سرنخ تازه ای از تعداد دایناسور تی رکس - شیوا مارکت

به گزارش ، طبق محاسبات محققان، قبل از این که زندگی سرده ای از دایناسور ها به نام تیرانوسوروس رکس (تی رکس) 66 میلیون سال پیش بر اثر برخورد یک سیارک به زمین خاتمه یابد، در هر مقطع زمانی حدود 20 هزار دایناسور تی رکس در آمریکای شمالی زندگی می نموده اند. این عدد دقیقی نیست و مجموع صحیح تعداد دایناسور ها به علت عدم قطعیت اطلاعات موجود درباره مدت عمر، سرعت رشد و بالغ شدن این موجودات و بعلاوه سطح متابولیسم آن ها ممکن است بسیار کمتر یا بیشتر بوده باشد.

ویژگی های اسکلتی اطلاعات زیادی از یک جانور به ما می دهد. برای مثال، با نگاه به دندان های انسان می تواند فهمید این دندان برای جویدن گیاهان و گوشت مناسب است و شکل اسکلت می تواند تقریبی از سرعت دویدن فرد ارائه دهد. اما ویژگی های ظاهری نمی تواند تعداد جمعیت انسانی که در یک شهر زندگی می نمایند را به ما بگویند. فلیسا ای. اسمیت، استاد زیست شناسی دانشگاه نیومکزیکو که در این تحقیق مشارکت نداشته می گوید: چنین مطالعاتی گام های اولیه در بازآفرینی زیست بوم های دوران کهن است. او می افزاید: ما باید فراتر از این که چه فسیل هایی در کجا پیدا شده اند گام برداریم و تصویر عظیم تر را که نحوه عملکرد زیست بوم است ببینیم.

چارلز آر. مارشال، استاد زیست شناسی تلفیقی دانشگاه کالیفرنیا، برکلی که راهنمایی این تحقیق را به عهده داشت می گوید: کار از اینجا شروع شد که از خودم پرسیدم فسیل دایناسوری که در دست دارم چقدر نادر است؟ آیا یک میلیون، یک میلیارد یا یک تریلیون تی رکس در روی زمین وجود داشته است؟ آیا این فسیل یکی از یک میلیون، یکی از یک میلیارد یا یکی از یک تریلیون فسیل تی رکس موجود است؟ چگونه می توانیم تعداد دایناسور هایی را که روی زمین زندگی می نموده اند بدانیم؟ ما می دانیم فسیل ها نادر هستند، اما نمی دانیم چقدر نادر هستند؟ و کار از همین سؤال شروع شد. دکتر مارشال و دانشجویان گروه تحقیقاتی اش ابزاری را که زیست شناسان از آن ها برای حیوانات دوران کنونی استفاده می نمایند در خصوص دایناسور ها به کار گرفتند. اساس محاسبات این گروه تحقیقاتی به این مشاهده بستگی داشت که تعداد حیوانات کوچک نسبت به حیوانات عظیم بسیار بیشتر است. برای مثال تعداد موش ها بسیار بیشتر از تعداد فیل هاست.

جان داموت، زیست شناس دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا در خصوص گونه های زنده موجود، یک رابطه ریاضی را مطرح نموده است که امروزه به اسم قانون داموت شناخته می گردد: بین میانگین توده بدنی یک جانور با تراکم جمعیت مورد انتظار از آن گونه رابطه وجود دارد. این رابطه یک رابطه جهانی نیست، اما به طور کلی برای گروه های زیادی از حیوانات مانند مارمولک ها یا پستانداران گوشتخوار به کار برده می گردد.

بنابراین، در خصوص دایناسور های تی رکس، دانشمندان نه تن ها باید وزن دایناسور را می دانستند (حدود شش تن، کمی کمتر یا بیشتر) بلکه باید اطلاعات دیگری را هم در نظر می گرفتند. یکی از این اطلاعات، متابولیسم دایناسورهاست. امروزه دیگر دانشمندان دایناسور ها را مانند مارمولک های امروزی موجوداتی خونسرد نمی دانند؛ با این حال، احتمالا این موجودات مانند پستانداران خونگرم هم نبوده اند.

