خبرنگاران مرزبندی در موسیقی جایگاهی ندارد - شیوا مارکت

عادل آفرایند اولین دارنده گواهی های آهنگسازی حرفه ای از Steinberg و Ableton آلمان وتنها ایرانی دارنده گواهی آهنگسازی پروتولز نسل جدید از کمپانی Avid آمریکا است. وی با وجود سن کم توانسته راه عبور از مرزهای بین المللی موسیقی را به خوبی بشناسد.

آفرایند متولد 1371 است و موسیقی را از کودکی دنبال نموده است. استادانی همچون تیگران مزروپیان و محمد سعید شریفیان، حمزه یگانه و محمد رضا ظریف او را تعلیم داده اند. سبک او پاپ است و به گفته خودش از موسیقی مصرفی دوری می نماید.

وی فعالیت های بسیاری در زمینه موسیقی داشته که از این میان می توان به خوانندگی در ارکستر ایران-اتریش و ارکستر آنسامبل مسایا، تدریس پیانو و آهنگسازی، سرپرستی گروه کاما، سرپرستی گروه کودک و نوجوان سرای هنر، نوازندگی پیانو و تنظیم ارکستر در کنسرت ترانه های قدیمی،اجراهای پژوهشی و همچنین نوازندگی هارمونیکا، درامزوگیتاربیس و ... را نام برد. وی پیش از گرایش به پاپ سبک جز را تجربه نموده است.

خبرنگار موسیقی خبرنگاران پیرامون صندلی موسیقی پاپ ایران در جهان و آنچه به صورت ایده در ذهن زیبایی پرداز هنرمند نقش می بندد با این هنرمند به تبادل نظر پرداخته که می خوانید.

الهامات هنری زمان و مکان ندارد

خبرنگاران: ایده آهنگهایی که می سازید از کجا نشات می گیرد؟ و چگونه؟

آفرایند: هرجایی ممکن است این اتفاق بیفتد. از یک جایی به بعد موسیقی و ریتم ها و ملودی ها درونی می شوند و انگار یکی دارد یک ملودی یا ریتم را توی گوش آدم زمزمه می نماید. ایده ها هر لحظه و هرجایی ممکن است به ذهنم خطور کند! مثلا هنگام پیاده روی، موقع کار کردن، در روزمره ترین فعالیت های زندگی! بعد آنها را با خود زمزمه نموده و با خودم می خوانم . جالب است که بیشتر زمان هایی این حالت به وجود می آید که درحرکت هستم یا به نوعی از منطقه امن ذهنم خارج شده ام. به همین دلیل است که سفر را بسیار دوست دارم، چون موجب زایش در ذهنم می گردد.

خبرنگاران: در زمینه موسیقی بین المللی فعالیت میکنید اما موسیقی تان رگه هایی از احساس شرقی را باخود دارد. چه اصراری به این کار دارید؟

آفرایند: موسیقی بین المللی هم طی زمان به حد اشباع خود رسیده است، به همین دلیل هم است که مخاطب خارجی هم از کارهای جدید و خلاقانه استقبال می نماید. یکی از راه های ایجاد تنوع در موسیقی، تلفیق یا وجود رگه های میکس موسیقی از نقاط مختلف جهانست.

چند روز پیش یک مقاله می خواندم، برای خودم جالب بود که دیدم یک دموگرافیک از مخاطبان استریم موسیقی روی پلتفرم های عظیم موسیقی جهان، موسیقی اسپانیایی را در صندلی دوم بعد از انگلیسی با فاصله کم قرار داده بود و این مخاطبان را عمدتا کشورهای انگلیسی زبان و دیگر کشورهای اروپایی تشکیل می دادند. این بدان معناست که امروزه حوزه نفوذ موسیقی از حد زبان و مرزهای خاکی خارج شده و به عنوان زبانی بین المللی برای برقراری ارتباط مطرح شده است.

خبرنگاران: با توجه به فعالیتی که دارید قطعا در ابتدا از موزیسینی ایده گرفته و یا تقلید نموده اید. چه کسانی بوده اند؟ و چرا؟

آفرایند: تقلید خیر ولی ایده و الهام چرا و بسیار. برای من یک یا چند نفر محدود نبوده اند. همین الان اسامی بسیاری از ذهنم گذشت. من چندین سال جهتهای مختلف نوازندگی سازهای مختلف و خوانندگی درسبک های مختلف را تجربه نموده ام و بر همین اساس، در هر دوره الگوهای همان فضا را برای خودم داشته ام و با سیر از موسیقی کلاسیک به جز، پاپ، الکترونیک و آرندبی از عظیمان همان دوره الهام گرفته ام، ولی اگر بخواهم خیلی گزینشی از کسانی نام ببرم که در هر دوره تاثیر قابل توجهی بر موسیقی من گذاشتند، می توانم بگویم هارمونی و ریتم را خیلی وقت ها از شوپن و دیو بروبک، ملودی را از ایمی واینهاس و فرید الاطرش سوری، تحریرهای آوازی را از لیونل ریچی، اریک کلپتون و ریانا و فضای ترانه را از لئونارد کوهن و سهراب سپهری ایده می گیرم. در فضای تنظیم کارهای الکترونیک هم، بیشتر کارهای تنظیم نماینده های معاصر که شباهت صوتی دارند مثل مارتین گریکس و فلیوم و حتی کارهای تنظیم نماینده های داخلی را هم گوش می کنم و خیلی وقت ها حتی از اینها ایده و الهام می گیرم.

