چرا تعامل با کشورهای آسیای مرکزی در اولویت سیاست خارجی ایران قرار ندارد؟ - شیوا مارکت

زهره خان محمدی در گفت وگو با خبرنگاران در مورد سفر اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به تعدادی از کشورهای آسیای مرکزی گفت: سفر ظریف به منطقه آسیای مرکزی طی روزهای آینده با توجه به التهاب سیاست خارجی کشور در ظرف احیای برجام و تعاملات با بازیگران غربی می تواند با تأمل بیشتری ارزیابی گردد. سفر مذکور را می توان در چارچوب وزنه تعادل و توازن بخش دستگاه دیپلماسی در قبال تعاملات غرب مورد آنالیز قرار داد؛ چراکه احیای برجام و رفع احتمالی تحریم های ایالات متحده در اولویت قرار گرفته و نگاه به شرق (با تاکید بر کشورهای آسیای مرکزی) با وجود اشتراکات فرهنگی و تاریخی مهجور مانده است و اکنون در ایستگاه های پایانی دولت، شاهد چرخش مجدد با هدف توازن بخشی به سیاست خارجی هستیم.

وی ادامه داد: ملاقاتهای منطقه ای ایران با حضور وزیر خارجه در نشست قلب آسیا در تاجیکستان شروع شد که علاوه بر ملاقات با همتای تاجیک و افغان، در حاشیه نشست به ملاقاتهای دوجانبه با سران سایر کشورهای شرقی از جمله آذربایجان، هند، پاکستان و ترکیه نیز پرداخت. بنابراین سفر به آسیای مرکزی می تواند ملاقاتهای شرقی سپهر سیاست خارجی ایران را به نوعی تکمیل نماید.

این پژوهشگر حوزه اوراسیا با بیان این که کشورهای آسیای مرکزی علیرغم اشتراکات فرهنگی-تاریخی با ایران، در دایره اولی سیاست خارجی کشور قرار ندارند که البته در راستا آسیب شناسی این موضوع ضروری است نقاط ضعف طرفین را به صورت همزمان مورد آنالیز قرار دهیم، توضیح داد : نخست آن که منطقه آسیای مرکزی محیط بازیگری روسیه محسوب می گردد و این کشور به طور کلی تمایل چندانی جهت ایفای نقش سایر بازیگران در آن ندارد. {البته این تعبیر در مورد چین تا حدودی متفاوت است، زیرا بازیگری سیاسی منطقه توسط روسیه و بازیگری مالی از سوی چین ایفا می گردد و مسکو چنین تقسیم وظیفه ای را برای خود بدون چالش ارزیابی نموده است.} از دیگر سو کشورهای آسیای مرکزی از منظر مالی چندان توانمند نیستند و لذا نیازمند کشورهایی با امکانات مالی و سرمایه گذاری بالا هستند که ایران با توجه به اقتصاد نفتی و موضوع تحریم خصوصاً در سال های اخیر در چنین دسته بندی قرار ندارد.

وی همچنین با تاکید بر این که اولویت ایران بر همکاری با کشورهای قدرتمند {چون روسیه، چین، اروپا} سبب شده است تا سیاست نگاه به منطقه آسیای مرکزی چندان حائز اهمیت نباشد، گفت : موانع موجود در راستا همکاری سبب شده است تا سطح همکاری ها از تعاملات دوجانبه فراتر نرود و با فراز و نشیب فراوانی هم همراه باشد. در مورد تجارت با ازبکستان بنابر آمارها در شش ماهه اول سال 2020، ایران تنها حدود 61 /0% از تجارت خارجی ازبکستان را با میزان 97 میلیون دلار مبادله تشکیل داده است. تجارت با قزاقستان با اندکی رشد در سال 2019 به 5 /380 میلیون دلار معادل 0/4% از حجم تجارت خارجی این کشور دارای رشد بوده است. تجارت خارجی با ترکمنستان در سال های اخیر به کمتر از 400 میلیون دلار رسیده است که در مقایسه با سال های قبل، فرایند کاهشی داشته است. بنابر گزارشات رسانه میزان تعاملات تجاری ایران با اوراسیا در قالب اتحادیه مالی اوراسیا نیز در هشت ماهه نخست 99 به نسبت مدت مشابه در سال گذشته، 11% کاهش داشته است. نکته قابل توجه در این خصوص اشاره به سطح همکاری های طرفین و صندلی نه چندان مطلوب آنها در مبادلات تجاری است که این امر لزوم رفع ساختن موانع میان کشورها را لازم و ضروری می سازد.

خان محمدی اظهار کرد : به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه تمرکز بر موضوعات منطقه ای و دوجانبه، محور بحث های طرفین خواهد بود، لذا در سفر پیش رو که به نظر می رسد آخرین دور از سفرهای منطقه ای وزیر خارجه دولت روحانی نیز خواهد بود ضمن آنالیز دستاوردهای طرفین ظرف هشت سال گذشته ، آنالیز موانع همکاری از منظر سیاسی-مالی {با توجه به ظرفیت منابع برق و گاز کشورهای آسیای مرکزی و همکاری آن ها با ایران}، تاکید بر گسترش روابط فرهنگی با توجه به اشتراکات تمدنی، تاریخی و فرهنگی هر یک از کشورها با ایران، گسترش همکاری کشورها در قالب اتحادیه مالی اوراسیا با توجه به بحران کرونا و لزوم اجرایی ساختن پروژه های حمل ونقل و ارتقاء همکاری های زیرساخت در این راستا با هدف ارائه راه کار برای دولت آینده، ضروری و قابل بحث باشد.

سبزوار: سبزوار: با مجله خبری تحلیلی سبزوار بروز باشید