تهدید اصلی بازار محصولات پتروشیمی ایران در دنیا - شیوا مارکت

به گزارش گروه مالی خبرنگاران، سعید زکایی رئیس کمیسیون فنی انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در نشست خبری سومین همایش ملی نوآوری در صنعت پلیمر که روز گذشته با حضور خبرنگاران برگزار گردید، با اشاره به اینکه این همایش سال جاری برای اولین بار با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار می گردد، گفت: همایش نوآوری در صنعت پلیمر همزمان با ارائه راه حل های فنی، به دنبال آن است که احتیاج های صنایع و شرکت ها در قالب نوآوری را مطرح کند تا صنایع یا فناورانی که می توانند این نوآوری ها را جوابگو باشند، رو در روی یکدیگر قرار بگیرند تا هم احتیاج های سازمان های عظیم برطرف گردد و هم بستر و بازاری برای شرکت ها و فناوران کوچک تر به منظور رشد محصولات آن ها فراهم گردد.

رئیس کمیسیون فنی انجمن ملی صنایع پلیمر ایران با اشاره به 5 محور همایش، خاطر نشان کرد: اولین محور، توسعه کسب و کار به وسیله نوآوری است و هدف این بخش بیان تاثیرات نوآوری و روش های استفاده از نوآوری در توسعه کسب و کار شرکت هاست.

وی محور دوم را روش های حفاظت حقوقی از دستاورد های نوآورانه ذکر کرد و اضافه نمود: از دغدغه های مهم نوآوران و صنعتگران این است که چگونه مالکیت حقوقی محصولات خود را حفظ نمایند و قرارداد های مورد نظرشان را به شکل قانونی تدوین نمایند تا هر دو طرف از این همکاری نوآورانه منتفع شوند.

زکایی ایده ها و دستاورد های نوآورانه در صنعت پلیمر را از دیگر محور های مهم این همایش دانست و گفت: در این بخش اساتید و صنعتگرانی که فناوری روز را دنبال می نمایند، دستاورد های نو در صنعت پلیمر را معرفی می نمایند و جهت هایی که دنیا در صنعت پلیمر دنبال می نماید، به فعالان این حوزه ارائه می گردد تا بتوانند دید دقیق تری از جهت توسعه در دنیا کسب نموده و بر اساس آن نوآوری هایی در سازمان خود اجرا نمایند.

نایب رییس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران چهارمین محور همایش را چابکی در تصمیم گیری در تلاطمات محیطی بیان نمود و اضافه نمود: شیوع ویروس کرونا در کنار همه مسائلی که ایجاد کرد، درس عظیمی برای فعالان مالی داشت، در این بحران دیدیم که بسیاری از تحولاتی که در پیش بینی های چند ساله ما بود، تنها طی چند ماه رخ داد.

زکایی ادامه داد: کشور دچار تلاطمات محیطی شدیدی در چند سال گذشته شد و خیلی مهم است که سازمان ها ساختار خود را به شکلی بهینه و چابک نمایند تا بهترین تصمیمات و مواضع را در مقابل این تلاطمات و تغییرات محیطی اتخاذ نمایند و این احتیاج در کشور ما بیش از دیگر کشور ها احساس می گردد.

زکایی آخرین محور همایش را فرصت های توسعه صادرات دانست و تاکید نمود: ما نمی توانیم از توسعه و نوآوری صحبت کنیم و نگاهی به صادرات نداشته باشیم چرا که توجه به صادرات شرط بقای سازمان ها و شرکت هاست.

وی افرود: در این بخش پتانسیل های حوزه صادرات، راه حل های عبور از تحریم ها، چگونگی شناسایی رقبا و بازار ها و شیوه های توسعه بازار ارائه می گردد.

* نوآوری عامل حرکت چرخ اقتصاد در شرایط کنونی کشور است

در ادامه این نشست، شروین احمدی دبیر علمی همایش نوآوری در مورد چرایی برگزاری این همایش گفت: نگاه به شرایط کشور از زاویه بیرونی این سوال را ایجاد می نماید که با وجود جنگ، تحریم، فرار مغز ها و سرمایه ها و... چگونه بازهم چرخه اقتصاد متوقف نشده است، به ضرص قاطع یکی از عوامل این چرخش، نوآوری است، اما متاسفانه این نوآوری هنوز بالقوه نشده است.

