صیانت از منابع طبیعی با کیفی سازی باغات

به گزارش شیوا مارکت، تبریز- خبرنگاران - منابع طبیعی از جمله نعمت های خدادادی است که امروز از حفظ، صیانت و گسترش آن به عنوان یکی از پایه های اصلی توسعه پایدار، یاد و کیفی سازی باغات موجود نیز از راه های تحقق این سیاست محسوب می گردد.

هر چند جنگل ها و مراتع موجود در کشور، از نمودهای عینی و اصلی منابع طبیعی محسوب می شوند، اما کارشناسان می گویند در مناطقی با پوشش جنگلی کمتر، باغات مثمر و غیرمثمر نیز می تواند به افزایش سرانه منابع طبیعی و پوشش درختی یاری کند.

در تبیین این موضوع می توان به نقش 115 هزار هکتار باغات مثمر آذربایجان شرقی اشاره نمود که سطحی نزدیک به وسعت 180 هزار هکتاری جنگل های ارسباران را شامل می گردد و از نظر ارتقای شاخص های منابع طبیعی نقش مهمی دارند.

هر چند توسعه باغات مثمر در آذربایجان شرقی به عنوان حوضه آبریز دریاچه ارومیه در راستای احیای این پهنه آبی، از ابتدای شروع به کار دولت تدبیر و امید ممنوع شده است، اما جهاد کشاورزی با اعطای تسهیلات به باغداران و اجرای برنامه های ترغیبی و آموزشی، برای بهبود کیفیت باغات موجود و ارتقای عملکرد آنها به ازای هر هکتار کوشش می نماید.

خبرگزاری جمهوری اسلامی (خبرنگاران) مرکز تبریز با درک اهمیت باغ در چرخه صیانت و توسعه سرانه منابع طبیعی، میزگردی را با حضور کارشناسان و مسوولان امر با هدف واکاوی مزیت های نسبی و مسائل موجود در حوزه منابع طبیعی و باغداری آذربایجان شرقی برگزار کرد که مشروح آن در زیر ارایه می گردد:

** 50 درصد از وسعت آذربایجان شرقی اراضی ملی است

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه 50 درصد از مساحت 4.6 میلیون هکتاری استان جزو منابع ملی است، گفت: از این میزان 2.4 میلیون هکتار مرتع و 180 هزار هکتار جنگل است.

محمدرضی اللهیان یادآوری کرد: 150 هزار هکتار از عرصه های جنگلی در منطقه ارسباران و در محدوده شهرستان های خداآفرین، کلیبر، اهر، هوراند، ورزقان و جلفا واقع است.

وی با اشاره به اینکه 14 میلیون هکتار عرصه جنگلی در کشور به 5 منطقه رویش تقسیم شده است، گفت: ارسباران به خاطر ویژگی های خاص و با لحاظ تنوع گونه های گیاهی و جانوری یکی از این مناطق است.

اللهیان با اشاره به اینکه آخرین مجوز حمل درخت در جنگل های ارسبارن سال 1355 صادر شده است، گفت: برای حفاظت از هر 5 هزار هکتار از عرصه های طبیعی یک نفر نیروی احتیاج است در صورتی که ما برای 30هر هزار هکتار هم یک نفر نداریم.

وی با اشاره به اینکه در کنار حفاظت، احیا و توسعه از رویکردهای منایع طبیعی است، گفت: از تشکل ها و همیاران طبیعت برای حفاظت از عرصه ها یاری می گیریم.

اللهیان با بیان اینکه تفکیک اراضی ملی از مستنثیات از وظایف اداره کل منابع طبیعی آذربایجان شرقی است، اضافه کرد: به وسیله نقشه برداری نسبت به تفکیک اراضی اقدام می گردد.

وی با اعلام اینکه پروانه دم قهوه ای برگخوار بلوط در منطقه ارسباران موجب کندی رویش درختان می گردد، گفت: در شهرستان میانه هم گونه گیاهی دارواش به بوته های زالزالک هجوم برده و در درازمدت توان رویش درخت را می گیرد.

اللهیان با اشاره به اینکه درختان غیربومی در برابر آفات و بیماری ها حساس هستند، گفت: در توسعه جنگل ها از گونه های بومی فراوری نهالستان های خود استفاده می کنیم.

وی با بیان اینکه نهال مورد احتیاج استان را خودمان فراوری می کنیم، گفت: در 20 سال گذشته یک متر مربع هم از وسعت جنگل های ارسباران کاهش نیافته است.

اللهیان با اشاره به اینکه 96 گونه درخت، درختچه و بوته در جنگل های ارسباران شناسایی شده است، گفت: گونه غالب ارسباران بلوط و ممرز است و با پراکنش کمتر شاهد ون و افرا نیز در آن هستیم.

وی با اشاره به وجود 2.4 میلیون هکتار مرتع در آذربایجان شرقی شامل مراتع ییلاقی، قشلاقی و میان بند، گفت: مراتع ییلاقی و قشلاقی توسط عشایر و میان بند توسط روستائیان استفاده می گردد.

