خبرنگاران سهم کشورهای جهان سوم از واکسن کرونا چقدر است؟ - شیوا مارکت

به گزارش خبرنگاران، رقابت بر سر اولین بودن ها در تولید و خرید واکسن قطعی کووید-19 تا تلاش کشورهای توسعه یافته برای آغاز کمپین های واکسیناسیون ملی اگرچه در هفته های اخیر به شدت در جریان است اما در این میان آنچه مطرح می شود اینکه سهم کشورهای دنیا سوم از توزیع واکسن کرونا کجاست و رویکرد نظام حقوق بشری دنیا به این موضوع چگونه خواهد بود.

از 17 نوامبر 2019 (26 آبان 98) زمانی که برای نخستین بار نام کووید-19 را شنیدیم شاید کسی تصور نمی کرد که با گذشت یکسال از این تاریخ، شیوع افسارگسیخته این ویروس عجیب نه تنها همه ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده و همه آنچه تا پیش از آن روز، بشر به آن می بالید را به چالش بکشد، بلکه کشف تاریخی و تضمین دستیابی سریعتر به واکسن این بیماری هزار چهره به نبردی حقیقی بین قدرت های دنیا و نگرانی ها از توزیع عادلانه این واکسن میان کشورهای مختلف از سوی دیگر به چالش سیاسی دولتمردان و دغدغه ملت ها تبدیل شده است.

نکته حائز اهمیت اینکه اگر چه محتمل ترین سناریو این است که این بیماری همه گیر در برخی نواحی که واکسینه شده اند به سرانجام می رسد، اما این ویروس همچنان در سطوح پایین تر در دنیا شیوع پیدا خواهد کرد. بنابراین حتی با رسیدن واکسن، بیماری تنها سرکوب می شود، اما هرگز ریشه کن نخواهد شد.

آمریکا از جمله کشورهایی است که در نظر دارد پس از تایید مقامات بهداشتی، برنامه واکسیناسیون کرونا را در سطح گسترده ای پیش از اواسط ماه دسامبر (آذر- دی) آغاز کند تا طبق پیش بینی های اجرا شده، 20 میلیون نفر تا سرانجام سال جاری میلادی به ایمنی دست یابند.

پدرو سانچز نخست وزیر اسپانیا پس از شرکت در نشست آنلاین گروه 20 از طرح ملی خدمات رسانی 13 هزار مرکز واکسیناسیون کووید-19 از ژانویه 2021 میلادی (دی ماه 99) به منظور سهولت دسترسی شهروندان این کشور خبر داد.

روبرتو اسپرانزا وزیر بهداشت ایتالیا روز شنبه گفت که کمپین واکسیناسیون بی سابقه ای را در سرانجام ماه ژانویه (دی- بهمن) با الویت گروه های پرخطر آغاز می کند.

شبکه تلویزیون آلمانی نیز روز دوشنبه 23 نوامبر (سوم آذر) به نقل از ینس اشپان وزیر بهداشت و درمان آلمان خبر از توزیع سریع واکسن کرونا از ماه دسامبر (آذر- دی) در آلمان داده است.

وزیر بهداشت انگلیس نیز گفت بخش اعظمی از واکسیناسیون باید از ژانویه تا ماه مارس انجام شود.

به فرض دستیابی به واکسن قطعی ویروس کرونا و شادمانی دنیا از این کشف تاریخ ساز، نگرانی ها و ابهامات تازه ای در ذهن دنیا پدیدار خواهد شد؛ اینکه اولین گروه های دریافت کننده واکسن چه کسانی خواهند بود، آیا ضمانتی از سوی کشورهای ثروتمند برای دستیابی کشورهای فقیرتر به این واکسن وجود دارد و اینکه آیا کشورها شریک شدن واکسن با متحدان و هم پیمانان خود را بر جوامع آسیب پذیر اولویت نخواهند بخشید.

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد پیشتر در بیان لزوم دسترسی عادلانه دولت ها به واکسن کرونا گفت در صورت تولید موفقیت آمیز واکسن ویروس کرونا، این واکسن باید در دسترس همگان در همه جای دنیا قرار گیرد.

در همین رابطه ریچارد هاوس رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در مقاله ای که در وبسایت تحلیلی پروژکت سیندیکیت منتشر کرده، توزیع واکسن کرونا را سخت ترین مساله سیاسی توصیف کرده است. به گفته او در شرایط فعلی که تمام دنیا برای ساخت واکسن کرونا تلاش می کند به نظر می رسد ملی گرایی واکسنی بر چند جانبه گرایی واکسنی پیروز شود.