به گفته احمدی، ایران دارای رتبه دوم مخازن گاز و نفت دنیا و عظیمترین مخازن زیرزمینی است و بیش از 7 هزار سال تمدن دارد که همه این پتانسیل ها می توانند نوآوری ایجاد کند، اما باید بدانیم چطور این نوآوری را به یک سیستم صحیح تبدیل کنیم.

در ادامه این نشست مسئولان برگزاری همایش به پرسش های خبرنگاران پاسخ دادند.

سعید زکایی نایب رئیس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه صنایع پلیمری کشور نسبت به تکنولوژی دنیا چقدر عقب است و آیا صنعت پلیمر احتیاج به بهسازی و بازسازی دارد؟ شرح داد: کشور ما ذخایر نفتی زیادی دارد، سرمایه گذاری روی پتروشیمی ها انجام گرفت تا این مواد نفتی تبدیل به محصولات پلیمری گردد.

وی ادامه داد: در دنیا ارزش محصولات پلیمری، معیار و شاخص نوآوری در کشورهاست، برای مثال ارزش تناژی محصولات پلیمری می تواند تا 10 هزار دلار (مشابه کشور ژاپن) نیز برسد و در ایران با توجه به این که میانگین دنیای حدود 5 هزار دلار است، این رقم به 1600 دلار می رسد. این یعنی ما بیشتر مواد خام صادر نموده و می فروشیم، در حالی که هرچه از مواد خام به سمت محصولات با ارزش اضافه نموده بالاتر برویم، قیمت فروش بالاتر می رود.

به گفته نایب رئیس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران هرچه نوآوری، دانش و توانمندی خود را ارتقا دهیم، محصولات پلیمری با ارزش بالاتر فروخته و ثروت بیشتری وارد کشور خواهیم کرد.

زکایی خاطر نشان کرد: صادرات محصولات پتروشیمیایی ایران از جمله پلیمری و غیر پلیمری حدود 12 میلیارد دلار در سال است در حالی که این عدد می تواند تا 50 میلیارد دلار افزایش یابد به شرطی که محصولات نوآور گردد، زنجیره را کامل کنیم و فناوری به روز تر در محصولات بکار بریم. ضرورت این اقدام از لحاظ ملی بسیار کلیدی است و از لحاظ بنگاه مالی نیز رقابت پذیری شرکت ها را افزایش داده و ثروت آفرینی بیشتری را برای بنگاه ها و کشور پدید می آورد.

مهسا جفایی دبیر اجرایی همایش نوآوری نیز در پاسخ به سوال خبرنگار سهام انرژی در مورد نحوه همکاری این همایش با صندوق نوآوری اظهار کرد: پس از فراخوان به شرکت هایی که احتیاج فناورانه داشتند، از بین آن ها تعدادی شرکت ها مورد ارزیابی های علمی قرار گرفته و تایید شدند. یکی از این شرکت ها تامین نماینده قطعات مهندسی خودرویی است و شرکت دیگر شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی است که امور مربوط به توسعه محصول بسیار از پتروشیمی ها توسط این شرکت انجام می گردد.

جفایی ادامه داد: این شرکت ها احتیاج های فناورانه خود را طی این همایش مطرح می نمایند و شرکت های دانش بنیان که دارای دانش این نوآوری هستند در قالب مناظره به یکدیگر معرفی شده و برای تامین این احتیاج به شرکت متقاضی یاری می نمایند. در حقیقت این رویداد، معرفی احتیاج های نوآوری است و هر شرکتی که توانایی تامین این احتیاج را دارد وارد میدان می گردد.

