سطح استان، اضافه کرد: در سد رزه از 24.16 میلیون متر مکعب ظرفیت، تنها 7.50 میلیون متر مکعب ذخیره آبی وجود دارد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با بیان اینکه حجم سد نهرین در تراز نرمال 4.86 میلیون متر مکعب است، توضیح داد: در حال حاضر این مخزن 2.27 میلیون متر مکعب آب دارد و این میزان در مدت مشابه سال گذشته 2.31 میلیون متر مکعب بوده است.

قندهاری بیان نمود: حجم کل مخزن سد فرخی قائنات در تراز نرمال 8.83 میلیون متر مکعب بوده و حجم فعلی مخزن 2.39 میلیون متر مکعب است.

وی با اشاره به اینکه 2.46 درصد سد کریت طبس پر است، اضافه کرد: حجم فعلی سد دره بید طبس 2.17 میلیون متر مکعب است که در مدت مشابه سال گذشته 3.10 میلیون متر مکعب بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با بیان اینکه از ظرفیت 4.13 میلیون متر مکعب سد شهید پارسا سرایان، 0.87 میلیون متر مکعب آب دارد، اضافه کرد: حجم فعلی مخزن حاجی آباد زیرکوه 0.78 میلیون متر مکعب بوده است.

مدیریت چرای دام را در دست بگیریم

علیرضا نصرآبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی نیز در این نشست اظهار کرد: خشکسالی ناشی از تغییرات جهانی اقلیم به دلیل همراه شدن با بارش های رگباری و وقوع سیل و طوفان اثرات مخربی را بر عرصه های منابع طبیعی دارد.

وی اضافه کرد: کاهش و بی نظمی بارندگی باعث سیر قهقرایی پوشش گیاهی و ضعف آن می گردد، ضعف پوشش گیاهی وقوع و شدت سیلاب را زیاد نموده و در نتیجه فرسایش آبی خاک گسترش می یابد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان نمود: با ضعف پوشش گیاهی و افزایش فرسایش آبی بافت خاک نامناسب و ضعیف شده و فرسایش بادی نیز تشدید می گردد.

نصرآبادی با بیان اینکه ضعف هریک از منابع پایه آب و خاک و گیاه اثر مستقیم و منفی و متقابل بر پایداری دیگر منابع دارد، توضیح داد: مجموع اقدامات سازه ای آبخیزداری، عملیات بیولوژیک (توسعه پوشش گیاهی) و اقدامات بیومکانیک(کاشت همراه با ذخیره نزولات) از طرح های مقابله با خشکسالی، سیل و فرسایش خاک است.

وی اضافه کرد: اقدامات مدیریتی مانند مدیریت چرای دام، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی مرتعی و جنگلی و احیای مناطق معدنی نیز بسیار مهم و ضروری است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان نمود: مهم تر از همه موارد، مطلعی بخشی و فرهنگ سازی جامعه است تا افراد همواره نگران منابع طبیعی باشند و در راستای حفظ داشته های اندک ولی ارزشمند همکاری و مشارکت نمایند.

نصرآبادی یادآور شد: اگر غیر از این باشد در آینده نزدیک روی کره زمین محیطی آرام و بی دغدغه برای زندگی بشر و سایر موجودات نخواهد بود.

زیر خط نرمال!

علیرضا خندان رو، مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی در این میزگرد گفت: فرایند استان به سمت خشک تر شدن می رود و با خشکسالی چندین ساله، به شاخص های زیر درصد نرمال رسیده ایم. خشکسالی در استان از نوع متوسط به بالا است لذا ضروری است مردم، مصرف آب و مدیریت مصرف را مدنظر داشته باشند.

وی توضیح داد: میانگین بارندگی ها از ابتدای سال زراعی 34.2 میلی متر بوده است که این میزان نسبت به بلندمدت 47 درصد و نسبت به سال گذشته 52 درصد کاهش داشته است.

بارانی که دیگر فرقی نمی نماید ببارد

خندان رو ادامه داد: 90 درصد از مساحت استان درگیر خشک سالی است که از این میزان 18 درصد خشکسالی شدید، شش درصد درگیر خشکسالی بسیار شدید، 22 درصد درگیر خشکسالی خفیف و 43 درصد درگیر خشکسالی متوسط هستند.

وی از بارندگی ها از نیمه اسفندماه تا فروردین ماه 1400 گفت و ادامه داد: با وجود این بارندگی ها، تغییر چندانی در شرایط منابع آبی استان حاصل نخواهد شد.

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی یادآور شد: اکنون شهرستان طبس با 99 درصد بیشترین درجه خشکسالی و شهرستان سربیشه با 66 درصد کمترین درگیری با خشکسالی را دارد و به طور کلی تمام شهرستان ها درگیر این پدیده هستند.

طبق گفته نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی برای امسال مکاتباتی پیرامون بارورسازی ابرها با وزیر نیرو انجام شده، اما اینکه این طرح در بهار به نتیجه برسد مهم است. تمرکز روی کاشت محصولات کم آب بر و توجیه افراد بومی محل و مطلع سازی در این زمینه بسیار مهم است در غیر این صورت استان خراسان جنوبی راه خشکسالی را تا سال های سال ادامه خواهد داد.

تور ونیز: تور ونیز: تور ونیز ارزان قیمت، تور ونیز ایتالیا