ابتکار صلح هرمز؛ راهبرد ایران در مقابل رقبا برای تامین حداکثری منافع ملی - شیوا مارکت

نصرت الله تاجیک در گفت وگو با خبرنگاران در ارزیابی خود از ارائه ابتکار صلح هرمز توسط رئیس جمهور در اجلاس سازمان ملل اظهار کرد: ابتکار صلح هرمز که از سوی رئیس جمهور در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شده را از مناظر مختلفی می توان نگاه و تجزیه و تحلیل کرد. اما یک نکته را نباید فراموش کرد و آن عدم آلوده ساختن چنین ایده ها و یا طرح هایی به مطامع، اهداف و یا سیاست داخلی است، زیرا چنین امری زمینه مثبت تحقق آن ها را می تواند از بین ببرد.

وی ابراز عقیده کرد: اگر بخواهیم به طور اجمالی نتایج حاصل از این پیشنهاد را آنالیز کنیم، ضمن آنکه هنوز خیلی زود است تا بتوان تاثیر نتایج چنین پیشنهادی در سازمان ملل را در تحولات منطقه مشاهده کرد، ولی بی شک الان که گرد و خاک حضور هیات ایرانی در سازمان ملل خوابیده است به راحتی می توان نگاهی نقادانه به این پیشنهاد به منظور درس آموزی دیپلماتیک برای سال های آینده داشته باشیم. بر اساس دلایلی معتقدم این پیشنهاد نیز مانند پیشنهاد قبلی دنیا عاری از خشونت فقط در سطح رسانه ای برای همان دو سه روز عمر جریانات خبری باقی مانده و نه تنها به اندیشکده های دنیا راه پیدا نمی کند بلکه در داخل ایران نیز حسابی برای آن باز نخواهد شد؛ لذا با توجه به حجم مسائل و تحولات منطقه ای ظرف یکسال گذشته نسبت به ماندگاری این پیشنهاد و تبدیل آن به طرح های اجرائی و عملیاتی که مشکل گشای چالش ها و بحران های کنونی باشد خیلی خوش بین نیستم.

این تحلیل گر مسائل سیاسی با اشاره به دلایلی که این طرح محتمل است مورد استقبال قرار نگیرد، گفت: تبدیل ایده به عملیات اجرایی تا حدودی زمانبر و بعید است در یک فرصت کوتاه قضیه جا بیافتد. رئیس جمهور در سال های گذشته ایده هایی را از جمله دنیا عاری از خشونت عنوان نمود و بعید است مقبولیت عام هم از منظر کشورهای منطقه و هم از منظر کشورهای تاثیرگذار خارج از منطقه پیدا نموده و از چنین طرحی استقبال گردد تا به مجامع مطالعاتی و دانشگاهی راه پیدا نموده و سپس دستگاه های اجرایی کشورها روی آن حساب باز نموده و یا حداقل خواستار مشارکت و یا اصلاحاتی در آن شوند.

سفیر پیشین کشورمان در اردن همچنین بیان نمود: از سوی دیگر این که یک ایده تبدیل به یک پروژه یا طرح و عملیات گردد زمان، کوشش، برنامه ریزی و سلسله اقداماتی از جمله لابی با طرف های ذیربط و از جمله کشورهایی که به ما نزدیک هستند را احتیاج دارد تا هم ایده جا بیافتد و هم نظرات تکمیلی آنها در آن ایده وارد گردد. یعنی ما در این زمینه با توجه به حساسیت های داخل و خارج منطقه احتیاج به روندهای مشارکتی داریم. این طرح حداقل باید با مسئولین و یا دیپلمات های تعدادی از کشورهای منطقه که با ما همراه هستند و یا در اجلاسی به همین منظور با حداقل دانشگاهیان آنان از قبل مطرح و آنالیز می شد.

تاجیک در ادامه با اشاره به سابقه عدم اجرایی شدن چنین طرح هایی ابراز کرد: به طور مثال ایده های اینچنینی معمولا در یک مصاحبه و یا سفر به یک کشور منطقه مطرح و بدون اجرا و یا کوشش برای عملیاتی کردن آن مطرح و سپس رها شده! مثلا آقای ظریف از سال قبل پیمان امنیت دسته جمعی را عنوان نمود ولی نه توسط همسایگان جنوبی و یا عوامل تاثیر گذار منطقه ای استقبال شد و نه حتی جزئیات اجرائی آن به رسانه ها و محافل مطالعاتی راه یافت! و یا حتی روس ها هم بعد از تحولات نفت کشی در سه ماه گذشته در خلیج فارس به دنبال ائتلاف و حرکتی در منطقه هستند که بتوانند مجموعه ای را تشکیل دهند و همین طور آمریکایی ها.

