10 فیلم سینمایی زیبا که در فصل بهار اتفاق می افتند - شیوا مارکت

ارنست همینگوی در جایی از کتاب جشن بیکران که خاطرات دوران حضورش در پاریس است، می گوید: وقتی بهار می آمد، تنها دغدغه ات این بود که شادترین باشی. بهار در دنیای حیوانات فصل جفت یابی و تولد و زایش است، فصل شکوفه دادن درختان است، فصل فرش پوش شدن زمین از گل های زنگوله آبی و نرگس و دشت ها و چمنزارها. فصلی که زمستان سرد و مرده را دور نموده و ما را آماده سالی جدید می نماید.

ولی در دنیای سینما، بهار شاید کم اهمیت ترین فصل سال باشد. در مقایسه با فصل های دیگر، فیلم های کمتری را می توان پیدا کرد که تمرکز خود را روی این فصل رنگارنگ گذاشته باشند. برخی از به یاد ماندنی ترین صحنه های بهاری دنیای سینما در فیلم هایی رخ می دهند که هر چهار فصل را در خود دارند: در موزیکال هایی مثل مرا در سن لوئیس دیدار کن (1944) و هفت عروس برای هفت برادر (1954). فیلم سال 1945 مسابقه هم یک آهنگ برنده اسکار به نام شاید هم بهار باشد دارد، ولی داستان فیلم در اواخر تابستان رخ می دهد.

جدا از سینمای آمریکا که نقش به سزایی در افزایش تعداد فیلم های بهاری دارد (بیشتر از دیگر کشورها)، فیلمسازان ژاپنی و چینی هم در آثار زیادی تصمیم گرفته اند به فروردین و اردیبهشت و خرداد ادای دینی نمایند. فصل ساکورا (شکوفه گیلاس) هرسال هزاران توریست را به کیوتو می آورد، و در فیلم های یاسوجیرو ازو (اواخر بهار، 1949؛ اوایل بهار، 1956)، میکیو ناروسی (بهار برمی خیزاند، 1947) و کنجی میزوگوچی (خانم ایو، 1951) است که بخشی از زیبایی این فصل را روی پرده سینما می بینیم.

دیگر مقدمه چینی بس است. بهتر است به سراغ بهترین شکوفه های بهار در دنیای سینما برویم.

10. روز خوب پیش رفت؟ (Went the Day Well)

• کارگردان: آلبرتو کاوالکانتی
• فیلمنامه نویس: گراهام گرین، جان دایتن، اگنس مک فیل، دایانا مورگان
• بازیگران: لسلی بنکس، مروین جانز، بازیل سیدنی
• سال: 1942

روز خوب پیش رفت؟ (که اقتباسی از یکی از داستان های کوتاه گراهام گرین است) از آلبرتو کاوالکانتی، یکی از ماندگاترین فیلم های بریتانیایی است که در میانه جنگ دنیای دوم ساخته شده. داستان آن هم در ویتسان رخ می دهد: در آخر هفته ای در اواخر بهار که خبر از آمدن تابستان می دهد. در حالی که فیلم زمانی ساخته شده که خیلی از بخش های اروپا درگیر جنگ بودند، ولی نگاه امیدوارانه ای در آن دیده می گردد. در ابتدای فیلم یک روستایی پیر را می بینیم که از خاطره روزی می گوید که آلمان ها نزدیک بود پیروز شوند به خاک بریتانیا تعرض نمایند.

فیلم در ابتدا شبیه یک داستان ساده و دلپذیر از زندگی روستایی می ماند، ولی یک چه می شد اگر ترسناک و عالی در آن نهفته است (روستا مورد حمله نیروهای آلمانی قرار می گیرد که در پوشش سربازان بریتانیایی وارد آن می شوند)، و بعد از آن است که خشونت اوج می گیرد. روزی که می توانست برای هیتلر یک روز بهاری دل انگیز باشد، به لطف مقاومت و شجاعت غافلگیرانه روستایی ها از بین می رود، روستایی هایی که طوری از این چشم اندازهای روستایی دفاع می نمایند گه گویی معصومیت کهن آن در آستانه از میان رفتن است.

