دورهمی معتادان و کرونا در قلب پایتخت! - شیوا مارکت

خبرنگاران- زینب زینال زاده / فاطمه عسگری نیا: انتشار خبر بازگشت معتادان به کلونی های اعتیاد و ابراز نگرانی شهفرایندان از احتمال انتقال گسترده بیماری کرونا از سوی معتادان رها شده، ما را راهی محل تجمع معتادان در مرکز شهر کرد. این خانه به دوشان در هر نقطه ای از تهران دیده می شوند،اما محله های شوش و مولوی که ازدیرباز به کلونی های اعتیاد در پایتخت شهرت دارند، این روزها بیش از سایر نقاط میزبان آنهاست.

در یک عصر بهاری راهی میدان راه آهن می شویم. بومی های محله از این محدوده به عنوان دروازه تهران یاد می نمایند، پاتوق قدیمی معتادان بومی و غیر بومی! کمرهای خمیده پای بساط اعتیاد، ساک های کهنه و لباسهای رنگ و رو رفته همه مشترکات معتادان بومی و غیر بومی سرگردان در حوالی میدان راه آهن است.

رد پایشان را می گردد از حاشیه میدان راه آهن تا کوچه های منتهی به پایانه اتوبوس های شهری و کنار دیوارهای سوخته از آتش شبانه شان دید. کرونا مردم را خانه نشین نموده و شهر خلوت و ساکت است.همین طور که در خیابان بهداری قدم می زنیم مردی ژنده پوش با موهای بلند و دستهایی پینه بسته و سیاه از آلودگی های شهر توجهمان را جلب می نماید.خودش را رضا معرفی می نماید. حدود 50 سال دارد و برخلاف ظاهر در هم ریخته اش فن بیان خوبی دارد، می گوید: با شیوع بیماری کرونا، تعداد معتادان میدان راه آهن زیاد شده است. بعضی ها شب که می گردد راهی گرمخانه ها می شوند و تعدادی هم چون مواد مصرف می نمایند، ماندن کنار خیابان را به گرمخانه ترجیح می دهند. خودش شب ها را در گرمخانه سپری می نماید: به محض ورودمان به گرمخانه لباس هایمان را عوض می کنیم و دستکش و ماسک می گیریم. غذای گرم می خوریم و خلاصه محل خوبی است.رضا خرامان خرامان به راهش ادامه می دهد تا خود را به گرمخانه برساند. همین طور که می رود دستی تکان می دهد و می گوید:نمی دانید در مولوی چه خبر است!

• مولوی در تصرف معتادان

با حرف رضا راهی خیابان مولوی می شویم .راست می گفت تعداد معتادان بی خانمان تکیه زده بر دیوارهای حاشیه خیابان مولوی خیلی بیشتر است. اکثرشان در قالب اجتماعات 3 تا 10 نفری، گرد آتشی که شعله هایش از سطل حلبی پایکوبی کنان بیرون می آید نشسته اند. بعضی هایشان هم در دورهمی پر دود و دمشان مشغول مصرف مواد مخدر هستند. همه داشته هایشان را وسط ریخته اند از سرنگ های چند بار مصرف گرفته تا پایپ های شیشه و ورق های آلومینیوم سوخته و پا به پای هم عمرشان را می سوزانند.

هراسی از آدمهایی که به سادگی از کنارشان می گذرند ندارند. با احتیاط وارد حلقه 3 نفری داخل یکی از کوچه های خیابان مولوی می شویم. نه از ترس در میانشان خبری است نه از فرار و جمع کردن بساطشان.همینطور که سرگرم دلخوشی های میان بساطشان هستند کنارشان می نشینیم و از حال و روزشان سئوال می کنیم. نگاهی به یکدیگر می اندازند. امید، جوان 30 ساله با چهره ای سیاه و موهای ژولیده، عهده دار پاسخ گویی می گردد و با لبخندی تلخ که کنار گوشه لب خشکیده اش می نشیند می گوید: حال روزمان برای همه تعیین و ظاهر و باطن ما یکی است. شب و روزمان کنار بساط مواد می گذرد و کارمان جمع آوری زباله است. می پرسیم شب را کجا سر می نمایند؟ پک محکمی به سیگار نصف و نیمه اش می زند و می گوید: کنار خیابان، داخل پارک ها، روی جایگاه ها، زیر درخت ها .چه فرقی می نماید آدمهایی مثل ما شب را چگونه صبح می نمایند؟