در ادامه، زکایی در پاسخ به خبرنگار ایران پترونت در مورد چگونگی حفظ مالکیت فکری ایده های نوآورانه و حفاظت از دستاورد های این حوزه در ساختار سوداگر گفت: علیرغم بعضی ضعف های اجرایی، قوانین خوبی در کشور برای مالکیت فکری وجود دارد، اما متاسفانه خیلی از سازمان ها شرکت های از آن آگاه نیستند و یکی از اهداف این همایش آشنایی سازمان ها با این قوانین است.

وی افرود: بسیاری از مسائل اتفاق افتاده برای سازمان ها در این حوزه ناشی از این بوده که شرکت ها نتوانستند در قالب قرارداد های حقوقی مطمئن، از دستاورد های خود حفاظت نمایند، ضمن اینکه عدم آشنایی با قوانین، نگرانی و هراس در طرفین ایجاد می نماید که مانع قدم گذاشتن در این جهت و یا حتی آغاز مذاکرات می گردد.

به گفته زکایی اگر از مرحله آگاهی عبور کنیم و به قرارداد های صحیح برسیم، بعضی مسائل به ارزش ریالی موضوعات و ایده ها مربوط می گردد.

شروین احمدی دبیر علمی همایش نوآوری نیز در این باره شرح داد: در دنیا مکانیزم ثبت اختراع وجود دارد، اما مشکل ما مربوط به بعد از این مرحله یعنی ارزش گذاری نوآوری است چرا که ارزش گذاری نوآوری هنوز در کشور یک علم جدید است. یکی از اهداف این همایش این است که گامی در حوزه ارزش گذاری نوآوری ها برداریم.

دبیر علمی همایش نوآوری ادامه داد: باید یاد بدهیم و یاد بگیریم چطور از نوآوری استفاده و ثروت آفرینی کنیم، البته این موضوعات احتیاج به فرهنگسازی دارد و یک جهت بلند مدت است.

زکایی همچنین در پاسخ به خبرنگار انجمن فراوری نمایندگان لوله و اتصالات پلی اتیلن در مورد میزان ارز آوری صنایع بالادستی و صنایع تکمیلی پتروشیمی و اختلاف نظرات موجود گفت: بحث ارزآوری پتروشیمی ها بسیار سوال برانگیز است، در بهترین حالت صادرات محصولات پلیمری حدود 3 میلیون تن است که کمتر از 3 میلیارد دلار ارزآوری در سال دارد، در همین حال از فراوری 6.5 میلیون تن محصولات پلیمری در سال، 3.5 میلیون تن آن به داخل عرضه می گردد و حدود 3 میلیون تن نیز صادر می گردد که صادرات محصولات صنایع تکمیلی حدود 2 میلیارد دلار است، این آمار نشان می دهد اختلاف صادرات محصولات تکمیلی و محصولات پتروشیمی خیلی کم است، بنابراین در مورد ارزآوری پتروشیمی ها مبالغه بسیاری شده، چون تعداد بنگاه ها در صنایع تکمیلی خرد، زیاد است، ارزآوری صنایع تکمیلی کمتر به چشم می آید.

زکایی با بیان اینکه نوآوری الزاما به معنی یک تکنولوژی عجیب نیست، اظهار کرد: نوآوری یعنی تغییری در کسب و کار خود ایجاد کنید که ارزش اضافه نموده معناداری پدید آورد، گاهی توسعه صنایع بازیافت یا استفاده بهینه از ماشین آلات فعلی یک شرکت می تواند نوآوری ایجاد کند. مهم این است که ذهن صنعتگر باز باشد و از ابزار های مختلف برای نوآوری و توسعه محصولات خود استفاده نموده و ارزش اضافه نموده ایجاد کند، علیرغم اینکه محدودیت هایی در زمینه تامین ماشین آلات داشته باشد، همچنین صنعتگر باید بداند که در چه حوزه ای سرمایه گذاری کند که آینده بهتری داشته باشد.

به گفته زکایی باید رویکرد حاکم را تغییر داد و هنر صنایع تکمیلی این است که میزان صادرات خود را افزایش داده و تاثیرگذاری خود را به دولت ها نشان دهد، این اتفاق می تواند شرایطی را فراهم کند که در صورت تامین نشدن خوراک مورد احتیاج صنایع از داخل، این تامین احتیاج از خارج کشور انجام گیرد.

