روایت مقتل های معتبر درباره محرم و شهادت امام حسین (ع)

به گزارش شیوا مارکت، مقتل های مختلف روایت های معتبری را درباره محرم و توضیح حال شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا بر صفحه روزگار نقش نموده اند که خواندن آن ها اذهان را جلا می دهد و حقایق را آشکار می نماید.

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری خبرنگاران، ابومِخنَف لوط بن یحیی ازدی غامدی(متوفی 157ه.ق) یکی از گزارشگران جریان کربلا و شهادت امام حسین (ع) در عاشورای 61 هجری است. وی شیعه امامی، تاریخدان و سیره نویس پُرکار و از مردم کوفه بود. سیره نویسان 32 کتاب به وی نسبت می دهند. ابومخنف در طبقه ابن اسحاق سیره نویس مشهور نهاده شده است، گفته هایش مورد اعتماد بیشتر مورخان و بیش از همه طبری از او نقل کرده است.

مقتل ابومخنف نخستین و کهن ترین مقتلی است که دو نسل بعد از واقعه کربلا از طریق ابومِخنَف مکتوب شده است. وی چند سال بعد از واقعه کربلا به دنیا آمد و وقتی مقتل را می نوشت، شماری از شاهدان مستقیم واقعه کربلا هنوز در قید حیات بودند. از این رو روایت او از کربلا و وقایع پس و پیشِ این رویداد سوگ ناک، دست اول ترین منبع تاریخی در این زمینه به شمار می رود که به دلیل ثقه و متأخر بودن او در بسیاری جهات، فاقد تحریف و اضافه های ساختگی مقاتل بعدی و متأخر است.

مقتل ابومخنف

در بخشی از مقتل درباره حوادث ایام محرم آمده است:

عقبة بن سمعان نقل کرد: آخر شب حسین(ع) دستور داد آب برداریم و کوچ کنیم و چنین کردیم، چون از قصر بنی مَقاتل گذشتیم بعد از ساعتی حسین(ع) را خواب سبکی گرفت، سپس بیدار شد و می گفت: إنا لله و انا الیه راجعون، و الحمدلله رب العالمین. این را دو یا سه بار تکرار کرد. علی بن حسین(ع) سوار بر اسب نزد او آمد و گفت: إنا لله و انا الیه راجعون و الحمدالله رب العالمین. ای پدر! فدایت شوم! چرا حمد خدا و استرجاع گفتی؟ حسین(ع) گفت: پسرم! به خواب سبکی رفته و سواری را بر اسب در مقابل دیدم که گفت: این قوم می فرایند و مرگ در پی خبرنگارانن است. پس دانستم که آن قوم ماییم که خبر مرگ مان را می دهد. علی بن حسین گفت: ای پدر! خدا به تو بد ندهد. آیا ما بر حق نیستیم؟ حسین(ع) گفت: قسم به کسی که همه بندگان به سویش برمی گردند، چرا (برحقیم). علی گفت: پدرم.پس مهم نیست؛ براساس حق می میریم. حسین(ع) گفت: خدا بهترین پاداشی را که پدری به فرزند خود داده است از طرف من به تو عنایت کند.

راوی گفت: هنگام صبح حسین (ع) فرود آمد و نماز صبح خواند و باعجله سوار شد و به طرف یارانش تاخت می خواست خبرنگارانن را متفرق کند. ولی حر بن یزید ایشان را باز می گرداند و حسین(ع) نیز او را منصرف می کرد. او کوشش زیادی کرد تا افرادش را به سوی کوفه بکشاند و حُر مانع می شد؛ پیوسته چنین بود و با هم راستا را طی می کردند تا انتها به نینوا - جایی که حسین(ع) در آنجا فرود آمد - رسیدند.

در این هنگام مردی سوار بر اسب، مسلح و کمان بر دوش از سوی کوفه آمد. همه ایستاده و منتظر رسیدن او بودند. وقتی نزد خبرنگارانن رسید، فقط بر حر بن یزید و یارانش سلام کرد و نامه ای را از سوی عبیدالله بن زیاد به حُر تسلیم کرد که در آن نوشته شده بود: بعد از حمد و ثنای خدا؛ هنگامی که این نامه به دستت رسید و فرستاده من بر تو وارد شد بر حسین سخت بگیر و او را در سرزمین باز و بی آبی فرود آر! به فرستاده خود دستور داده ام همراه تو بوده و از تو جدا نگردد تا خبر اجرای دستورات را برایم بیاورد.والسلام.

