دیوارهای مدرسه حافظ صدای کلنگ می دهند

به گزارش شیوا مارکت، صدای کلنگ حتی در بین همهمه زائران در حال تردد در حیاط امامزاده زید در بازار تهران به گوش می رسد، اما هرچقدر به (هنرستان) مدرسه حافظ نزدیک تر می شوید، صدا واضح تر می گردد.

در ظاهر انگار پیری زودرس گریبان مدرسه حافظ را گرفته اما خبری از تخریب و ساخت وساز نیست، به جز در و پنجره هایی که در طول چند سال گذشته به مرور از بدنه مدرسه کم شده اند و کلاس های درسی که مقابل حیاط امامزاده مدتی است به انبار تبدیل شده اند؛ انبارِ اسپیس فریم ها، فرش، سطل زباله و هر چیزی که احتمالا روزی در حیاط امامزاده زید کاربرد دارد.

حالا حتی تابلو شهرداری منطقه 12 با این مضمون که کاربری این ملک فضای سبز است و صدور هرگونه پروانه به هیچ وجه امکان پذیر نیست هم قدیمی شده است؛ تابلویی که حدود 15 سال قبل نصب شد و در آن موقع هشدارهای رسانه ای را به دنبال داشت.

اکنون صدای کلنگ نخست حساسیت دوستداران میراثی را برانگیخت و بعد تماس های فعالان میراث در بازار تهران و هشدار درباره صدای کلنگی که بی وقفه و در آرامش به جسمی مانند آجر و سیمان کوبیده می گردد. بر اساس دیده های خبرنگار ایسنا کلنگ همچنان به دیوار می کوبد؛ ریتمی که گویا کوشش می نماید با هیاهوی مردم هماهنگ باشد.

صدا از دیواری که در همسایگی شاید هم مجاورت مدرسه حافظ، پشت کلاس های درسی که امروز انبار شده ، بلند است. دیگر فضای مدرسه با حصاری آهنی و کانکس نگهبانی که اجازه ورود هیچ کس را به حیاط اصلی مدرسه نمی دهد، از حیاط اصلی امامزاده جدا شده است. اما این تفکیک فضا، تفاوتی در صدایی که دل نگرانی را بیشتر به جان می ریزد، به وجود نمی آورد.

هر چند بعد از هشدارهای بی وقفه فعالان میراثی و رسانه ها، هنرستان حافظ را که امروز به مدرسه معروف شده در 9 بهمن 1384 به شماره 14260 در فهرست آثار ملی ثبت کردند، اما این قدم هم هیچ کمکی به حفاظت بهتر از مدرسه نکرد و بی توجهی مالک و بی تفاوت رد شدن از کنار این مدرسه تاریخی، آن را به مرور به متروکه تبدیل کرد.

طبق پرونده ثبتی و اطلاعات تاریخی که از این مدرسه ثبت شده ، بعضی منابع می گویند رضاخان برای از بین بردن قبرستانی که در کنار امامزاده وجود داشته دستور ساخت این مدرسه را می دهد و بعضی دیگر معتقدند به دلیل ترس از صندلی اماکن مذهبی در بین مردم و به منظور تضعیف نفوذ معنوی این اماکن در سال 1318 دستور داد تا در اطراف بقعه امامزاده زید در بازار تهران، مدرسه ای به وسعت 350 متر ساخته گردد، تا صحن و موقوفات این بقعه محصور بماند. ساختمان دبستان حافظ توسط رولان دوبرول فرانسوی، مهندس، معمار و شهرساز بین المللی که بناهای زیادی به شیوه معماری مدرن در تهران و بعضی از شهرهای ایران طراحی نموده، انجام شد.

اما محدوده این دبستان در طول زمان های مختلف بر اساس مصوبه دولت های وقت، از 350 مترمربع به هشت هزار مترمربع رسید، به نحوی که بخش هایی از موقوفات امامزاده مانند غسالخانه، قبرستان، حجرات طلاب، آشپزخانه و تکیه امامزاده زید نیز به این محدوده اضافه شد.

در سال های اول انقلاب، براساس فتوای امام خمینی (ره) که موقوفات باید به وقفیت خود باقی و عمل به وقف گردد عمل می شد و در سال 1363 نیز قانون ابطال اسناد مالکیت املاک خارج شده از وقف در مجلس تصویب شد و ملک دبستان حافظ باقی بر وقف تشخیص داده شد.

اما سال 1379 مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران در نامه ای به اداره کل آموزش و پرورش این استان درباره ابلاغ طرح تصویب مجموعه فرهنگی تجاری امامزاده زید نامه نوشت، تا یک سال بعد که شعبه 16 دادگاه عمومی تهران به درخواست اداره اوقاف جنوب تهران، علیه آموزش و پرورش استان تهران رای به صدور دستور موقت بر منع جلوگیری و ممنوعیت تخریب و احداث بنا و تغییر در اعیانِ بنا را داد. اما در سال 1383 این ملک که از گذشته جزء موقوفات امامزاده زید بازار بود و اسناد آن به وزارت فرهنگ وقت و وزارت آموزش و پرورش بعدی منتقل شده بود، توسط اداره کل آموزش و پرورش استان تهران به شخصی حقیقی فروخته شد و یک سال بعد بود که به دنبال هشدارهای فراوان رسانه ای این مدرسه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

این مدرسه که از اصل جزء موقوفات امامزاده زید بازار بود تا دهه 70 کاربری دبیرستان و هنرستان داشت، اما از ان به بعد به مرور به متروکه ای تبدیل شد که حالا هیچ کس اجازه ورود به آن را ندارد و در طول چند سال گذشته نه تنها بی توجهی که بستن ناودان های مدرسه راه نزدیک تری برای تخریب این بنای تاریخی محسوب می گردد.

آذرماه 15 سال قبل یعنی 1383، محمدابراهیم طریقت تهرانی - مدیر کل وقت میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران - به ایسنا گفته بود: هرگونه ساخت و ساز در محدوده آثار تاریخی باید تابع ضوابطی باشد و حریم معماری و منظری حفظ گردد؛ لذا اگر ساخت و ساز بر روی اثر تاریخی تاثیر منفی داشته باشد، سازمان میراث فرهنگی واکنش نشان می دهد. میراث فرهنگی نسبت به این بنا حساسیت دارد و اگر در حریم آن عمل غیرقانونی انجام گردد، برخورد می نماید.

امابه نظر می رسد حساسیت میراث فرهنگی روی این بنای تاریخی از بین رفته و قرار نیست کوشش دیگری برای حفاظت از این بنای تاریخی داشته باشد.

منبع : ایسنا