یکسان انگاری اعضای هیئت های علمی در آیین نامه ارتقای اساتید ، دانشجو، ابزاری برای تولید مقاله اساتید! - شیوا مارکت

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، یکی از پراستنادترین دانشمندان ایرانی در حوزه پژوهشی خود است، مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه تربیت مدرس و دکترای خود را از دانشگاه گرونوبل آلپ در فرانسه دریافت کرده است.

مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله از جلمه اساتیدی محسوب می شود که با چالش های آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی آشناست، به همین منظور به مصاحبه با او پرداختیم تا نقاط قوت و ضعف این آیین نامه و چالش های که اساتید دانشگاهی در آیین نامه ارتقاء اساتید با آن روبرو هستند را مورد بررسی قرار دهیم.

مهم ترین وجه قابل اصلاح در این آیین نامه ارتقای اساتید از نظر شما مربوط به چه موضوعی می شود؟

با توجه به پیشرفت های علمی و تغییراتی که در زمانه و شرایط مملکت ایجاد می شود، لازم است آیین نامه ارتقاء اصلاح شده و شرایط جدیدتر در آن لحاظ شود. مسئله ای که اکنون وجود دارد مربوط به آخرین اصلاحیه این آیین نامه می شود. درحقیقت اصلاحاتی را بر روی آیین نامه ارتقاء اعمال کردند که هر چه قدر زمان می گذرد آن حدود به نوعی سخت تر می شود به عنوان نمونه تعداد مقالات علمی، تنوع فعالیت هایی که از اعضای هیئت علمی انتظار دارند و پروژه مهمی که باید انجام دهند همه و همه کار را برای ارتقاء استاد دانشگاه دشوارتر می کند.

در ایین نامه ارتقاء اسایتد یک چیز هایی را از تمام اعضای هیئت علمی انتظار و توقع دارند که الزاما همه ندارند، در صورتی که لازم است زمانی که آیین نامه ارتقاء نوشته می شود به نحوی باشد که همه را شامل شود

متاسفانه از افرادی که صد درصد کارشان آموزشی است نیز انتظار دارند تا به ارائه مقاله بپردازد یا پروژه مهم و یک کتاب تالیفی اثرگذار در پفراینده خود داشته باشد، اگر نباشد هرگز ارتقاء پیدا نمی کند. می خواهم بگویم حداقل های پژوهشی هم چنان حداقل های مهمی هستند یعنی فرد نمی تواند همه را با فعالیت آموزشی پر کند و تغییر شرایط دهد، منتهی دو مسئله وجود دارد؛ مسئله اول این است که در ایین نامه ارتقاء اسایتد یک چیز هایی را از تمام اعضای هیئت علمی انتظار و توقع دارند که الزاما همه ندارند، در صورتی که لازم است زمانی که آیین نامه ارتقاء نوشته می شود به نحوی باشد که همه را شامل شود به عنوان مثال بیشترین فعالیت یک هیئت علمی در زمینه کار های علوم انسانی است و در آن جهت حرکت می کند و عضو هیئت علمی دیگری در حوزه تحقیقات و پژوهش که مربوط به رشته فنی و مهندسی می شود، فعالیت دارد و یک استاد دیگر در حوزه علوم پایه فعالیت می کند در حقیقت فعالیت ها خیلی با یک دیگر متفاوت هستند.

بنابراین یکی از چالش هایی که آیین نامه ارتقاء اساتید همیشه با آن رو به رو بوده است و اکنون نیز همچنان با آن دست و پنجه نرم می کند همین مسئله یکسان انگاری رشته های متفاوت است در صورتی که الزاما یکسان نستند و شرایط متفاوتی را ممکن است داشته باشند. در برخی از رشته ها شخص اگر بخواهد یک مقاله مهم به چاپ برساند باید سال ها کار های تحقیقاتی انجام دهد، اما در یک رشته دیگری این گونه نیست به طوری که شخص اگر یک کار پژوهشی و یا آزمایشگاهی انجام دهد و فرد فعالی باشد، می تواند چند مقاله پژوهشی خوب منتشر کند، این یک یکسان نگری از نقاطی است که همیشه در آیین نامه های ارتقاء دیده شده است البته آیین نامه چاره ای جز این نیز ندارد زیرا اگر به تفکیک رشته ها بپردازد در نهایت باید ده ها آیین نامه تدوین شود.