برای نهادینه شدن قانون حق نشر راه درازی در پیش داریم

خبرنگاران: مرز بین تقلید و الگوبرداری و تاثیرپذیری باریک است. چگونه از هم تشخیص داده می گردد؟

آفرایند: در حال حاضر خوشبختانه در جهان قوانین حق نشر موسیقی بسیار پیشرفت نموده است و مرزهای دقیقی را برای تشخیص الگوبرداری و کپی کاری معین نموده اند. حتی الگوریتم های کامپیوتری، پلتفرم ها، آهنگ ها و سمپل های کپی را می توانند تشخیص دهند و کار راحذف نمایند. البته در ایران هنوز در این زمینه عقب هستیم و جای کار زیادی دارد. توی پرانتز این نکته را اضافه کنم که به نظر من، تقلید سبک و ملودی خیلی وقت ها ایرادی ندارد. شاید در مواردی هم نتوان از تقلید اجتناب کرد چون گاهی می تواند حتی از لحاظ زیبایی هم مناسب باشد. به هر حال فراوریات همه هنرمندان از آموزش ها و فضاهایی که درآن ها رشد نموده اند شکل می گیرد و کسی نمی تواند ادعا کند که صد درصد کار فراوریی اش، بدیع و مبتکرانه و بدون شباهت به اثر دیگری است. مشکل با کپی عینی است. چون کسی ساعت ها و روزها، زحمت اشخاص دیگر را بدون دریافت لیسانس و توافق یا پرداخت مبلغ مربوطه به صاحب اثر در کار خودش و به نام خودش اضافه می نماید.

من هم به شخصه برای این که دچار تقلید ناخواسته نشوم، هر موقع که می خواهم دست به فراوری و تکمیل اثر بزنم، سعی می کنم چند روزی موزیک و صدای هیچ خواننده ای را گوش ندهم که موقع کار ذهنم خالص و از صداهای بیرونی خالی باشد. تاثیر پذیری را هم اتفاقی مثبت تلقی می کنم چرا که موسیقی یک محصول بسته نیست و در حالت ایده آلش ضروری است که بتواند با محیط و دیگر ملودی ها و ریتم ها رابطه معنایی یا سبکی داشته باشد.

خبرنگاران: چه زمانی تاثیرپذیری اهمیت پیدا می نماید؟

آفرایند: سوال خوبی پرسیدید! در حقیقت نمی گردد زمان اثر پذیری را کنترل کرد، چون اثرش عمدتا به شکل طولی در کار یک هنرمند و با توجه به آموزش هایی که دیده یا موسیقی هایی که طی روز، در شبکه های اجتماعی و دیگر رسانه ها می شنود شکل می گیرد. ولی به نظر من تاثیرپذیری مهم و ضروری است، چرا که این حسی که از ترکیب آثار به وجود می آید، باعث پختگی کار و شامل شدن درصد عظیم تری از سلایق جامعه می گردد. مرزبندی در موسیقی صندلیی ندارد و من هیچ گونه مرزبندی ای در این هنر قائل نیستم. چون آنقدر المان های مختلف آثار موسیقی در هم ترکیب شده اند که شما در هر موسیقی روز می توانید المان هایی از آثار دوره های مختلف را بشنوید.

موسیقی مصرفی تاریخ انقضا دارد

خبرنگاران: در روزهایی که همه به فکر فراوری کارهای مصرفی و گذرا هستند چرا به ماندگاری فکر می کنید؟ که هم سخت است و هم تقریبا کمتر اتفاق می افتد؟

آفرایند: چون کارهای گذرا تاریخ مصرف دارند و احتمالا به همان سرعتی که در میان مردم جا افتادند و رشد کردند از خاطره ها محو می شوند و موزیک دیگری بلافاصله جایگزینشان می گردد. در عمل برای خواننده یا هنرمند هم آورده ای ندارد. البته تا تعریف آورده از دید هنرمند چه باشد؟ برخی ها صرفا دوست دارند آهنگشان در میهمانی ها یا دورهمی ها پخش گردد. برخی ها هم تور کنسرت پیروز دور جهان می خواهند. من آمده ام که بمانم، کلید ماندگاری هم احترام به مخاطب است. من معتقدم که مخاطب به تفاوت بعضا موج سواری با آهنگی برای تمام ایام آشناست و انتخاب می نماید. همان طور که نمونه های خیلی خوبی هم از هنرمندان داخلی یا خارجی داریم که سال هاست با آهنگهایشان خاطره داریم و همچنان منتظر قطعات جدیدشان هستیم و عظیمان دیگری هم که از بین ما رفته اند اما آثارشان همچنان زنده است.