شورای حقوق بشر سازمان ملل همچنین پیشتر با تصویب قطعنامه ای در مورد مسئولیت دولت ها در رسیدگی به مساله شیوع کرونا، بر لزوم دسترسی همه کشورها به واکسن کووید- 19 تاکید کرده بود. در این قطعنامه همچنین بر اهمیت دسترسی برابر به معاینات، درمان و واکسن این بیماری تاکید شده و عنوان شد که تولید هر واکسن مربوط به بیماری کووید- 19 باید به عنوان یک کالای عمومی دنیای در نظر گرفته شود.

به نوشته دویچه وله، شرایط توزیع واکسن کرونا نشان می دهد که دست کم در مراحل نخست به کشورهای کم درآمد سهم چشمگیری نخواهد رسید. فرانک والتر اشتاین مایر، رئیس جمهوری آلمان در اواخر اکتبر یادآور شد که حدود نیمی از جمعیت دنیا در کشورهایی زندگی می کنند که توانایی مالی اندکی دارند.

اشتاین مایر با اشاره به این نابرابری ابراز تأسف کرد که در کشورهای فقیر تنها بخش کوچکی از جمعیت واکسن دریافت می کند درحالیکه در کشورهای ثروتمند بخش بزرگی از جمعیت واکسینه خواهد شد. او همین هفته در مقاله ای از آلمان و سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا درخواست کرد که بخشی از سفارش های خود را به کشورهای دیگر اعطا کنند.

صندوق بچه ها سازمان ملل (یونیسف) روز دوشنبه 23 نوامبر (3 آذر) گفت که حدود دو میلیارد دوز از واکسن کووید-19 را در سال 2021 به کشورهای در حال توسعه از جمله یمن و افغانستان ارسال می کند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه نیز روز شنبه در نشست مجازی سران گروه 20 با اشاره به مسئولیت و اهمیت این گروه برای مقابله با ویروس کرونا، خواستار تدوین سازوکاری برای اطمینان از دسترسی عادلانه همه مردم دنیا به واکسن کرونا شد.

ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه نیز در سخنان خود در نشست مجازی گروه 20 اعلام کرده بود که هر چند رقابت بر سر دسترسی به واکسن بیماری کووید 19 اجتناب ناپذیر خواهد بود اما جنبه بشردوستانه آن باید در اولویت باشد.

گذشته از اظهار نظرهای برخی رهبران سیاسی، بر اساس برنامه دنیای دسترسی عادلانه به واکسن کرونا موسوم به کوواکس که با مدیریت سازمان دنیای دنبال می شود و تا به امروز بیش از 100 کشور دنیا از جمله ایران به این برنامه پیوسته اند، قرار است تا بعد از تولید واکسن تایید شده کرونا حدو دو میلیارد دوز از این واکسن را تا سرانجام سال 2021 در بین کشورها توزیع کند و کارکنان سیستم های سلامت در اولویت دریافت این واکسن هستند.

بر اساس این سیستم در مرحله اول، مدافعان خط مقدم در مراکز بهداشتی و درمانی که شامل 3 درصد از جمعیت هستند، شامل واکسینه می شوند. سپس تا زمان دسترسی بیشتر به واکسن 20 درصد از جمعیت که گروه های در معرض خطرند واکسینه می شوند و بعد از این، گروه های دیگر به تدریج واکسینه خواهند شد. در مرحله دوم کشورها با در نظرگرفتن میزان تهدید و آسیب پذیری کووید19 واکسینه می شوند. علاوه بر این حدود 5درصد از کل دوزها برای کمک به اهداف بشردوستانه (به عنوان مثال واکسیناسیون پناهندگان) اختصاص خواهد یافت. اعتماد فوق العاده به این ائتلاف نشان می دهد دسترسی عادلانه به نفع همه است. هرچه تعداد بیشتری از کشورها به آن بپیوندند، شانس موفقیت جمعی در غلبه بر کرونا بیشتر خواهدبود.

تلاش محققان برای دستیابی به دارو و واکسن موثر و مورد اعتماد برای جمعیت هفت میلیارد و 800 میلیون نفری دنیا و تکاپوی دولت ها برای تامین نیاز شهروندان خود از راستا امضای توافق های بین المللی همزمان با اتخاذ تدابیر مقابله با شیوع گسترده بیماری همه گیر در شرایطی است که تا کنون بیش از 60 میلیون و 186 هزار نفر در دنیا به ویروس کرونا مبتلا شده و همچنین افزون بر یک میلیون و 416 هزار نفر جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست داده اند.

دور زمین: مجله سفر و گردشگری دور زمین