در صدایش بغض و خشمی کهنه شنیده می گردد.دلیل نرفتنشان به گرمخانه ها را جویا می شویم. زیر چشمی نگاهمان می نماید و می گوید: این مراکز برای افرادی مثل ما که زندگیشون به مواد گره خورده و باید وقت و بی وقت مواد مصرف نمایند جایی ندارد. داخل اینجور جاها اجازه استعمال مواد نداریم. حتی سیگار هم ممنوع است. برای همین ترجیح می دهیم کارتن خوابی کنیم. از مراکز ماده 16 سئوال می کنیم، دستی به موهای ژولیده اش می کشد و بعد از خنده تمسخر آمیزی می گوید: رفتن به این مراکز چند بار قسمتم شده است .خداوکیلی خدماتی که می دهند خوب است، این اواخر آنجا نبودم اما چند تا از دوستانم در مراکز بودند که به علت بیماری کرونا آزاد شدند. حرف از بیماری کرونا که به میان می آید فرصت را غنیمت می شماریم و می پرسیم از این بیماری نمی ترسید؟ خنده ای می نماید و می گوید: مواد ما را از پا در نیاورد، مطمئنیم کرونا هم روی ما تاثیری ندارد. با این حرف امید صدای خنده مثل بمب در فضای چند نفره شان می پیچد.

• جولان بی واهمه معتادان در شوش

امید و دوستانش را در کنار بساطشان تنها می گذاریم. آنها همچنان با جمله آخر امید می خندند و صدای خنده شان بدرقه راهمان می گردد. روز کم کم رو به تاریکی می رود که وارد شوش می شویم.بر عکس خیابانهایی که دیدیم در حاشیه شوش معتادان کمتری دیده می شوند.اما بومی های محله به ما می گویند همه در بوستان جمع شده اند.به بوستان شوش می رسیم تا چشم کار می نماید بی خانمانهای کز نموده گوشه و کنار بوستان دیده می شوند. افرادی که آزادانه کنار درختچه ها بساط استعمالشان را پهن نموده اند و هر تازه واردی که از راه می رسد، کامی می گیرد.

عده ای هم در محلی دنج و البته دور از نگاه رهگذران و خودروهای عبوری مشغول تزریق مواد هستند. هیچ نقطه ای از بوستان از حضور معتادان متجاهر در امان نیست! جای جای بوستان حضور دارند. بوستان به ظاهر تعطیل است اما نه برای معتادان! به سبب جو حاکم در بوستان و تجمع زیاد معتادان پیروز به گفت و گو با آنها نمی شویم.

• اهالی نگرانند

آنچه تعیین است، رسیدگی به شرایط معتادان در شرایط بحرانی کرونا متولی ندارد و تردد این افراد در صورت ابتلا به ویروس کرونا برای جامعه بسیار خطرناک است و برای همین شهفرایندان از رها شدن معتادان متجاهر ابراز نگرانی می نمایند.

اسماعیلی از اهالی محله هرندی می گوید: ماموران نیروی انتظامی در طرح های امنیتی معتادان را جمع آوری می کردند و محله امنیت داشت، اما با شیوع بیماری کرونا، معتادان دوباره به محله برگشته اند و امنیت اقتصادی و جانی نداریم. با هرجا که تماس می گیریم، کسی جوابگو نیست. حتی ماموران شهرداری هم نسبت به جمع آوری معتادان اقدام نمی نمایند. اهالی به شدت از این شرایط نگران و ناراضی هستند.

• تعطیلی مراکز در راستای مقابله با کرونا

جمع آوری معتادان متجاهر وظیفه پلیس مبارزه با مواد مخدر است. بنابراین با سرهنگ عبدالوهاب حسنوند، رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران، تماس گرفتیم تا در این باره شرح بدهد، اما جوابگو نبودند. با یکی از افراد آگاه از تعطیلی مراکز ماده 16 و چرایی توقف طرح امنیت اجتماعی از سوی ماموران نیروی انتظامی گفت و گوی تلفنی انجام می دهیم. او می گوید: مراکز ماده 16 با شیوع بیماری کرونا تعطیل شد و توجیه یا شرح ماموران نیروی انتظامی این بود که معتادان متجاهر از کلونی های اعتیاد جمع آوری و به مرکز منتقل و پس از 4 تا 6 ماه نگهداری رها می شوند و به جامعه باز می گردند و ممکن است در این بازگشت به بیماری کرونا مبتلا شوند که با جمع آوری دوباره و انتقالشان به مراکز نگهداری می توانند دیگران را هم مبتلا نمایند. بنابراین تعطیلی این مراکز و توقف طرح امنیت انتظامی، بهترین راه چاره برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا است.

• شرایط خوبی در منطقه نداریم

در این باره گفت و گویی با معاون خدمات اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه 12 انجام دادیم. سعید شاه میر می گوید: جمع آوری و ساماندهی معتادان متجاهر از سطح شهر در قالب ماده 15 و ماده 16 انجام می گردد. در ماده 15 معتادان به صورت خود معرف به مراکز نگهداری و بهبودی مراجعه می نمایند و درخواست رسیدگی به شرایطشان را دارند. این افراد پس از پذیرش در مراکز نگهداری ماده 15 و دریافت خدمات بهبودی فرایند درمان را پشت سر می گذارند.