9. رژه عید پاک (Easter Parade)

• کارگردان: چارلز والترز
• فیلمنامه نویس: سیدنی شلدون، فرانسس گودریچ، آلبرت هکت
• بازیگران: جودی گارلند، فرد آستر، پیتر لافورد
• سال: 1948

ایروینگ برلین شاعر در بخشی از ترانه تنها وقتی اتفاق می افتد که با تو می پایکوبیم، یکی از ترانه های زیبای این فیلم موزیکال، می گوید: بهار همواره هیجانی با خود دارد/ هیجان این که هر اتفاقی ممکن است رخ دهد. فیلم های کریسمسی زیاد هستند و خودشان دیگر یک زیرگونه شده اند، ولی این فیلم دل نشین سال 1948 که در اصل بهانه ای است برای هنرنمایی فرد آستر و جودی گارلند، از معدود آثاری است که تمرکز خود را روی جشن عید پاک می گذارد.

فیلم داستانش در سال 1912 رخ می دهد، با دان هیوز (آستر)، ستاره پایکوبی برادوی آغاز می گردد که در خیابان دارد قدم می زند، وارد یک مغازه می گردد تا هدایایی برای معشوقش بخرد. ولی این هدایا فایده چندانی ندارند، چرا که معشوق دان به او می گوید که می خواهد یک نمایش انفرادی برعهده بگیرد و دیگر با او کار نمی نماید. دان هم ناچار است دنبال یک استعداد تازه برای نمایش های دونفره خود بگردد. فیلم در اصل بین دو رژه عید پاک رخ می دهد. در یکی از آن ها هیوز هانا (گارلند) را پیدا می نماید، اما هنوز در حسرت هم تیمی شیک قبلی است. و در رژه دوم هانا خودش یک ستاره نوظهور پیروز شده است. داستان روایت چندان قطوری ندارد و هرچه در فیلم می بینیم در فاصله بین این دو اتفاق رخ می دهد، ولی مهم این است چند مورد از بهترین کارهای ایروینگ برلین این فاصله را پر می نمایند، مخصوصا با عزیزم بیرون می زنم و ما زوج شیک پوشی هستیم.

8. بهار در پارک لین (Spring in Park Lane)

• کارگردان: هربرت ویلکاکس
• فیلمنامه نویس: نیکولاس فیپس
• بازیگران: آنا نیگل، مایکل ویلدینگ، تام والز
• سال: 1948

آنا نیگل همراه با هربرت ویلکاکس، همسر کارگردانش، در طول دهه 1940 چند فیلم عاشقانه بسیار پیروز ساختند. این فیلم ها همگی درباره طبقه بالای جامعه بودند. داستان زندگی پرزرق و برق آدم های ثروتمند برای مخاطبانی که داشتند با سختی های سال های پس از جنگ دست وپنجه نرم می کردند. بعد از دو فیلم پیروز، ویلکاکس با بهار در پارک لین یکی از محبوب ترین آثار خود را ساخت.

در دنیایی متکی بر طبقه های اجتماعی، زرق وبرق و نزاکت، نیگل در نقش برادرزاده یک تاجر الماس ثروتمند بازی می نماید که عاشق یکی از پیش خدمت های خانه شان به نام ریچارد (مایکل ویلدینگ) می گردد. ریچارد در اصل نجیب زاده ای است که هویت واقعی خود را پنهان می نماید. نشریه سینما مگزین در نقد آن دوران خود بر فیلم نوشت: یک داستان عاشقانه بسیار جذاب و خالص، و یک کمدی بسیار تند و زیرکانه. و لذتی که از ترکیب این ها حاصل می گردد شیرین و همه پسند است. می توان با اطمینان گفت که استاد ویلکاکس دوباره هنر خود را به رخ کشیده است. واقعا هم ویلکاکس هنر خود را نمایش داده بود. بهار در پارک لین نه تنها پرفروش ترین فیلم بریتانیا در سال 1948 بود، بلکه با 20.5 میلیون مخاطب، محبوب ترین فیلم تمام بریتانیایی تاریخ سینما هم هست. بنابراین جای تعجب نداشت که نیگل، ویلدینگ و ویلکاکس خیلی سریع یک سال بعد دوباره دور هم جمع شدند و یک فیلم بهاری دیگر به نام ماه می در می فر را ساختند.