راوی گفت: هنگامی که حُر نامه را خواند به حسین(ع) و یارانش گفت: این نامه امیر عبیدالله بن زیاد است که در آن دستور داده در مکانی که این نامه را دریافت می کنم، بر شما سخت بگیرم و این مرد فرستاده اوست. به وی دستور داده از من جدا نگردد تا نظر و دستور او را اجرا کنم.

فرستاده ابن زیاد: آمده ام که امامم را اطاعت کرده باشم!

یزید بن مهاصر ابوالشعثاء(یزید بن زیاد بن مهاصر مشهور به ابوالشعثاء کندی از شهدای کربلا. بنابر نقلی دیگر او در واقعه کربلا ابتدا در لشکر عمر بن سعد بود ولی وقتی دید پیشنهادهای امام حسین(ع) پذیرفته نشد، به سپاه امام پیوست) فرستاده عبیدالله را نگاه کرد و به او گفت: آیا تو مالک بن نُسیر(مالک بن نُسَیر(بشیر) بَدِّی کِندی، از سپاهیان عمر بن سعد در واقعه کربلا بود. او در روز عاشورا شمشیری بر سر امام حسین(ع) زد و مورد نفرین آن حضرت نهاده شد. او پس از واقعه کربلا به فقر و کم عقلی دچار گشت و انتها در قیام مختار کشته شد) هستی؟ گفت: بله وی یکی از افراد قبیله کنده بود. یزید بن زیاد به او گفت: مادرت به عزایت بنشیند! برای چه اینجا آمده ای؟ گفت: آمده ام که امامم را اطاعت کرده و بر بیعت خود وفادار باشم. ابوالشعثاء به او گفت: خدایت را نافرمانی کرده و به قیمت هلاک خود، امامت را اطاعت و برای خود ننگ جهان و آتش عقبا به دست آورده ای. خدای عزوجل گفت: (و جعلناهم أئمة یدعون إلی النار و یوم القیامة لا ینصرون . ما خبرنگارانن را پیشوا قرار دادیم که پیروان خود را به سوی دوزخ فرامی خوانند و روز قیامت بدون یاور می مانند). پس او امام توست!.

امام: من آغاز نماینده جنگ نخواهم بود

راوی گفت: حُر، حسین(ع) و یارانش را مجبور کرد در آن مکان بی آب و آبادی منزل نمایند. یاران امام گفتند: بگذار در این روستا نینوا یا آن روستا یعنی غاضریه، یا این دیگری یعنی شُفَیّه فرود آییم. حر گفت: نه؛ به خدا نمی توانم چنین کنم. امیر این مرد را به عنوان جاسوس برای من فرستاده است.

زهیر بن القین به حسین(ع) گفت: ای پسر رسول خدا! جنگ با این گروه برای ما آسان تر از جنگیدن با کسانی است که بعداً خواهند آمد. به جان خودم سوگند سپاهی عظیم به جنگ ما خواهد آمد که پیش تر هرگز کسی ندیده است. حسین(ع) گفت: من آغاز نماینده جنگ نخواهم بود. زهیر بن القین گفت: بیا به این روستا رفته و در آنجا منزل بگیریم. زیرا همچون دژی در کنار فرات واقع شده است. اگر مانع ما شدند با آنها می جنگیم. زیرا جنگیدن با آنها آسان تر از جنگ با کسانی است که بعد می آیند. حسین(ع) گفت: این چه روستایی است؟ گفت: نام او العَقر است. حسین(ع) گفت: خدایا از العَقر به تو پناه می برم!. سپس فرود آمد. آن روز پنجشنبه دوم محرم سال 61 هجری بود.

صبح هنگام عُمربن سعدبن ابی وقاص(پدرش سعد بن مالک(ابی وقاص) بن وهیب بن عبدمناف معروف به سعد بن ابی وقاص است. تاریخ تولد عمر بن سعد به درستی روشن نیست. بعضی تولد او را در زمان پیامبر اسلام (ص) و بعضی در سال کشته شدن عمر بن خطاب(23ق/644م) دانسته اند. به گفته طبری، وی در 17ق/638م همراه پدرش در فتح عراق شرکت داشته و آن موقع نوجوان بوده است. در 37ق /657م، زمانی که ماجرای حکمیت میان امام علی(ع) و معاویه بن ابی سفیان در دومة الجندل رخ داد، عمر سعد پس از مشاهده اختلافات میان سران سپاه علی(ع) و معاویه، نزد پدرش رفت و او را تشویق به ادعای خلافت کرد، اما پدرش نپذیرفت.در 51ق /671م هم به درخواست ابن زیاد به همراه کسان دیگری برضد حجر بن عدی گواهی داد که حجر به فتنه انگیزی برخاسته و کافر شده است.