به همین علت، تیم دکتر مارشال فیزیولوژی دایناسور ها را چیزی بین پستانداران گوشتخوار و اژد های کومودو در نظر گرفت. این گروه تحقیقاتی بعلاوه مجبور بود عدم اطمینان از محل زندگی دایناسور ها در آمریکای شمالی را هم در نظر داشته باشد. دیرین شناسان نمی دانند گستره دایناسور های تی رکس محدود به محل پیداشدن فسیل آن ها در غرب ایالات متحده و کانادا بوده یا این موجودات غول پیکر در منطقه ها دیگری با آب و هوایی مشابه آمریکای شمالی-از آلاسکا تا منطقه ها شرقی- هم زندگی می نموده اند.

عددی قابل توجه

از آنجا که هنوز چیز های زیادی در خصوص دایناسور ها ناشناخته است، این گروه تحقیقاتی در پی رسیدن به یک پاسخ قطعی نبود بلکه فقط می خواست محدوده اعداد و ارقام قابل قبول را معین کند. دکتر مارشال می گوید: در خصوص بیشتر اطلاعات دیرینه شناسی، معین یک عدد معین کار دشواری است، اما می توان محدوده کمینه و بیشینه را درمورد آن ها حدس زد. محاسبات دانشمندان تعداد دایناسور های تی رکس عظیمسال را 20 هزار نشان داد که عددی قابل توجه است. این عدد نشان دهنده توزیع پراکنده دایناسورها، معادل دو دایناسور در منطقه ای به وسعت واشنگتن است. البته مقدار قطعیت نداشتن این برآورد بسیارزیاد بود. شبیه سازی های رایانه ای، با احتمال 97/5 درصد نشان می دهند در هر مقطع زمانی دست کم 1300 دایناسور عظیمسال وجود داشته، اما تعداد آن ها بیشتر از 328 هزار نبوده است. اگر 20 هزار عدد درستی باشد، در طول 2/4 میلیون سالی که تی رکس ها روی زمین زندگی نموده اند، در مجموع حدود 2/5 میلیارد دایناسور عظیمسال روی زمین وجود داشته است. با این حال دکتر مارشال 20 هزار را عدد کمی می داند. وی می گوید این که این تعداد بتواند دو میلیون سال دوام بیاورد غیرقابل تصور به نظر می رسد. او معتقد است این تعداد کم می توانسته با یک طاعون وحشتناک یا چیزی شبیه آن از بین برود. به عقیده دکتر مارشال جمعیت تی رکس ها ممکن است ده ها هزار یا شاید 100 هزار یا 200 هزار بوده باشد. بخش عمده ای از عدم قطعیت به این علت است که قانون داموت مطلق نیست. برای مثال جگوار ها و کفتار های لکه دار هر دو از پستانداران گوشت خوار با مقدار یکسان هستند، اما تراکم جمعیت کفتار ها 50 برابر بیشتر است.

بعلاوه در این مطالعه تی رکس های جوان تر شمارش نشدند. تحقیقات سال های اخیرنشان می دهد تی رکس های نوجوان، گونه تقریبا متفاوتی بوده اند. ممکن است تعداد آن ها بیشتر از عظیمسالان بوده باشد، اما تعداد کمی فسیل از آن ها یافت شده که نشان می دهد بیشتر آن ها از این دوره از زندگی جان سالم به در برده اند یا این که احتمال باقی ماندن استخوان های تی رکس های نوجوانان کمتر است. دکتر مارشال فکر می نماید پاسخ سؤالش را یافته است: از هر 80 میلیون تی رکسی که تا به امروز وجود داشته، فقط حدود یک مورد به فسیل تبدیل شده است، هرچند محتمل است در پرجمعیت ترین منطقه ها این تعداد، بسیار بیشتر و معادل 1 در 16 هزار بوده باشد.

منبع: روزنامه جام جم