7. اواخر بهار (Late Spring)

• کارگردان: یاسوجیرو ازو
• فیلمنامه نویس: کوگو نودا، یاسوجیرو ازو
• بازیگران: چیشو ریو، ستسوکو هارا
• سال: 1949

اواخر بهار با چند نمای کوتاه پشت سرهم آغاز می گردد، در هیچ یک اثری از انسان ها دیده نمی گردد، در آن ها همان جزئیاتی را می بینیم که شناسنامه کارهای ازو هستند. ابتدا تابلویی در یک ایستگاه راه آهن ساکت در حومه شهر می بینیم، و بعد خود راه آهن را. سپس چراغ هدایت رانندگی، و بعد درختانی که بالای یک سقف سنتی ژاپنی در اثر وزش نسیم بهاری در اهتزاز هستند. این افتتاحیه فیلمی می گردد که یکی از ظریف ترین درا م های خانوادگی کل کارنامه ازو است: داستان بیوه مردی (چیشو ریو) که دختر فداکارش نوریکو (ستسوکو هارا) را تشویق به ازدواج می نماید، با وجود این که می داند ازدواج نوریکو مساوی است با تنهایی او تا خاتمه عمرش.

اگر دقت کنید می بینید که در اواخر دهه 1940 به یک باره شاهد موجی از فیلم های بهاری هستیم، چنان که گویی دنیا بعد از جنگ دنیای دوم آماده یک آغاز تازه است. ولی در مقایسه با رژه عید پاک یا بهار در پارک لین، فیلم ازو از نظر پیچیدگی کلا در یک سطح دیگری است. این کارگردان عظیم با سبک آرام و بدون ادای خود، رد ساده ترین تغییرات را دنبال می نماید: گذر زمان، تغییر موقعیت ها و فقدان ها و مداراهایی که همراه با پیری گریبان ما را می گیرند. اواخر بهار در نظرسنجی سال 2012 نشریه سایت اند ساوند در رتبه پانزدهم بهترین فیلم های تاریخ سینما نهاده شد. ازو در سال 1956 و با فیلم اوایل بهار، دوباره به سراغ این فصل زیبای سال رفت.

6. سفری در بهار (Journey into Spring)

• کارگردان: رالف کین
• فیلمنامه نویس: لوری لی
• راوی: استیون موری
• سال: 1958

این اولین فیلم درباره تاریخچه طبیعت بود که توسط نهاد بریتیش ترنسپورت فیلمز (بی تی اف) ساخته شد. در اصل، سفری در بهار بخشی از مجموعه آن ها برای تکریم سفرهای با قطار و مناظر تماشایی بریتانیا بود. در این مستند که تاکید خود را روی آغاز بهار در روستای همپشایر گذاشته است، هیچ اشاره ای به خطوط راه آهن نمی گردد. ولی پیغام زیرمتن آن تعیین است: باید همین الان سوار یک قطار شوید و بروید از این چشم اندازهای سرسبز و لذت بخش بریتانیا لذت ببرید.

به لطف قلم شاعرانه لوری لی (لوری دو سال بعد با همین قلم کتاب زندگی نامه خود را منتشر کرد)، فیلم سرودی می گردد در وصف دشت ها و پرچین های سرسبزی که در خاتمه زمستان و شکوفایی دوباره دنیا در فصل بهار خود را به رخ می کشند. همه عناصر مهم بهاری در فیلم دیده می شوند. موش کورها، خارپشت ها، چلچله ها، مورچه ها، قورباغه ها، همه همراه با یک فیلمبرداری رنگی زیبا ضبط شده و شاهد کارهای معمول شان در طول فصل بهار هستیم. سفری در بهار از رالف کین، به لطف نامزدی در بخش بهترین مستند اسکار آن سال، پیروز شد در مقایسه با دیگر آثار بی تی اف، به محبوبیت بیشتری دست پیدا کند.

• 10 فیلم زمستانی برتر تاریخ سینما؛ سرما و برف را با چاپلین و کوئن ها احساس کنید

5. ماه دل انگیز مه (Le Joli Mai)

• کارگردان: کریس مارکر
• فیلمنامه نویس: کریس مارکر، کاترین وارلین
• راوی: ایو مونتاند، سیمون سینیورت
• سال: 1963

در فیلم مستند سال 1960 وقایع نگاری یک تابستان، ادگار مورین جامعه شناس و ژان روش فیلمساز/مردم شناس کاری کردند که در بین فیلم های واقع گرایانه خیابانی آن موقع سرآمد بود. آن ها تابستان آن سال به بلوارهای پاریس رفتند و این سوال ساده را از مردم پرسیدند: آیا آدم خوشحالی هستی؟