تفکیک آیین نامه ارتقای اساتید بر اساس زیر نظام های آموزشی رات چگونه ارزیابی می کنید؟

از نظر بنده جدا سازی آیین نامه دانشگاه ها از یک دیگر راه حل مناسبی نیست، اما پاسخ به این سوال که چگونه می توانیم یک آیین نامه بهتر داشته باشیم را اینگونه می توان پاسخ داد که به نظر می آید آیین نامه ارتقاء اساتید هر چه قدر بیشتر به جزئیات بپردازد دشوارتر خواهد بود، اما اگر می خواهد پویا تر باشد، لازم است تنها به بیان کلیات و نکات اساسی بپردازد و از جزئیات عبور کند.

از نظر بنده بهتر است برای پرداختن به جزئیات اختیار را به هیئت های ممیزه دانشگاه ها دهیم. به طوری که آن ها به تفکیک رشته ها در آیین نامه ارتقاء بپردازند، اکنون به صورت غیر رسمی این قضیه وجود دارد، اما درعمل زمانی که می خواهد اجرا شود با مسائلی روبه رو است

نکته دومی که در این جا مطرح می شود جزئیات هستند از نظر بنده بهتر است برای پرداختن به جزئیات اختیار را به هیئت های ممیزه دانشگاه ها دهیم. به طوری که آن ها به تفکیک رشته ها در آیین نامه ارتقاء بپردازند، اکنون به صورت غیر رسمی این قضیه وجود دارد، اما درعمل زمانی که می خواهد اجرا شود با مسائلی روبه رو است زیرا به هر حال اعضای هیئت ممیزه نمی توانند بعد از هر جلس های که تشکیل داده اند مطالبی را به وزارت خانه ارسال کنند و از آن ها تاییدیه بخواهند. که اگر تایید شد قابل اجرا باشد و اگر نشد تغییری اعمال نشود. به هر حال لازم است آیین نامه ارتقاء اساتید جامع و مانع باشد به طوری که بر اساس آن بتوان تشخیص داد که شخصی استحقاق تبدیل شرایط شدن را دارد یا ندارد.

آیین نامه ارتقای اساتید چه مسائلی برای دانشجویان ایجاد کرده است؟

مسئله دیگری که در بند پژوهشی آیین نامه ارتقاء اسایتد وجود دارد مربوط به تاکید برچاپ مقالات است. این موضوع علاوه بر این که به خودی خود مسائلی دارد، مسائلی را نیز به وجود آورده است به عنوان مثال در یکی از دانشگاه های معتبر کشور دانشجویی برای دفاع دکتری اقدام کرد پس از اینکه زمان دفاع آن رسید دانشگاه دو فرم در مقابل هیئت ژوری قرار داد. به این ترتیب عمل می کردند که هر نمره ای را که هیئت ژوری به دانشجو می داد به عنوان نمونه اگر به دانشجو 20 می داد از نظر دانشگاه تبدیل به 16 می شد از طرفی هم اگر دانشجو کمتر از 16 بگیرد تزش مورد قبول واقع نمی شود و باید شش تا یک سال دیگر برای دفاع مجدد بیاید. برای دریافت ان 4 نمره نیز دانشگاه جدولی را درست کرده بود که همچون ایین نامه ارتقائ اساتید دانشجو باید به چاپ مقاله می پرداخت!

این کار باعث شد تا دانشجویان به ویژه دانشجویان مقطع دکتری عملا و رسما تبدیل به منابع تهیه کننده آن مواد وتویی آیین نامه ارتقای اعضای هیئت علمی شوند و این مورد به نظر بنده بدترین نوع برخورد است از طرفی هم اگر به دانشکده بگویید چرا این کار را انجام می دهید در پاسخ میگویند که آیین نامه ارتقا اساتید همین را می خواهد!

