فیزیکدانانی که نامشان، واحد اندازه گیری شد - شیوا مارکت

ارنست والد فرید یوزف ونتسل ماخ

محمدتقی حاجی موسی: اگر درباره شکسته شدن دیوار صوتی و ریختن شیشه خانه ها چیزی شنیده باشید احتمالا از نام ماخ متنفر می شوید؛ موضوعی که درواقع هیچ ربطی به آقای فیزیکدان ندارد. ارنست والد فرید یوزف ونتسل ماخ که حالا همه او را اتریشی می دانند، در چک قدیم به دنیا آمد و، چون پدرش معلم بود، نگذاشت پسرش به مدرسه برود و تا چهارده سالگی خودش در خانه به او درس داد. بعدا که ارنست به دبیرستان و دانشگاه رفت فهمید که به فیزیولوژی بدن انسان علاقه دارد و البته فیزیک را هم دوست دارد، به خاطر همین در سال 1860 از دانشگاه وین دکترای فیزیک گرفت.

همان موقع او در حال تحقیق روی یک عارضه چشمی بود که بعدا به نوار های ماخ معروف شد، نوار های تیره و روشنی که گاهی در نور های متفاوت روی چشم انسان می افتد و ماخ آن را کشف کرد. تمام شهرت او، اما برای چیز دیگری بود؛ اندازه گیری سرعت صوت. ماخ توانست این عدد را اندازه بگیرد و نشان بدهد که در دمای صفر درجه، صوت می تواند با سرعت 331.2 متر بر ثانیه حرکت کند و مهم تر از آن پیش بینی کرد اگر چیزی بتواند سریع تر از این عدد حرکت کند، آن وقت دیوار صوتی خواهدشکست و احتمالا اتفاق عجیبی رخ خواهدداد؛ اتفاقی که حالا زیاد رخ می دهد و بسیاری از هواپیما های جنگنده می توانند با سرعتی بسیار بالاتر از صوت پرواز نمایند.

حالا اگر وسیله ای با این سرعت حرکت کند اصطلاحا یک ماخ سرعت دارد و وقتی به این حد از سرعت برسد، پرنده از صدای خودش جلو می زند و دیوار صوتی با صدایی مهیب فرو می ریزد و این همان جایی است که برخی ها به روح ماخ لعنت می فرستند که چرا چنین چیزی را به دیگران یاد داد. ماخ بعد از این کشف، باز به بدن انسان و گوش میانی علاقه مند شد و وقتی دید دیگر حوصله کار های علمی را ندارد وارد سیاست و مجلس اتریش شد. ماخ که 50 سال از عمر هفتاد و هشت ساله خود را به درس و بحث گذرانده بود، فقط 15 سال توانست دور از دانشگاه باشد و سال 1916 از دنیا رفت.

هاینریش رودلف هرتز

زهره ترابی: هرتز بیشتر از هر چیزی ما را یاد فرکانس می اندازد و سیکل در ثانیه و هزاران مسئله و نکته و درس. بی آن که یادمان باشد سیستم بین المللی واحد ها یا همان SI خودمان خیلی از واحد ها را به نام دانشمندان نامگذاری نموده است. یکی اش همین هرتز که از روی اسم هاینریش رودلف هرتز برداشته شده است؛ دانشمندی آلمانی که 161 سال پیش از این در هامبورگ آلمان به دنیا آمد. در دوره نوجوانی به معماری و مهندسی علاقه داشت، اما شانس با ما همراه بود که خیلی زود نظرش عوض شد و رفت سمت علوم تحقیقی و فیزیک.

هرتز تند و باسرعت جلو رفت و نهایتا مدرک دکترایش را از دانشگاه برلین گرفت و به عنوان دستیار هلمهولتز آغاز به کار کرد. او هم مثل خیلی از دانشمندان دیگر از ماجرای ماکسول خبر داشت. جیمز کلرک ماکسو مجموعه ای از معادلات ریاضی را نوشته بود که وجود امواج الکترومغناطیسی را پیش بینی می کرد. دانشمندان زیادی به تکاپو افتاده بودند تا ببینند می شود چنین ادعایی را اثبات کرد یا نه. هرتز با انجام آزمایش های زیادی نظریه های ماکسول را در خصوص وجود تابش الکترومغناطیسی تایید کرد. او ثابت کرد که الکتریسیته می تواند به صورت امواج الکترومغناطیسی که با سرعت نور حرکت می نمایند و بسیاری از ویژگی های نور را دارند منتقل شود.