در بهار سال 1962، کریس مارکر هم تصمیم گرفت به سراغ نمایش چنین تصویری از شهر و ثبت لحظه ای از زمان برود. او 55 ساعت فیلم و مصاحبه از پاریسی ها ضبط کرد تا حس وحال پایتختی را نشان دهد که برای اولین بار پس از سال 1939، داشت بهاری همراه با صلح و آرامش را سپری می کرد. حال که به لطف توافق های اویان نبرد الجزایر به خاتمه رسیده بود، مارکر و پیر لوم فیلمبردار دوربین خود را به میان طیف وسیعی از آدم های مختلف بردند و از آن ها درباره کار، زندگی، پول و سیاست پرسیدند. از شاعر گرفته تا خانه دار و دلال سهام و حتی خود ژنرال دوگل، در فیلم حضور دارند. رساله شاعرانه مارکر خیلی خوب پیروز می گردد حس وحال، امیدها و نارضایتی های یک شهر در حال گذار را ثبت کند. فیلم تا سال ها در دسترس نبود، تا این که بالاخره نسخه بهبودیافته ای از آن در جشنواره فیلم کن 2013 نمایش داده شد و مورد تحسین گسترده ای نهاده شد، پنجاه سال بعد از این که فیلم در همین جشنواره جایزه ویژه منتقدان بین المللی را دریافت نموده بود.

4. مرخصی فریس بولر (Ferris Buellers Day Off)

• کارگردان: جان هیوز
• فیلمنامه نویس: جان هیوز
• بازیگران: متیو برودریک، آلن راک، چارلی شین
• سال: 1986

بهار از راه رسیده و فریس بولر نوجوان (متیو برودریک) در چنین روز زیبایی، به جای مدرسه رفتن می تواند کارهای بهتری انجام دهد. این کمدی نوجوانانه کالت و کلاسیک از جان هیوز، یکی از عالی ترین فیلم ها درباره فرار از مدرسه است، درباره این که اگر تنها برای یک روز بی خیال رفتن از این کلاس به کلاس دیگر و درس خواندن شوید، چقدر تفریح در انتظارتان است. برای فریس، این روز شامل قرض دریافت یک ماشین فراری، گشت وگذار در شیکاگو، ناهار خوردن در یک رستوران مجلل، حضور در نمایشگاه و چنگ زدن به هر فرصتی است که در این فرصت طلایی نصیب او و دوست دخترش (میا سارا) و بهترین دوستش (آلن راک) می گردد. در جایی از فیلم فریس می گوید: زندگی خیلی سریع می گذرد، آن قدر که اگر مکث نکنی و نگاهی به اطراف نکنی، از دستت می رود.

همچون بسیاری از فیلم هایی که هیوز در اوج دوران کاری اش در دهه 1980 ساخت، مرخصی فریس بولر هم داستان گروهی از نوجوانان است که علیه کنترل والدین عصیان می نمایند و به سراغ مزایایی می فرایند که بلوغ با خود به همراه می آورد. فریس با حرف های زیرکانه و هوش بالایش شاید گهگاهی از مدرسه جیم گردد، ولی همه می دانیم که او می خواهد از این هم فراتر رود.

3. یک قصه بهاری (A Tale of Springtime)

• کارگردان: اریک رومر
• فیلمنامه نویس: اریک رومر
• بازیگران: اوگ کستر، ان تیسدر، فلورنس دارل، فرانسوا لامور
• سال: 1990

اریک رومر هیچ وقت تاریخ تولد دقیقش را نمی گفت، ولی به نظر می آید همان 21 مارس 1920 درست باشد، مصادف با اعتدال بهاری آن سال که برابر است با اولین روز بهار. شاید به همین دلیل رومر در فیلمسازی از فصل ها، مخصوصا فصل های گرم، یک کارگردان چیره دست بود. در واقع او تنها فیلمسازی است که در هر چهار فصل سال فیلم ساخته است.

یک قصه بهاری سرآغاز سومین و آخرین مجموعه فیلم دست نیافتنی بود که رومر آغاز کرد: قصه هایی از چهار فصل. فیلم که یکی از لذت بخش ترین کمدی های آداب (کمدی هایی درباره طبقه متوسط و مرفه جامعه و ارتباط بین شخصیت های آن ها) رومر است، داستانش درباره یک استاد فلسفه پاریسی به نام ژان (ان تیسدر) است که مورد توجه یک دانشجوی موسیقی جوان قرار می گیرد، این دانشجو معتقد است ژان زوجی عالی برای ایگور (اوگ کستر)، پدر طلاق گرفته اش خواهد بود. درام فیلم بین پاریس و زادگاه خانوادگی ایگور در فانتین بلو جریان می یابد، جایی که درختانش شکوفه داده اند و در آن، رومر به دنبال رازگشایی آرام سوءتفاهم ها و تمایل های نامطمئن است، کاری که او همواره استادانه انجام می دهد.