وی اضافه نمود: یکی از نقاط ضعف چنین طرح هایی عکس العملی و یا انفعالی برخورد کردن با طرح یارگیری آمریکایی ها برای ائتلاف امنیت کشتیرانی در خلیج فارس است که تا حدی نیز با همه قدرت و امکانات آمریکائی ها توفیق چندانی در شکل گیری نداشته است. البته این واقعیت را نیز نباید فراموش کرد که چنین طرحهایی در صورت عدم موافقت و حضور ایران خیلی هم نباید روی آن حساب باز کرد. یعنی به طور کلی این طرح به جای اینکه پائین به بالا باشد بالا به پائین است. بنابراین طرح و برنامه طراحی شده که به تشکیل مجموعه و یا سازمان و نهادی منجر می گردد مقدمات لازم به خود را دارد و یک روند طبیعی است. اما در یک مقطعی به جای این روند عکس العملی نسبت به پدیده ای نشان داده می گردد که چندان اصالت ندارد و مطلوب نیست. زیرا نه خیلی داخل منطقه و نه کشورهای خارج از منطقه قضیه را جدی نمی گیرند.

این کارشناس مسائل بین الملل همچنین بیان نمود: از منظر آتش تهیه ای که اروپایی ها با صدور بیانیه انگلیس، فرانسه و آلمان منتشر کردند یعنی بعد از سلسله تحولاتی که در خلیج فارس رخ داد و نهایتا عملیات منجر به حمله به آرامکو و ... شد ما دست برتر در سیاست خارجی داشتیم برای این که بتوانیم فعالیت های دیپلماتیک خودمان را تقویت کنیم، اما این اقدام سه کشور اروپایی به نوعی فشار و ایجاد جنگ روانی علیه ما بود و در هر صورت زمینه پیشنهاد هر طرحی را ضعیف می کرد.

وی با تاکید بر این که باید از فرصت مجمع عمومی استفاده می شد و یک عملیات اجرایی پشت سر این ایده قرار می گرفت، گفت: در واقع رئیس جمهور برای نقطه صفر آغاز قضیه پیشنهاد می کرد که مثلا اجلاس وزرای خارجه 8 کشور حاشیه خلیج فارس یعنی ایران، عراق و شش کشور حاشیه جنوبی در حضور دبیر کل تشکیل گردد. در واقع اگر قدم اول به صورت اجرایی برداشته می شد، سایر موارد در عمل حل می شد. اما این که پذیرش عمومی داشته باشد و یا اینکه صرف نظر از اجرایی شدن یا نشدن بحث دیگری بود. طبیعی است این اقدام زمان بر بوده و دبیر کل سازمان ملل بخواهد چنین اجلاسی برگزار کند با طرف های دیگر هم باید مشورت کند و این فرصتی بود تا جزئیات بیشتری مطرح می شد.

تاجیک اعلام نمود: در یک جمع بندی نهایی می توان گفت برخلاف بعضی نظرات منفی نسبت به ابتکار صلح هرمز و یا انتقاداتی که به آن وارد است، این واقعیت نیز قابل چشم پوشی نیست که ایران در مقابل کوشش های نافرجام آمریکا برای به راه انداختن ائتلاف دریایی در خلیج فارس، این طرح را ارائه کرد، تا نشان دهد با وجود اهداف سیاست های خصمانه آمریکا علیه ایران، اعتماد به نفس و قاطعیت جمهوری اسلامی دو چندان شده و تحولات یکی دو ماه گذشته در خلیج فارس هم به تقویت این احساس یاری نموده که کمترین دستاورد؛ سیاست مقاومت فعال ایران در مقطع کنونی، جدی و واقعی کردن صحنه تحولات سیاسی و دیپلماسی است و یقینا این راهبرد جمهوری اسلامی را به وسیله استفاده از قدرت نرم و سخت و خالی نکردن صحنه برای رقبای خود در راستا تأمین حداکثری منافع ملی اش قرار داده است، حتی اگر دارای نقایصی بوده و یا انتقاداتی به آن وارد باشد.

به گزارش خبرنگاران، به گفته سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در نشست خبری روز دوشنبه اش، جزئیات طرح ابتکار صلح هرمز که از سوی رییس جمهور در سازمان ملل مطرح شد به زودی به صورت مکتوب اعلام می گردد.

chinaro.ir: چین: سفر به کشور پهناور و باستانی، پکن، شانگهای ،گوانجو و هانگزو