یکی از شانس های هرتز این بود که زمان آزمایش در خصوص امواج الکترومغناطیسی، به طور تصادفی اثر فوتوالکتریک را هم کشف کرد. همچنین او نشان داد که نور و گرما امواج الکترومغناطیسی هستند. او اولین کسی بود که با ساخت دستگاهی که قابلیت فراوری و تشخیص امواج رادیویی را داشت، وجود امواج الکترومغناطیسی را نشان داد. خلاصه تقریبا نصف کتاب فیزیک و درصد قابل توجهی از تست های کنکور و تعداد زیادی از واحد های دانشگاهی فیزیک را هرتز یک تنه به وجود آورد. آن هم در عمر کوتاه سی و هفت ساله اش.

نیکولاس کوپرنیک

جلال افشار: دانش ستاره شناسی از قرن شانزدهم میلادی به تدریج تغییری کرد و ناگهان تمام باور هایی که در طول قرن ها شکل گرفته بود از بین رفت. کوپرنیک و پس از او تیکو براهه آغازگر نظریات جنجالی نجوم بودند. کوپرنیک، اخترشناس، حقوقدان و اقتصاددان بااستعدادی بود که نزد مردم بسیار محترم بود. اصلیت او لهستانی بود و برای ادامه تحصیل به ایتالیا رفت. او نخستین کسی بود که در دوران رنسانس، انقلاب عظیمی را در زمینه نجوم ایجاد می نماید. کوپرنیک به نظریه حرکت دورانی افلاطون در خصوص اجرام آسمانی بسیار علاقه مند بود و در این زمینه کوشش های بسیاری انجام داد.

کوپرنیک معتقد بود که حرکت اجرام آسمانی بمانند ستاره ها، سیارات و ماه یک حرکت دورانی (دایره ای) یا ترکیبی از حرکات دایره ای است، زیرا در این نوع از حرکات، جرم در یک دوره معین و ثابت به حالت و شرایط قبلی خود باز می شود. کوپرنیک با مشاهدات و تحقیقات گسترده و محاسبات دقیق به این نتیجه رسید که اگر حرکت سیارات با حرکت دوره ای زمین در ارتباط باشد و حرکت دور های سیارات را براساس گردش آن ها به دور خورشید محاسبه کنیم به این نتیجه می رسیم که علاوه بر نظم و ارتباط میان آن ها (منظور حرکت دورانی زمین و خورشید مرکزی) و ترتیب حاکم بر مدار های سیارات، حرکت دورانی این اجرام با هم در ارتباط است.

به طوری که تغییر در هر یک از این مدار ها باعث در هم فرو ریختن اجرام و در نتیجه، کل منظومه می شود. کوپرنیک پس از چندین سال کوشش پیروز شد نتایج تحقیقات خود را بر اصول جدیدی منتشر کند؛ اصولی که براساس سه اصل بنیادی جدید بود: 1. خورشید در مرکز قرار گرفته است و زمین و دیگر سیارات به دور آن حرکت می نمایند. 2. زمین دیگر مرکز دنیا نیست. زمین علاوه بر حرکت گردشی به دور خورشید، به دور خود نیز می چرخد. 3. حرکت خورشید در آسمان براساس حرکت دوره ای زمین است.

الکساندر ولتا

ج. ا: کسی که ناپلئون بناپارت به افتخارش سکه طلا ضرب می نماید، امپراتور اتریش وی را به سمت رییس دانشکده منصوب می نماید و مردم کشورش او را به مقام سناتوری بر می گزینند. همشهری هایش مجسمه او را در شهر کمو نصب می نمایند و عظیمان دنیا علم نیز به اتفاق آرا واحد نیروی محرکه را به یادبود نامش ولت می گذارند، ولتا است. ولتا، فیزیکدان عظیم ایتالیایی و اولین کسی که مولد جریان الکتریسیته را اختراع کرد، در خانواده فقیری در کموی ایتالیا به دنیا آمد. در مدرسه شهرش به تحصیل پرداخت تا آن که در شانزده سالگی پدرش مرد و عمویش متکفل مخارجش شد و سبب ادامه تحصیلش. پس از فراغت از تحصیل رسمی با شغل معلمی در یکی از مدارس کمو به تدریس پرداخت. مهم ترین دستاورد علمی الساندرو ولتا مربوط به باتری های الکتروشیمیایی است که به او نسبت داده می شود.

باتری الکتروشیمیایی که ولتا ساخت، از دو الکترود تشکیل می شد که یکی از روی دیگری از مس ساخته شده بود و شکل کلی این نوع باتری ها تا امروز حفظ شده و کاربرد های زیادی دارد. او با الهام از آزمایش هایی که گالوانی روی الکتریسیته ساکن نموده بود، پیروز به اختراع این پیل شد. گالوانی تصور می کرد عضلات حیوانات مولد الکتریسیته هستند در صورتی که ولتا با استفاده از دو فلز متفاوت مس و روی و محلول اسید سولفوریک جریان الکتریکی را فراوری کرد. اولین پیلی که ساخت، قرص هایی از مس و روی بودند که بین آن ها قرص هایی از نمد آغشته به اسید سولفوریک موجود بود. ولتا این پیل را سلول الکتریکی نامید.