خبرنگاران: برای ماندگاری احتیاجمند جزییاتی هستید که به صورت علمی و حرفه ای شما را متمایز از دیگران کند. این جزییات برای شما چه چیزهایی بوده و هستند؟

آفرایند: من از ابتدای راهم به این موضوع توجه خاصی داشته ام و از تقلید کورکورانه گریخته ام، برای همین هم سعی نموده ام که کاراکتر لحن و صدای خودم را پیدا کنم و کارهای بقیه را قرقره نکنم تا بتوانم یک حس ناب و بی آلایش را به مخاطبان خود منتقل کنم. همچنین در فراوری موسیقی ام ریتم و فضاهایی که تا به حال در موسیقی فارسی نبوده یا کمتر بوده را دخیل کردم، استانداردهای کیفی و حرفه ای این کار را رعایت می کنم و برای جنبه های ظاهری، تصویری و عام کار هم به افراد خبره این کار مراجعه خواهم کرد تا تصویر مناسبم را ایجاد نمایند.

امیدوارم که این موارد بتوانند آن ترکیب حرفه ای متمایز را ایجاد نمایند. البته من همواره گوش شنوا نسبت به پیشنهادات و اصلاحات افراد خبره دارم و اگر خللی در طی جهت باشد حتما می پذیرم و اصلاحش می کنم. هرچند که واقعا سخت است و احتیاج به پوست کلفتی بسیار دارد، چون کاراکتر و صداهای جدید همواره در ابتدای کار با یک مقاومت نسبی رو به رو می شوند تا جای خودشان را تا بازار یا جامعه پیدا نمایند. من اعتقادم این است که هر هنرمندی عظیم یا کوچک، صندلی خودش را دارد و نه جای کسی را تنگ می نماید و نه کسی می تواند آن صندلی را از او بگیرد.

انتشار تک آهنگ امروزه در همه جای جهان باب شده است

خبرنگاران: علت اینکه مانند دیگران به انتشار تک آهنگ اقدام می کنید پیوستن به جرگه دیگران است؟ چرا از انتشار آلبوم سرباز می زنید؟

آفرایند: از آلبوم سرباز نمی زنم و حتی یک خبر خوب هم دارم، پیش فراوری آلبومم آغاز شده است و انشالله برای سال آینده به ثمر می رسد. اما یک سری موارد را باید مطرح کنم. تک آهنگ یک سری مزایا دارد، سریع تر به نتیجه می رسد، هزینه کمتری دارد، چالش های مجوزی به مراتب کمتری دارد، تمایل رسانه های پخش به تک آهنگ بیشتر است و راحت تر اثر را دسته بندی می نمایند. همین طور سطح تماس را با مخاطب بیشتر می نماید و باعث می گردد تا فراوری آلبوم بعدی هنرمند فراموش نگردد. حقیقتا، این یک فرایند برای تمام موزیسین های جهانست و منحصر به من نیست، من هم تمایل دارم قبل آلبوم تک آهنگ یا قطعاتی را از آلبوم یا خارج از آن منتشر کنم، فکر می کنم عزیزان مخاطب هم اینجوری بیشتر دوست داشته باشند.

بهشت را به بها می دهند نه به بهانه

خبرنگاران: ارتباط با مخاطب برایتان اهمیت دارد یا صرفا خودتان را درنظر می گیرید؟ و بعد دنبال مخاطبید؟

آفرایند: این سوال زیاد از من پرسیده می گردد و جواب من هم این است که در کار ما یعنی موسیقی، هنرمند و مخاطب از هم جدا نیستند. زیرا طبییعی است که هنرمند کاری را که خودش دوست نداشته باشد، نمی تواند فراوری و حتی با کیفیت و به خوبی اجرا کند. از آن طرف هم موسیقی برای مخاطب است، برای مخاطب و اگر خواننده یا آهنگساز به مخاطب توجه نداشته باشد عملا آب در هاون کوبیده است. راه چاره من هم برای برقراری این رابطه دوطرفه رسیدن به سلیقه یا فضای مشترک با شنیدن بازخورد طی پخش کارهای قبلی و ایجاد گروه های کانونی برای شنیدن اثر در حین فراوری است. حتی خیلی دوست دارم یک طرحی که در ذهنم است و در جهان جدید است را در آینده اجرا کنم که آن هم ایجاد پایگاه طرفداری است که به هواداران امکان دسترسی به ترانه ها و ملودی های آهنگ های پخش نشده و در حین فراوری، پیشنهاد و انتقاد و حتی امکان ارسال پیغام مستقیم را بدهد و به نوعی مخاطب در فراوری اثر خواننده محبوبش وارد می گردد، به نظر من چه گنجینه ای عظیم تر از این؟!

اما ای کاش با هنرمندان، ورزشکاران، فعالان مالی، نظامی و خلاصه هر کسی که دارد برای بهبود خودش و کشورش کوشش می نماید و زحمت می کشد، مهربان تر باشیم. اینها سرمایه های اجتماعی ملت ما هستند و راحت به دست نیامده اند که بهشت را به بها می دهند نه به بهانه.

راه ساری: سئو، طراحی سایت، طراحی و چاپ گرافیکی و دیجیتالی، طراحی پرتال، طراحی قالب وردپرس