سینمای مستند جسورتر است، این چالش را دریابید - شیوا مارکت

کارگردان مستند همه بچه های مامان که در جشنواره اخیر سینما حقیقت به نمایش درآمد، در ارزیابی وضعیت سینمای مستند با خبرنگاران گفت وگو کرد.

او در ارزیابی جشنواره حقیقت سپری شده، گفت: جشنواره حقیقت یکی از مهم ترین جشنواره های فیلم مستند ایران است که در آن مستندسازان از همه کشور در کنار هم جمع می شوند و امکانی است برای فیلمساز تا با مخاطب فیلم را ببیند و درباره آن با مخاطبین، مستندسازان و منتقدین مصاحبه کند. البته همیشه نقدهایی هم بر همه جشنواره ها هست؛ نقدهایی از انتخاب ها، داوری ها و نحوه برگزاری که بنده ترجیح می دهم این نقدها را با خود برگزار نمایندگان مطرح کنم.

بسیاری از مستندها مناسب مدیای تلویزیون نیستند

سرمد درباره نمایش فیلم های مستند در تلویزیون گفت: در عین حالی که بعضی از مستندها مناسب پخش تلویزیونی هستند اما بسیاری از فیلم های مستند اساسا مناسب مدیای تلویزیون نیستند، قابلیت های پخشی دیگری دارند. بعنوان مثال اکران سینمایی و یا اکران های دانشگاهی یا نمایش در مراکز فرهنگی، حتی ممکن است یک فیلم مناسب برای نمایش بخش صنعت یا جامعه مهندسین باشد و این مربوط به قابلیت های فیلم مستند است که تنها در یک قالب معین نمی گنجد و می تواند با طیف های مختلف جامعه ارتباط برقرار کند.

به گفته او؛ هر فیلم مستندی به کارشناسی احتیاج دارد که کجا پخش و دیده گردد اما متاسفانه این چنین سازوکاری در ایران وجود ندارد. در اینجا معمولا این خود کارگردان است که اگر زرنگ باشد و با حوصله، می تواند تا حدودی امکان چندین نمایش را برای فیلمش به وجود بیاورد.

چالش اکران فیلم مستند

کارگردان همه بچه های مامان در ادامه درباره یکی از چالش های اکران فیلم مستند نیز گفت: از طرفی یک فرهنگ اشتباه نیز در اکران فیلم مستند جا افتاده است مبنی بر این که نمایش مستند رایگان است. برای خیلی از افرادی که می خواهند فیلم های ما را در مجموعه مورد نظر خود نمایش دهند، عجیب است که ما درخواست حق نمایش کنیم، در صورتی که دریافت حق نمایش در همه جای جهان یک عُرف است. اگر ما حرفه ای این کار هستیم و از این راه امرار معاش می کنیم، طبیعی است که بازگشت سرمایه برای ما وجود داشته باشد با این فرهنگ غلط خیلی سخت می توان درآمد داشت اگر بازگشت سرمایه برای تهیه نماینده فیلم وجود نداشته باشد، فراوری دیگر امکان ندارد و فراوری فیلم مستند ریزش می نماید.

وی ادامه داد: ساخت فیلم مستند یکی از پر چالش ترین کارها است. خیلی سخت می توان سرمایه پیدا کرد چرا که بازگشت سرمایه در این کار سخت است و بازار عرضه آن کم؛ البته راه هایی برای پیدا کردن سرمایه وجود دارد در سال های اخیر بعضی از مستندسازان از کمپین حامی جو برای جذب سرمایه استفاده می نمایند و البته ممکن است بتوانی تهیه نماینده خصوصی یا دولتی برای پروژه ات پیدا کنی حتی در صورت توانایی فیلمساز و قابلیت سوژه می توان از فاند های بین الملی هم برای ساخت مستند بهره برد که البته کار راحتی نیست اما بعضی از فیلمسازان مثل کاری که من در پروژه همه بچه های مامان کردم، خود شخصا روی فیلمشان سرمایه گذاری می نمایند که شرایط فراوری را سخت تر می نماید به هرحال یکی از معضلات هنگام آغاز کار این است که سرمایه از کجا بیاورم؟

کارگردان در میان اجتماع خشمگین درباره حضور مستند در جشنواره فجر گفت: من معتقدم سینما سینماست و اگر ادعای ما این است که جشنواره فجر، مهمترین جشنواره سینمای ایران است، قطعاً باید مستند هم در آن حضور داشته باشد اما نه به صورتی که در حال حاضر وجود دارد، انگار که به زور فیلم های مستند را در حاشیه جشنواره گذاشته اند، ساعت های بدی را برای اکرانش در نظرمی گیرند و شرایط رقابت ناعادلانه ایی دارند، درحالیکه فیلم مستند باید جدی تر گرفته گردد و به عنوان سینما دیده گردد.

سرمد اضافه کرد: در اکثر جشنواره های مهم جهان یک پخش مستند هم دارند که یا مستند با فیلم داستانی رقابت می نماید و یا یک بخش جداگانه دارد و از نمایش فیلم های مستند اعتبار می گیرند. متاسفانه نمی دانم که چه عنادی است که در جشنواره فیلم فجر نمی خواهند مستند وجود داشته باشد. باید از هر فرصتی برای دیده شدن سینمای مستند استفاده کرد و جشنواره یکی از فرصت های خوبی ایست که می توان با مخاطب عام و حرفه ای سینما ارتباط برقرار کرد.

وی با بیان اینکه به نظر من اگر عادلانه سینمای مستند و داستانی را در ایران رصد کنیم می بینیم که سینمای مستند امروز ایران برجسته تر و موفق تر از سینمای داستانی آن است گفت: حتی اگر از نظر کمیت این موضوع را آنالیز کنیم تعداد جایزه هایی که فیلم های مستند ایران در سال های اخیر در خارج از کشور می گرفته اند،بسیار بیشتر از سینمای داستانی است. می توان به سینمای مستند ایران افتخار کرد و اگر سرمایه گذاران و پخش نمایندگان به آن توجه نمایند، قابلیت های بسیار بالایی دارد. سینمای مستند، سینمایی شریفتر و جسورتری نیز هست. نبض جامعه ایران را می توان در مستند دید در صورتی که در سینمای داستانی جامعه ایران غریبه است.

کارگردان آوازهای بی اجازه در انتها درباره جسارت مستندسازان برای خلق مستند گفت:آدمی که جسور نباشد، مستند ساز نمی گردد.

وی در مورد محدودیت های ساخت فیلم مستند در ایران گفت:فیلم مستند محدودیت های کمتر و فضای بازتری نسبت به سینمای داستانی دارد شاید چون کمتر دیده می گردد حساسیت ها نسبت به آن کمتر است، البته که محدودیت ها و خط قرمزهایی وجود دارد اما فیلمسازی که در این جامعه بزرگ شده باشد ناخودآگاه خط قرمزها را می داند اما بنظر من با وجود این خط قرمزها هنوز هم می توان خیلی کار کرد و هنوز هم کلی حرف نزده وجود دارد و سوژه های زیادی برای کار هست. اساسا کار مستند جسارت می خواهد و فیلمساز باید مهارت ویژه ایی داشته باشد تا در محدوده این خطوط قرمز حرفش را بزند.

kurdeblog.ir: مجله سرگرمی و گردشگری