کتاب مقتل الحسین علیه السلام مشهور به مقتل خوارزمی نوشته ابوالمؤید پیروز بن احمد خوارزمی است. با اینکه نویسنده، غیر شیعه است کتاب او در میان شیعیان جایگاهی ویژه یافته است. گزیده ای از مقتل امام حسین (ع) با جزئیات بسیار به توضیح زیر است:

مقتل خوارزمی

دشمن از هر سو به جنگ حسین علیه السلام می آمد و به او حمله می کرد و او حمله آن ها را پاسخ می داد. در این حال دنبال آب بود و هر گاه به سمت فرات می تاخت به او حمله و دورش می کردند. شخصی به نام ابوالحتوف جعفی تیری انداخت که بر پیشانی امام نشست. آن حضرت تیر را بیرون آورد و دور انداخت و خون بر صورت و محاسنش جاری شد و گفت: بار خدایا! تو می بینی من از این بندگان سرکش و گناهکارت چه می کشم. خدایا! جمعشان را پراکنده و یکایک آن ها را نابود کن و اَحدی از خبرنگارانن را زنده مدار و هیچ گاه خبرنگارانن را نبخش.

امام همچون شیر خشمگین بر خبرنگارانن حمله کرد و کسی نمی توانست به شمشیرش نزدیک گردد، مگر آن که او را بر زمین می زد. تیرها از هر سو می آمد و بر گلو و سینه اش می نشست(به سر و صورتش می خورد) و می فرمود: ای امت بد! با عترت محمد(صلی الله علیه وآله) چه بد رفتار کردید. بدانید که پس از من، کشتن بندگان صالح خدا برایتان سخت و هراسناک نخواهد بود، چون با قتل من این کار برایتان آسان خواهد شد(و قبح آن خواهد ریخت). به خدا قسم امید دارم پروردگارم به بد رفتاری شما مرا عظیم بدارد و انتقامم را از جایی که نفهمید بگیرد. حصین بن مالک سکونی فریاد زد: ای فرزند فاطمه! به چه چیز انتقام تو را از ما خواهد گرفت؟

فرمود: میانتان شر می اندازد و(به این وسیله) خون هایتان را می ریزد سپس عذاب دردناکش را بر شما فرود می آورد. امام می جنگید تا آنکه 72 زخم برداشت. از جنگ، خسته و ضعیف شد و ایستاد تا دمی بیاساید. در این حال سنگی آمد و بر پیشانی اش خورد و خون جاری شد. لباسش را گرفت تا پیشانیاش را از خون پاک کند که تیر تیز سه شعبه و مسمومی آمد و بر قلب او نشست. امام حسین(علیه السلام) گفت: بسم اللَّه و باللَّه و علی ملة رسول اللَّه. پس سر به آسمان بلند کرد و عرضه داشت: خدای من! تو می دانی که اینان کسی را می کشند که روی زمین فرزند پیامبری جز او نیست.

امام تیر را از پشت سر بیرون آورد و خون مانند ناودان جاری شد. دستش را زیر محل زخم گرفت و چون پر از خون شد به آسمان پرتاب کرد. از این خون قطرهای به زمین بازنگشت و پیش از آن سرخی در آسمان دیده نشده بود. باز هم دستش را زیر زخم گرفت و چون از خون پر شد به صورت و محاسنش مالید و فرمود: اینگونه به خونْ خضاب خواهم بود تا جدّم محمد(صلی الله علیه وآله) را ملاقات کنم و بگویم ای رسول خدا! فلانی و فلانی مرا کشتند.

… از عمرو بن حسن نقل شده است که گفت با حسین(علیه السلام) در نهر کربلا بودیم که (قبل از شهادت) به شمر نگریست و فرمود: اللَّه اکبر، خدا و رسولش راست گفته اند، چون پیامبر فرمود: گویا سگ ابقعی می بینم که در خون اهل بیت من غوطه ور است. عمر سعد از این سخن خشمگین شد و به مردی که طرف راستش بود گفت: پایین بیا و کار حسین را تمام کن. او خولی بن یزید بود و سر حسین را برید. بعضی هم گفته اند او شمر بود.

4033/