آیین نامه ارتقاء با تاکیدی که بر مقالات دارد به نوعی موجب اختلال در فرایند شده است در حقیقت با فشاری که وارد می کنند، منجر به این شده اند تا دانشجو ابزاری برای تولید مقاله باشد

می خواهم بگویم این نکته بسیار مهم است آیین نامه ارتقاء با تاکیدی که بر مقالات دارد به نوعی موجب اختلال در فرایند شده است در حقیقت با فشاری که وارد می کنند، منجر به این شده اند تا دانشجو ابزاری برای تولید مقاله باشد. پیشنهاد بنده با طنز است، ولی واقعیتی است؛ در واقع اگر این دانشکده ها هر کدامشان یک موسسات انتشار مقاله درست کنند یا با ان قرار داد ببندد، کارشان راه خواهد افتاد. این آیین نامه ارتقاء اساتید چه بخواهیم و چه نخواهیم باعث شده است تا فرایند تولید علم دچار اشکال شود. این را شخصی به شما می گوید که تا کنون مشکل ارتقاء نداشته است، و هر ساله حداقل ده یا دوازده مقاله منتشر می کند، می خواهم بگویم این که افراد در یک جایگاه و موقعیتی قرار بگیرند و مقاله منتشر کنند، خیلی خوب است، ولی این که آیین نامه ارتقاء یک وسیله ای باشد که با آن بخواهیم به افزایش چاپ مقالات برسیم و به طبع آن رشد علمی کشور به انتشار مقالات پیوند زده شود، درست نیست. سال گذشته 19 هزار و امسال 23 هزار مقاله در کشور چاپ شده است. اشکال آنجاست که رشد مقالات با ایین نامه ارتقاء اساتید رسمی شده است.

مهم ترین مشکل ارتباط دانشگاه و صنعت چیست؟ در این خصوص آیین نامه ارتقای اساتید چه تغییراتی باید داشته باشد؟

چالش اصلی که در این زمینه وجود دارد آن است که وقتی صنعت در شرایط خاصی واقع شده است و با مسائل اقتصادی روبه رو است اگر پولی هم داشته باشد برای امور اساسی خود می گذارد و کمتر پیش می آید که بودجه ای را صرف کار مطالعاتی اعضای هیئت علمی کند. از نظر بنده این بخش بهتر است به حالت تشویقی باشد به گونه ای که هر شخصی ارتباط داشت جایگاه بالاتری به او دهیم، اما اینکه آن را به صورت وتویی قرار دهیم محل اشکال خواهد بود.

برخی از اساتید اساسا شکل موضوع رشته شان حالت ارتباط با صنعت ندارد و نمی تواند از این طریق امتیاز دریافت کند. همان طور که گفتم اگرایین نامه به کلیات بپردازد و در جزییات وارد نشود این مسائل و گرفتاری ها درست نخواهد شد.

اساتید دانشگاهی در بخش آموزشی آیین نامه ارتقای اساتید با چه چالشی روبه رو هستند؟

در قسمت آموزشی هم موضوعی وجود دارد که در این دوران کرونا تشدید هم شده است در حقیقت کیفیت تدریس اساتید کمتر دیده می شود از طرفی دانشجویان در بیشتر مواقع استادان کمدردسری را که بهتر نمره می دهند را بیشتر دوست دارند؛ البته اگر استاد جدی باشد و، اما خلاق و مبتکر باشد و به نوعی روابط خود را با دانشجو خوب کند نیز می تواند مورد پسند دانشجو واقع شود و این مسائل در ارزشیای اساتید تاثیر میگذارد. از نظر بنده این موارد باید در ایین نامه ارتقاء اساتید دیده شود. همچنین بهتر است امتیازی را برای کیفیت تدریس اساتید در آموزش مجازی نیز گذاشته شود زیرا مطمئنا پس از کرونا نیز ادامه خواهد داشت.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما