همه چیز درباره بیماری&zwnjهای خودایمنی؛ علل، علائم، انواع و نحوه درمان - شیوا مارکت

این نوع بیماری ها انواع مختلفی دارند. در این مقاله قصد داریم شما را با علل، علائم و انواع بیماری های خودایمنی آشنا کنیم. در سرانجام هم به نحوه درمان آن ها می پردازیم . در ادامه با خبرنگاران مگ همراه باشید .

• 15 خوراکی مفید برای تقویت سیستم ایمنی بدن

بیماری خودایمنی چیست؟

سیستم ایمنی، شبکه ای است که از بافت ها، اندام ها و سلول های مختلف تشکیل می گردد و نقش آن، دفاع از بدن در مقابل مهاجمان، عفونت ها و بیماری ها است.

بیماری های خودایمنی در اثر اشتباه سیستم ایمنی ایجاد می شوند . به عبارت دیگر، در این بیماری سیستم ایمنی بدن، به طور تصادفی سلول های سالم را به عنوان یک مهاجم و عامل خارجی تشخیص می دهد و به آن ها حمله می نماید.

تحقیقات نشان می دهند که بیماری های خودایمنی دارای اجزا و عناصر ژنتیکی، نژادی و جنسیتی هستند. بیماری های خودایمنی به سختی قابل تشخیص هستند و معمولا نشانه های مشترکی دارند.

علل بیماری های خودایمنی

گلبول های قرمز در سیستم ایمنی، به محافظت از بدن در مقابل مواد مضر مانند باکتری ها، ویروس ها، سموم، سلول های سرطانی و عوامل خارجی یاری می نمایند. این مواد مضر، حاوی آنتی ژن هستند.

آنتی ژن ها به بدن حمله می نمایند و منجر به عفونت می شوند . سیستم ایمنی بدن برعلیه این آنتی ژن ها، آنتی بادی فراوری می نماید و آن را قادر به تخریب این مواد مضر می نماید.

اگر دچار اختلال خودایمنی هستید، سیستم ایمنی شما نمی تواند تفاوت بین بافت های سالم و آنتی ژن ها را تشخیص دهد؛ در نتیجه بافت های طبیعی و سالم را تخریب می نماید.

علت دقیق بروز اختلال خودایمنی در بدن نامعین است. یک فرضیه این است که برخی از میکروارگانیزم ها (مانند باکتری و ویروس) و داروها، باعث ایجاد یک سری تغییرات می شوند و سیستم ایمنی بدن را دچار اشتباه می نمایند. این مسأله ممکن است بیشتر در افرادی اتفاق بیفتد که ژن آن ها، مستعد اختلالات خودایمنی است.

اختلالات خودایمنی ممکن است منجر به عوارض زیر شوند؛

• تخریب بافت بدن
• رشد غیرطبیعی یکی از اعضای بدن
• ایجاد تغییراتی در عملکرد اعضای بدن

اختلالات خودایمنی ممکن است روی یک یا چند عضو و بافت بدن تاثیر بگذارند. بیماری های خودایمنی برخی از بخش های بدن را تحت تأثیر می گذارند که عبارتند از؛

• رگ های خونی
• بافت های پیوندی
• غدد مترشحه داخلی (غدد درون ریز) مانند غده تیروئید یا لوزالمعده
• مفاصل
• عضلات
• گلبول های قرمز
• پوست

علائم بیماری های خودایمنی

علائم اولیه بسیاری از بیماری های خودایمنی یکسان هستند، مانند زیر؛

• خستگی
• درد های عضلانی
• التهاب و قرمزی
• تب پایین
• سختی در تمرکز
• بی حسی و گزگز دست و پا
• ریزش مو
• ضایعات پوستی

هر بیماری، علائم منحصر به فردی دارد. برای مثال، دیابت نوع 1 منجر به تشنگی شدید، کاهش وزن و خستگی می گردد. بیماری التهابی روده باعث دل درد، نفخ و اسهال می گردد.

علائم بیماری های خود ایمنی مانند پسوریازیس و روماتیسم مفصلی (RA)، برای مدتی بروز می نمایند و سپس رفع می شوند.

به دوره ای که علائم بروز می نمایند، دوره عود و به دوره ای که علائم رفع می شوند، دوره بهبود می گویند. در ادامه به برخی از رایج ترین بیماری های خودایمنی اشاره می کنیم.

1. بیماری سلیاک

بیماری سلیاک، در اثر ناتوانی در تحمل و حساسیت به گلوتن رخ می دهد. سلیاک، یک بیماری خودایمنی است که در آن پوشش روده کوچک، بعد از خوردن غذاهایی که حاوی گلوتن (یک نوع پروتئین) هستند، ملتهب می گردد. گلوتن در گندم، چاودار، جو دوسر و مواد غذایی دیگر وجود دارد.

علائم این بیماری شامل التهاب و درد شکم، سوزش قفسه سینه، احساس خستگی، کاهش وزن، اسهال و استفراغ می گردد.

2. روماتیسم مفصلی (RA) نوعی بیماری خودایمنی

این بیماری، یکی از رایج ترین بیماری های مزمن و بلندمدت خودایمنی است و معمولا روی مفاصل دست ها و پاها اثر می گذارد و باعث می گردد سیستم ایمنی بدن به بافت ها حمله کند. علائم این بیماری، التهاب و گرفتگی درناک مفاصل، به ویژه مفاصل دست و پا است.

3. پسوریازیس

پسوریازیس یک اختلال خودایمنی است که به نظر می رسد به دلیل استرس، عفونت ها و عوامل محیطی ایجاد می گردد. این بیماری منجر به خشکی، پوسته پوسته شدن و خارش بخش هایی از پوست، به همراه درد مفاصل می گردد.

• همه آنچه باید درباره علت، انواع و درمان پسوریازیس بدانید

4. بیماری التهابی روده (IBD)

این بیماری، منجر به التهاب بلندمدت روده و پوشش دستگاه گوارش می گردد. از علائم این عارضه می توان به درد شکم، نفخ، اسهال خونی، حالت تهوع و یبوست اشاره نمود.

دو نوع بیماری التهابی روده وجود دارد؛ بیماری کرون که یک التهاب مزمن است و می تواند هر قسمتی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد را درگیر کند و نوع دوم که کولیت اولسراتیو نام دارد و منجر به التهاب بلند مدت روده عظیم می گردد.

5. بیماری آدیسون یک نوع بیماری خودایمنی

این بیماری زمانی رخ می دهد که غدد فوق کلیه، به اندازه کافی هورمون کورتیزول و آلدوسترون فراوری نمی نمایند. این بیماری منجر به افت فشار خون، خستگی، سرگیجه هنگام ایستادن، افت قند خون، کم آبی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع و تیره شدن پوست می گردد.

6. دیابت نوع 1

به دیابت نوع 1، دیابت شیرین وابسته به انسولین هم گفته می گردد. این بیماری خودایمنی زمانی اتفاق میفتد که پانکراس، انسولین فراوری نمی نماید یا به اندازه کافی فراوری نمی نماید ؛ در نتیجه باعث قند خون کنترل نشده می گردد. علائم این بیماری شامل تکرر ادرار، افزایش تشنگی، کاهش انرژی، تاری دید، گرسنگی و حالت تهوع می گردد.

• هر آنچه باید درباره دیابت نوع 2 بدانید؛ علل، علائم و روش های درمان

7 . برص یا پیسی

برص، پیسی، ویتیلیگو یا لک و پیس باعث از بین رفتن رنگدانه های پوست یا تغییر رنگ بخش وسیعی از پوست می گردد. بی رنگ شدن پوست، در افرادی که پوست تیره تری دارند، معین و برجسته تر است.

• بیماری برص (لک و پیس یا ویتیلیگو)؛ علائم، دلایل و روش های درمان

8. هاشیموتو از جمله بیماری های خودایمنی

این بیماری که باعث التهاب غده تیروئید می گردد، در طول زمان منجر به فراوری ناکافی هورمون تیروئید می گردد. علائم این بیماری عبارتند از: اضافه وزن، خستگی، افسردگی، گرفتگی مفاصل و افزایش حساسیت به سرما.

9. گریوز

بیماری گریوز هم بر تیروئید تأیر می گذارد، اما بر خلاف بیماری هاشیموتو، باعث فراوری بیش از حد تیروئید می گردد. از علائم این بیماری می توان به کاهش وزن، اضطراب، لرزش دستان، افزایش فشار خون و تعریق اشاره نمود.

10. لوپوس اریتماتوز سیستماتیک

این بیماری باعث التهاب پوست و مفاصل می گردد و در حالت حاد، منجر به التهاب اندام های داخلی می گردد. از جمله علائم لوپوس می توان درد عضلات و مفاصل، بثورات (راش) پوستی، خستگی و تب را نام برد.

چه عواملی احتمال ابتلا به بیماری های خودایمنی را افزایش می دهند؟

ممکن است هر کسی به بیماری های خودایمنی مبتلا گردد، اما برخی از عوامل، خطر ابتلا به این نوع بیماری ها را افزایش می دهند. این عوامل به شرح زیر هستند؛

• ژنتیک: تحقیقات نشان می دهند که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های خود ایمنی، خطر ابتلا به این بیماری ها را افزایش می دهد.
• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری های خود ایمنی هستند. محققان علت این موضوع را نمی دانند، اما عوامل هورمونی و این حقیقت که زنان سیستم ایمنی قوی تری نسبت به مردان دارند، می توانند دلیل این رخداد باشد.
• سن: بیماری خودایمنی اغلب در جوانان و میانسالان رخ می دهد.
• نژاد: بومیان آمریکا، لاتین تبارها و آفریقایی- آمریکایی ها نسبت به سفید پوستان، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های خودایمنی قرار دارند.
• عفونت: اگر فردی از لحاظ ژنتیکی، مستعد عفونت های ویروسی و باکتریایی است، احتمال ابتلای او به بیماری های خودایمنی در آینده بیشتر است. هرچند دلیل این موضوع نامعین است، اما تحقیقات همچنان در حال آنالیز نقش عفونت ها بر سیستم ایمنی بدن هستند.

تشخیص اختلالات خود ایمنی

تشخیص اختلالات خودایمنی سخت است، به ویژه در مراحل اولیه و در شرایطی که اندام و سیستم های زیادی از بدن درگیر شده اند. با توجه به نوع اختلال، روش های تشخیص به شرح زیر هستند؛

• معاینه فیزیکی
• سابقه پزشکی
• آزمایش خون که شامل آزمایش هایی می گردد که آتوآنتی بادی ها را کشف می نمایند.
• نمونه برداری
• پرتو درمانی

بیماری های خود ایمنی چگونه درمان می شوند؟

معمولا بیماری های خود ایمنی قابل درمان نیستند، اما در بسیاری از موارد می توان شرایط را کنترل کرد. داروهایی که برای کنترل بیماری های خودایمنی استفاده می شوند عبارتند از؛

• داروهای ضد التهاب: جهت کاهش التهاب و درد
• کورتیکوستروئیدها: مانند پاراستامول و کدوئین
• داروهای بازدارنده سیستم ایمنی: برای جلوگیری از فعالیت سیستم ایمنی
• فیزیوتراپی: به منظور یاری به بیمار برای تحرک
• داروهایی برای جبران کمبودهای بدن: از جمله این داروها می توان به تزریق انسولین در افراد دیابتی برای جبران کمبود انسولین اشاره نمود.
• عمل جراحی: برای مثال برای درمان انسداد روده در افراد مبتلا به بیماری کرون
• بازدارنده های سیستم ایمنی با دوز بالا: داروهای بازدارنده سیستم ایمنی (در دوزهایی که برای درمان سرطان و یا پیشگیری از عدم پذیرش عضو پیوند شده تجویز می شوند) که به تازگی استفاده شده، نتایج امید بخشی داشته است. به ویژه زمانی که این مداخله زودتر انجام گردد، احتمال درمان برخی از این بیماری ها وجود دارد .

نکته سرانجامی

در این مقاله درباره بیماری های خودایمنی صحبت کردیم . ابتدا به علل بروز بیماری های خودایمنی پرداختیم. سپس علائم آن را گفتیم. به رایج ترین انواع بیماری های خودایمنی اشاره نمودیم. در سرانجام هم به شرح عوامل خطر، نحوه تشخیص و درمان این نوع بیماری ها پرداختیم.

منبع: healthline, medical news today

بلاگ پو: سیستم مدیریت محتوای بلاگ پو