اللهیان با اشاره به اینکه میزان دام مازاد مراتع موجود است و بر این اساس طرح قرق اجرا می گردد، یادآوری کرد: مرتع داران مدیریت بهتری بر نحوه چرای دام دارند زیرا شناخت بهتری از مراتع دارند.

وی به تهیه طرح های مرتع داری اشاره نمود و گفت: اقدامات اصلاحی از جمله کشت علوفه در مراتع در صورت احتیاج اجرا می گردد.

معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی همچنین به اجرای طرح های آبخیزداری به منظور جلوگیری از سیل و تغذیه سفره های زیر زمینی اشاره نمود و گفت: در گذشته 15 درصد اعتبار آبخیزداری برای اجرای طرح های بیولوژیکی هزینه می شد، اما امروز رویکرد تغییر یافته و مقرر شده است از 200 میلیارد ریال اعتبار تخصیص یافته از محل منابع صندوق توسعه ملی 50 درصد برای طرح های بیولوژیکی هزینه گردد.

وی گفت: عملیات آبخیزداری در 193 هزار هکتار از اراضی 15 شهرستان در 17 زیرحوضه استان در حال اجراست.

اللهیان با اشاره به اجرای سازه بتن غلطکی مشابه سد خاکی در حوضه لیوار مرند با هزینه کرد 7 میلیارد ریال، گفت: سال آینده هم قرار است در این منطقه سد زیرزمینی ایجاد گردد.

وی با اشاره به اینکه طرح ذخیره مصنوعی نزولات آسمانی در سفره های زیرزمینی شیرین کند ملکان با 5 میلیارد ریال اعتبار در حال اجراست، گفت: تعدادی تسهیل گر شناسایی شده و قرار است با همکاری افراد سرشناس روستاها نسبت به برگزاری کلاس های ترویجی اقدام گردد.

اللهیان به اهمیت آبخیزداری اشاره نمود و گفت: اجرای این طرح ها موجب کاهش خسارت سیل می گردد .

وی همچنین به نقش منابع طبیعی در احیای دریاچه ارومیه اشاره نمود و گفت: به منظور کنترل ریزگردها در حوضه دریاچه 3440 هکتار بوته کاری شده است.

اللهیان با اعلام اینکه در سال آینده 350 هکتار بوته کاری جدید اجرا می گردد، اضافه کرد: با استفاده از سرشاخه درختان برای ایجاد بادشکن زنده اقدام شده است.

** توسعه باغات در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ممنوع است

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی هم با اشاره به وجود 115 هزار هکتار باغ مثمر در استان، گفت: انواع محصولات باغی از جمله سیب، زردآلو، بادام، گیلاس و انگور در این باغات به عمل می آید.

علی رخ افروز با اشاره به اینکه در فراوری زردآلو رتبه نخست کشور، سیب و انگور رتبه دوم یا سوم را داریم، گفت: صادرات سیب و خشکبار استان به روسیه و کشورهای عربی، نشانه مزیت های فراوریات باغی استان است.

وی با بیان اینکه ظرفیت فراوری باغات آذربایجان شرقی 2 میلیون تن است و در زمان حاضر یک میلیون تن فراوری می گردد، یادآوری کرد: 45 درصد از باغات استان درجه یک و با کیفیت است اما 30 درصد درجه 2 و 25 درصد درجه 3 است.

رخ افروز با اشاره به اینکه در باغات درجه یک اصول باغبانی رعایت شده و مالی است، گفت: بقیه باغات توجیه مالی کمی دارند.

وی ادامه داد: بر این اساس جهاد کشاورزی طرح اصلاح و نوسازی باغات درجه 2 به یک را اجرا می نماید و در زمینه باغات درجه سه که از حیض انتفاع خارج است، طرح حذف و جایگزینی اجرا می گردد.

رخ افروز با اشاره به اینکه 72 هزار هکتار از 115 هزار هکتار باغات استان در حوضه دریاچه ارومیه واقع است، گفت: به جای باغات حذف شده درختان کم آب بر همچون پسته و بادام جایگزین می گردد تا معیشت بهره بردار حفظ گردد.

وی با اعلام اینکه ستاد احیای دریاچه ارومیه 70 میلیارد ریال برای اجرای این طرح به استان اختصاص داده است، یادآوری کرد: در حوضه این دریاچه توسعه باغ ممنوع است اما در حوضه ارس و قزل اوزن توسعه باغات داریم.

رخ افروز با اشاره به وجود 12 نهالستان مجاز در آذربایجان شرقی گفت: سال جاری 950 هزار اصله نهال در این نهالستان ها فراوری شده است.

وی شناسنامه دار بودن را از مزیت های نهال فراوری شده در نهالستان های استان مطرح نمود و گفت: باغدار موظف به اخذ فاکتور از نهالستان است تا در صورتی که پس از باردهی شاهد اختلاف با رقم خریداری شده باشد، بتوان رسیدگی کرد.