چند فیزیکدان دیگر که نامشان، یکای اندازه گیری شده است

با عبور از نام هایی مانند نیوتن که قرن ها از قرار دریافت نامشان بر یکاها می گذرد، بیشتر یکا هایی که در دوران مدرسه و دانشگاه با آن ها سر و کار داشته ایم، نام دانشمندان اروپایی 300 سال اخیر است که سوار بر موج انقلاب صنعتی و فرصتی که برای اکتشافات و اختراعات به وجود آمده بود در دنیای فیزیک، اقدامات قابل تاملی انجام دادند. در این جا چند نفر دیگر از آن ها را معرفی می کنیم تا جمع دانشمندانی که نامشان یکا شده، کامل شود.

جیمز وات

وات:

جیمز وات اسکاتلندی که به پدر انقلاب صنعتی هم مشهور است. او در سال 1736 به دنیا آمد و 83 سال بعد درگذشت. او با تکمیل دیگ بخار و صرفه جویی در مصرف سوخت، به فرایند انقلاب صنعتی شتاب داد و برای همین واحد توان که ژول بر ثانیه است به نام وات نامگذاری شده است.

تسلا:

نیکولا تسلای صرب تبار که یکای میدان مغناطیسی به نام اوست، سال 1856 در کرواسی به دنیا آمد و در میانه جنگ دنیای دوم و در سال 1943 در آمریکا درگذشت. او متخصص برق بود و ازدواج نکرد و دوست مارک توآین بود. او با وجود این که مدتی برای ادیسون کار کرد، اما خودش پیروزیت های زیادی در جریان متناوب برق به دست آورد.

پاسکال:

عمر این دانشمند فرانسوی به 40 سال نرسید، اما در همین زمان کم در حوزه هیدرودینامیک و فشار، پیروز بود و به افتخار او نامش را روی واحد فشار گذاشتند. بلز پاسکال که در سال 1662 در سی و نه سالگی درگذشت در سال های پایانی عمر، وارد دنیای الهیات شده بود.

ژول:

جیمز پرسکات ژول انگلیسی اولین دانشمندی بود که رابطه کار و گرما را کشف کرد و برای همین نام فامیلش را روی واحد یکای انرژی و کار گذاشتند. ژول که سال 1889 درگذشت، 70 سال زندگی کرد، او قانون پایستگی انرژی را اعلام کرد.

مایکل فارادی

فارادی:

دانشمند شیمی و فیزیک انگلیسی که توی کار الکترومغناطیس بود. مایکل فارادی از مسیحیان دوآتشه بود که مسائل علمی را بیشتر به صورت تجربی می آموخت. واحد خازن به نام او، فاراد نامگذاری شد. او 75 سال زندگی کرد و در سال 1867 درگذشت و عکسش بر اسکناس های 20 پوندی نقش بست.

اهم:

قانون و واحد یکایی که به این نام می شناسیم یادآور گئورگ زیمون اهم آلمانی است که سال 1789 به دنیا آمد و در هفتاد و پنج سالگی درگذشت. نام او روی یکای مقاومت الکتریکی است و فرمول معروف v=ir به نام اوست که قانون اهم نامیده می شود. جریان در مقاومت مساوی است با ولتاژ.

آمپر:

آندره ماری آمپر که واحد سنجش جریان الکتریکی به نام اوست. او با وجود زندگی سخت خانوادگی و از دست دادن همسرش در جوانی، نقش مهمی در کشف روابط الکترومغناطیسی داشت. او سال 1775 در لیون به دنیا آمد و 61 سال بعد در مارسی درگذشت.

سلسیوس:

این دانشمند سوئدی با وجود زندگی مرفه، عمر چندانی نکرد. آندرش سلسیوس که سال 1701 به دنیا آمده بود، در چهل و دو سالگی در گذشت، اما در همین مدت کوتاه با آزمایشات مختلف درباره دما، در فاصله دو سال مانده به مرگش، نقطه جوش آب را صفر و نقطه یخ آب را 100 مشخص کرد و سال بعدش، آن را برعکس کرد تا همینی شود که ما الان می دانیم. واحد سلسیوس، 70 سال قبل در دنیا رسمی شد.

tafreh.ir: طفره: مجله سرگرمی، تفریحی و گردشگری

منبع: برترین ها