احمدی نیز با بیان اینکه ما در دوره انتقال به سر می بریم، گفت: در حقیقت از دولتی که درآمد آن وابسته به فروش نفت بود وارد دوره ای می شویم که درآمد آن ناشی از اخذ مالیات است، در دوره های قبل قیمت نفت بالا می رفت و دولت ثروتمند می شد، در دوره فعلی به رکودی برخوردیم که دولت مجبور شد خود را به دولتی تبدیل کند که درآمد های خود را از محل مالیات بدست آورد. برای دولت ها راحت تر است که محصول و منابع خود را چه به صورت خام چه به صورت فرآورده به فروش برساند و احتیاجی به تغییر رویه ها نداشته باشد، اما امروز در دوره انتقال هستیم و اگر مقاومتی در بدنه دولت می بینید که خام فروشی را تشویق می نماید، ناشی از عادت های قدیمی است.

وی با بیان اینکه، ظرفیت صنایع پایین دست پتروشیمی حدود 70 میلیون تن و ظرفیت صنایع بالا دست 50 میلیون تن است، گفت: صنایعی که در شرایط فعلی مشغول فعالیت هستند در شرایط با در های باز قطعا بهتر فعالیت می نمایند و ما امیدواریم که دولت ایران تبدیل به دولتی نگردد که از منابع زیر زمینی استفاده می نماید.

* نوآوری دولتی رانت می آفریند نه ثروت

احمدی با تاکید بر اینکه، نوآوری در سیستم دولتی تبدیل به نوآوری در دریافت رانت می گردد نه نوآوری در زایش ثروت، خاطر نشان کرد: در نوآوری رانتی دیگر کسی انگیزه فراوری و فعالیت مالی ندارد و دید فعالان مالی نباید به پروژه های دولتی باشد.

در ادامه زکایی، در پاسخ به خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه آیا وعده معاون وزیر نفت درباره دوبرابر شدن سهم ایران از بازار پلیمر دنیا تا سال 2025 قابل تحقق است؟ گفت: با توجه به تجربیات گذشته این رقم مقداری خوش بینانه است. چرا که بسیاری از طرح ها و پروژه های دو ساله تبدیل به پنج ساله و یا بیشتر شده اند.

احمدی، نیز در این خصوص تاکید نمود: اگر همت جمعی، زایش تکنولوژی و مدیریت صحیح وجود داشته باشد، این رقم می تواند بسیار بیشتر گردد.

به گفته دبیر علمی همایش نوآوری، تهدید اصلی محصولات پتروشیمی این است که اروپا و کشور های دیگر دنیا مکانیزمی برای کاهش مصرف محصولات پلاستیکی یکبار مصرف در پیش گرفته اند.

احمدی ادامه داد: بیشتر فراوریات پتروشیمی ایران در حوزه بسته بندی محصولات یکبار مصرف استفاده می گردد و این موضوع تهدید بازار پتروشیمی ایران است. اگر پتروشیمی به سمتی نرود که بتواند در صنایع پایین دست زایش ایجاد کند و برای مثال به سمت فراوری و صادرات محصولاتی در حوزه لوله و اتصالات پر فروش در بازار های اطراف باشد، یا محصولات پلاستیکی با مصرف بلندمدت تر و محصولات مورد استفاده صنایع خودرویی را فراوری نکند، قطعا محکوم به شکست خواهد بود بنابراین در محدوده خطر برای صنایع بالادستی قرار داریم و اگر به موقع رویکرد خود را اصلاح نکنیم در 5 تا 10 سال آینده دچار مسائل جدی خواهیم شد.

وی اضافه نمود: پتروشیمی ها بدون شک لاجرم به قدم گذاری در این جهت هستند، اگر امروز از نوآوری صنایع پایین دست استفاده نمایند، می توانند زودتر به اهداف خود دست یابند، اما اگر این تغییر رویکرد را به تعویق بیندازند قطعا در ابتدای جهت با شکست روبرو خواهند شد.