وی با اشاره به اینکه به نهالستان ها یارانه تعلق می گیرد، اضافه کرد: نهالستان ها اگر نسبت به افزایش فراوری رقم های فراوریی اقدام نمایند از تسهیلات بهره مند می شوند.

رخ افروز با بیان اینکه بهبود درآمد معیشتی بهره برداران در احیای باغات مد نظر است، گفت: درصدد توسعه استفاده از ارقام کم آب بر و مالی همچون پسته، سنجد، عناب و زعفران هستیم.

وی یادآوری کرد: از 281 هکتار مزرعه زعفران در استان یک تن محصول فراوری شده است.

رخ افروز با اشاره به ریسک بالای فراوریات باغی و خسارت قابل توجه 15 هزار میلیارد ریالی تگرگ و سرمای دیر رس بهاره به باغات استان در سال گذشته، گفت: با اینکه غرامت بیمه بعضی شهرستان ها هنوز پرداخت نشده است، سال جاری 40 هزار هکتار از باغات استان بیمه شد.

** باغداران از خرید نهال های بی شناسنامه پرهیز نمایند

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ویژه مرند هم گفت: با توجه به فصل جابجایی نهال و اهمیت استفاده از نهال سالم، از فعالیت نهالستان های غیرمجاز جلوگیری می گردد.

منوچهر رحمانی با تاکید بر لزوم استفاده از نهال سالم، اصیل و استاندارد فراوری شده در نهالستان ها و واحدهای کشت بافتی مجوزدار گفت: در صورت فراوری و تکثیر بذر و نهال برای عرضه به بازار بدون کسب گواهی لازم، مراجع قضائی مکلف به رسیدگی هستند.

وی ادامه داد: درصورت احراز تخلف، مرتکبین به پرداخت جزای نقدی معادل یک تا سه برابر ضرر و زیان وارده و همچنین به پرداخت ضرر و زیان وارده به شاکی به نرخ زمان صدور حکم محکوم می شوند.

رحمانی با بیان اینکه بذر و نهال سالم، اصیل و با کیفیت، زیربنای فراوری و توسعه کشاورزی و عاملی معین نماینده برای بهره وری مطلوب از منابع فراوری، نیل به امنیت غذایی و استقلال مالی کشور است، گفت: تجربه نشان داده است با ساماندهی علمی و حقوقی در امور کنترل و گواهی بذر و نهال می توان به کمیت و کیفیت بهتر محصولات زراعی و باغی دست یافت و دستیابی کشاورزان به بذر و نهال استاندارد به افزایش محصول و پایداری فراوری یاری می نماید.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مرند با یادآوری اینکه فصل جابجایی نهال نزدیک است، به سه اصل مهم اصالت، سلامت و استانداردهای نهال اشاره نمود و گفت: استفاده از نهال سالم و اصیل پایه و اساس احداث باغ است و بایستی فراوری و عرضه نهال استاندارد تحت نظارت باشد.

وی گفت: با توجه به انتقال بسیاری از بیماری ها و آفات گیاهی که منجر به آلوده شدن باغ ها و بروز خسارت های جبران ناپذیر مالی بر پیکره باغبانی و به تبع آن تاثیر سوء بر اقتصاد بخش می گردد، بهره برداران باید با دستگاه های ذیربط و کارشناسان جهاد کشاورزی هماهنگی لازم را داشته باشند.

رحمانی اضافه کرد: با انجام هماهنگی های لازم با اعضای کمیته فنی نهال شهرستان از جمله سازمان تعزیرات حکومتی، نیروی انتظامی، فرمانداری، شهرداری، پایانه های مسافربری، از فراوری و حمل ونقل و توزیع نهال غیرمجاز جلوگیری می گردد.

مدیر جهادکشاورزی شهرستان مرند اضافه کرد: هرگونه جا به جایی نهال و اندام های تکثیری با راهنمایی و نظارت کمیته های فنی نهال و با هماهنگی و کسب گواهی بهداشت از مدیریت حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان های مبدا و استان مقصد ممکن می باشد.

وی از باغداران شهرستان مرند خواست تا به جهت قرار دریافت در فصل خرید نهال، از خرید نهال های بدون شناسنامه به جد بپرهیزند.

رحمانی با بیان اینکه نهال هائی که در نهالستان های بدون مجوز فراوری می شوند ممکن است آلوده به انواع آفات و بیماری های خطرناک و توسط افراد غیرمتخصص در شرایط بسیار نامطلوب فراوری شوند، ادامه داد: این نهال ها با قیمت پائین تری نسبت به نهال فراوریی نهالستان های مجوز دار عرضه می شوند وعلاوه بر به خطر انداختن سرمایه گذاری در زمینه احداث باغ های جدید با ورود آفات و بیماری های گیاهی همراه با این نهال ها، وضعیت فراوری فعلی را نیز در معرض تهدید جدی قرار می دهند.

هماهنگی و تنظیم: پرویز انصاری

3071/518