او ادامه می دهد: ما در منطقه 12 شاهد فعالیت سه مرکز نگهداری از معتادان بی خانمان مشمول ماده 15 هستیم. یک مرکز ویژه بانوان، یک مرکز ویژه مردان و مرکز بهاران. هر سه این مراکز شبانه ظرفیت میزبانی از 400 نفر را دارند.

معاون خدمات اجتماعی شهرداری منطقه12 یادآور می گردد: همه این مراکز که تحت مدیریت شهرداری منطقه هستند در دوران بحران کرونا باز بوده و ضمن پذیرایی از بی خانمان ها خدمات بهداشتی و پیشگیرانه را شامل توزیع مواد ضد عفونی نماینده، تست درجه حرارت بدن، توزیع ماسک و دستکش به آنها ارائه نموده ایم. حتی در بین مددجویان خانم، سه نفر مشکوک به بیماری کرونا را تشخیص دادیم که پس از انجام تست، ابتلای دو نفر از آنها به کرونا تایید شد و با هماهنگی اورژانس به مراکر درمانی منتقل شدند.

شاه میر می گوید: اما مشمولان ماده 16 آن دسته از معتادان متجاهری هستند که در طرح های ضربتی از سوی پلیس تخصصی مبارزه با مواد مخدر از سطح شهر جمع آوری و با حکم دستگاه قضایی راهی مراکز نگهداری ماده 16 می شوند. این افراد به صورت میکس مواد مخدر را مصرف می نمایند و دارای بیماری های عفونتی زیادی هستند که باید پیش از ورود به مراکز، مورد درمان قرار بگیرند.

او ادامه می دهد: متاسفانه با شیوع بیماری کرونا، کار جمع آوری معتادان متجاهر از سوی نیروی انتظامی و انتقال آنها به مراکز ماده 16 تعطیل شده و دلیل آن هم جلوگیری از انتقال احتاقتصادی ویروس به مددجویانی است که در حال حاضر در این مراکز مستقر هستند.

معاون خدمات اجتماعی شهرداری منطقه 12 می گوید: عدم جمع آوری معتادان متجاهر از سوی نیروی انتظامی و آزادی زندانیان بی خانمان از سوی دیگر موجب شده تا ما این روزها شاهد پراکندگی این افراد در خیابان های مولوی، شوش، خیام، راسته بازار و کوه گچی باشیم. موضوعی که موجب نگرانی اهالی ساکن در این محله ها نیز شده است.

تبعات رهایی معتادان متجاهر در شهر

محمود سپاهیانی، مددکار اجتماعی و کارشناس مسئول حوزه آسیب های اجتماعی شهرداری منطقه 11، هم در گفت و گو با خبرنگار ما می گوید: ظرفیت کل گرمخانه های شهر تهران حدود 5 هزار نفر است در حالی که نزدیک به 15 هزار معتاد متجاهر داریم. بنابراین نمی توان انتظار داشت که شهرداری همه این افراد را به تنهایی ساماندهی کند.

او می افزاید: مددسرای رازی تنها مرکز میزبان معتادان بی خانمان در منطقه11 است که هر شب میزبان نزدیک به 40 نفر از این افراد است.

به گفته سپاهیانی، ارائه یک وعده غذای گرم، امکان استحمام، ارائه مواد ضد عفونی نماینده، توزیع دستکش و ماسک از جمله خدماتی است که از سوی شهرداری به این افراد ارائه می گردد.

این مددکار اجتماعی هم از آشفته بازاری که در سایه رهایی معتادان متجاهر پس از تعطیلی مراکز ماده 16 در شهر به راه افتاده است، اظهار تاسف نموده و می گوید: نبود چاره اندیشی برای این مهم، شرایط ناهنجاری را برای جامعه به دنبال خواهد داشت.

• پذیرش گرم در گرمخانه

محدود بودن ظرفیت و امکانات گرمخانه ها سبب شده این روزها بعضی مدیران شهری مسبب شرایط نابسامان ایجاد شده از سوی معتادان متجاهر بدانند.

سید مالک حسینی، سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران، در آخرین اظهار نظرش از افزایش ظرفیت گرمخانه ها خبر می دهد و می گوید: بر اساس اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر استان تهران، بیش از 11 هزار نفر در مراکز ماده 16 نگهداری می شدند که با تعطیل شدن این مراکز، آنها در شهر رها شده اند. گرمخانه های تهران ظرفیت محدودی دارند اما کوشش کردیم از همه فضا و امکانات برای افزایش ظرفیت استفاده کنیم تا بتوانیم پذیرش بیشتری داشته باشیم.

او در ادامه تاکید می نماید: تحت هیچ شرایطی گرمخانه ها تعطیل نمی شوند و افرادی که تمایل داشته باشند در گرمخانه ها پذیرش می شوند.

مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.

فایل آن را از اینجا دانلود کنید: video/mp4

مجله واحدی: مجله واحدی: مجله گردشگری و مسافرتی