2. بهار در یک شهر کوچک (Springtime in a Small Town)

• کارگردان: تیان ژوانگ ژوانگ
• فیلمنامه نویس: لی تیانجی
• بازیگران: هو جینگفان، وو جون
• سال: 2002

بهار در یک شهر کوچک ابتدا فیلمی بود که فی مو در سال 1948 ساخت، خیلی ها آن را یکی از بهترین فیلم های کلاسیک سینمای چین می دانند. تیان ژوانگ ژوانگ که در دهه 1980 به عنوان یکی از بهترین نمونه های نسل پنجم فیلمسازان چینی به شهرت رسید، خیلی تحت تاثیر این فیلم قرار داشت، به همین دلیل در سال 2002 این فیلم کلاسیک فی مو را بازسازی کرد. برخلاف این باور شایع که بازسازی ها معمولا کاری بی فایده هستند، بازسازی ژوانگ ژوانگ یک پدیده استثنائی است، داستانی ظریف، کنترل شده و فوق العاده تاثیرگذار درباره یک عشق یک طرفه.

در یکی از صحنه های ابتدایی فیلم، یک خدمتکار به ارباب بیمارش، دای لیان (وو جون) که بدون لباس گرم بیرون رفته می گوید: هوای بهار به سرعت خلق وخوی یک کودک، تغییر می نماید. وقتی به حقیقت این جمله پی می بریم که یک دوست پزشک قدیمی سری به دای لیان می زند و یک تندباد خطرناک این منزل گاه یکه و تنها را زیرورو می نماید، پزشک با سفر خود، دوباره عشق خفته دیرین خود به همسر زیبای دای را بیدار می نماید. مناظر روستایی در فصل بهار، پس زمینه این مثلث عشقی هستند، در مناظری تماشایی که به نظر می آید اصلا بخشی از دنیا نیستند، اما در همان ها هم می توان احساسات ترسان و لرزان جاری در درون شخصیت ها را حس کرد.

1. تعطیلات بهاری (Spring Breakers)

• کارگردان: هارمونی کورین
• فیلمنامه نویس: هارمونی کورین
• بازیگران: سلنا گومز، ونسا هاجنز، اشلی بنسون، ریچل کورین، جیمز فرانکو
• سال: 2013

فیلم تعطیلات بهاری که می توان آن را نسخه ای آمریکایی از تفکر لذت گرایی در نظر گرفت، داستان چند دانشجو است که تصمیم می گیرند تعطیلات عید پاک خود را در شهرهایی چون پام اسپرینگز و فورت لادردیل بگذرانند. خیلی ها آن را نمونه ای وفادار به فیلم های جوانانه دهه 1960 مثل آخر هفته پام اسپرینگز (1963) می دانند. در این فیلم بی قید و بند که شما یا عاشقش می شوید و یا از آن متنفر خواهید شد، هارمونی کورین آن روحیه عصیان گرانه خود را در عمل به نمایش می گذارد. تعطیلات بهاری درباره سه دختر (ونسا هاجنز، اشلی بنسون و ریچل کورین که همسر خود کارگردان هم هست) است از یک رستوران دزدی می نمایند تا پول لازم برای گذراندن یک تعطیلات پرعیش ونوش در فلوریدا را به دست بیاورند.

این جا عصیان درباره این است که کورین می خواهد یک فیلم ساده رنگارنگ مبهم سودجویانه با تکیه بر جریان های روز بسازد (این که شخصیت های فیلم کل داستان با لباس های ساحلی می گردند تا حدی باعث سقوط آن می گردد)، یا به دنبال این است که این گونه سینمایی را از اساس متحول کند؟ باید فکر کنیم ببینیم فیلم یک نگاه حسرت بار و وهم آور و پرانرژی و هولناک است، یا یک یادآوری پرشروشور از پوچی.

منبع: BFI

ایستگاه بازی: ایستگاه بازی: آشنایی با بازی های کامپیوتری و کنسول های بازی