علل فساد و پوسیدگی دندان شیری بچه ها چیست؟ - شیوا مارکت

یکی از مسائل مهم بهداشتی بچه ها، فاسد شدن دندان آن هاست. آمار ها نشان می دهد به طور متوسط بچه ها در دو سالگی، دو دندان فاسد دارند.

در زمان های گذشته، انسان ها تصور می کردند، فساد دندان در اثر عمل کرمی است که دندان را می جود و می خورد و به همین دلیل پوسیدگی دندان را کرم خوردگی می نامیدند. اما امروزه ثابت شده که فساد و پوسیدگی دندان، نتیجه عمل یک نوع میکروب به نام استرپتوکوک موتان است، ولی عوامل متعددی وجود دارد که دندان را برای هجوم این میکروب آماده می سازد. از جمله مواد قندی قابل تخمیر، مخصوصا سوکروز (قند و شکر) از مهم ترین عواملی هستند که باعث فعالیت این میکروب می شوند.

مواد قندی در تماس با سطح بدن، اسید های آلی فراوری می کند. اسید های آلی ابتدا کلسیم مینای دندان را از بین می برند، سپس موجب تخریب ماده پروتئین اسکلت دندان می گردند. مواد قندی و شکلاتی که به دندان ها می چسبد و مدتی باقی می ماند اثرات نامطلوب بیشتری دارد.

علائم فساد و پوسیدگی دندان شیری بچه ها چیست؟

ابتدا سوراخ یا حفره کوچک یا شکاف باریکی روی سطح دندان های شیری ظاهر می شود که با چشم هم دیده نمی شود. این ضایعه به تدریج پیشرفت می کند و به صورت حفره عظیمی در می آید. فساد و پوسیدگی دندان ها، چه شیری و چه دایمی، در بچه ها نارس و بچه های که خوب تغذیه نمی شوند، بیشتر دیده می شود. پزشک بچه ها باید هنگام معاینه هر کودکی، دندان های او را معاینه و توصیه های پزشکی لازم را به والدین ارائه نماید.

علل پوسیدگی دندان شیری بچه ها چیست؟

• مکیدن شیر و خوردن مواد قندی از بطری در هنگام خواب

پوسیدگی دندان های شیری بچه ها معمولاً به دلیل خوردن شیر با بطری است و در بیشتر بچه ها کمتر از چهار سال نیز دیده می شود. فساد دندان این بچه ها نتیجه مک زدن کودک به بطری شیر یا آب میوه یا آب قند در موقع خوابیدن یا در خلال شب می باشد. بدین ترتیب که قند شیر یا همان لاکتوز یا مواد قندی اضافه شده به شیر یا آبمیوه در هنگام نوشیدن، دندان ها را آغشته می سازد و چون در خلال شب زمان تماس مواد قندی مزبور با دندان زیاد است و از طرف دیگر جریان بزاق دهان در طول شب کم است، میکروب های دهان، مواد قندی را به اسید های آلی تبدیل می نمایند و اسید های مزبور روی مینای دندان اثر نموده و سبب تخریب و پوسیدگی دندان می گردند.

در بچه های که از شیر مادر تغذیه می شوند نیز اگر مادری بعد از سال اول تولد کودک خود، در طول شب به دفعات به او شیر بدهد، موجب تخریب دندان های شیری کودک می شود. مواد قندی ابتدا، دندان های پیشین بالایی را خراب می کند، ولی اگر این عمل ادامه یابد تمام دندان ها دچار فساد و پوسیدگی می شود.

فساد و کرم خوردگی سبب عفونت و ایجاد آبسه های چرکی ریشه دندان می شود که به ناچار باید این دندان های عفونی شده را خارج کرد. کشیدن و خارج کردن دندان های عفونی شده خود ممکن است موجب جفت نشدن دندان های دائمی بر روی هم، اختلال در تکلم و حتی در آینده باعث اختلالات روانی کودک شود.

برای پیشگیری از فساد و پوسیدگی دندان شیری بچه ها، توصیه می شود که از 12 ماهگی به بعد، هنگام شب و موقع خواب کودک، با شیشه، شیر و مایعات قندی به کودک ندهید.

• مصرف مواد قندی در بچه ها عظیم تر

خوردن مواد قندی به دفعات متعدد و مخصوصاً شکلات، آب نبات چوبی و آدامس یا نوشیدن مایعات شیرین در فاصله بین دو وعده غذا، سبب می شود که میکروب های موجود در دهان، از مواد قندی اسید فراوری نماید و سبب پوسیدگی دندان شود.

خوردن مواد قندی همراه با غذا، کمتر به دندان ها آسیب می رساند، زیرا مواد غذایی و بزاق دهان، اسید فراوری شده را خنثی می کند. گاهی پستانک کودک با عسل و یا شکر شیرین می شود و به او داده می شود که در این حالت نیز، احتمال پوسیدگی دندان شیری بچه ها نیز بالاتر می رود.

• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

عدم شستشوی دندان ها و مسواک نزدن بعد از مصرف غذا، سبب می شود که ذرات کوچک غذا بین دندان ها بماند و در نتیجه میکروب های دهان در غذای باقی مانده رشد و تکثیر یابد. علت شست و شوی دهان و مسواک زدن، خارج کردن ذرات باقی مانده غذا از دهان، جلوگیری از رشد و تکثیر میکروب ها و کم کردن تعداد میکروب های دهان و در نهایت کاهش بیماری های دندان است.

• کافی نبودن فلوراید آب

فلوراید محلولی است که با املاح دیگر موجب افزایش مقاومت دندان ها شده و از فساد و تخریب آن ها جلوگیری می کند. فلوراید از طریق آب آشامیدنی و هم چنین از طریق غذا به بدن بچه ها می رسد.

• بیماری

مایع بزاق دهان، خود اثر ضد میکروبی دارد. در هنگام ابتلای کودک به بیماری های ضعیف نماینده، مقدار و اثر ضد میکروبی بزاق کم می شود، بنابراین عدم رعایت بهداشت دهان مخصوصاً در موقع بیماری، در تسریع فساد دندان ها موثر است.

روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان شیری بچه ها چیست؟

1. پاک و تمیز کردن دندان های بچه ها
2. مراقبت از دندان نوزادان
3. آموزش روش صحیح مسواک زدن دندان ها به بچه ها
4. استفاده از محلول فلوراید برای بچه ها (با نظر دندانپزشک)
5. عدم استفاده از پستانک نوزاد آغشته به مواد شیرین برای آرام کردن کودک

به طور کلی جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان شیری بچه ها، پدر و مادر ها باید اعمالی را که باعث می شود دندان های شیری کودکشان خراب شود، انجام ندهند و یا برای بچه ها عظیمترشان، روش های شستشوی دهان و بهداشت دهان و دندان را به کودک آموزش داده و مانع مصرف بیش از حد مواد قندی، شکلات و ... که باعث پوسیدگی سریع تر دندان های کودک می شود، شوند.

مجله بهسان: مجله پزشکی و سلامت همراه با مقالات علمی