تغییر کاربری غیرمجاز بلای جان باغستان سنتی قزوین است - شیوا مارکت

مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین، اعضای شورای شهر در گذشته و امروز و جمعی از باغداران باغستان سنتی قزوین با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شبکه استانی قزوین در خصوص مسائل مربوط به این میراث سنتی شهر قزوین به گفت و گو نشستند.

حفظ باغستان به ساختارهای تازه احتیاج دارد

عباس ظاهری، عضو دوره چهارم شورای اسلامی شهر قزوین اظهار کرد: شیوه سنتی حفظ باغستان مربوط به سالیان گذشته است در حالیکه قزوین هم همچون همه جای جهان پیشرفت نموده و باید در خصوص باغستان با مناسبات و مقتضیات عصر حاضر برخورد کرد.

وی توضیح داد: اگر برای حفظ و احیای باغستان ساختار تازهی تعریف گردد که باز هم باغات به شکل سنتی امروز خود اداره و حفظ گردد باز هم جوابگوی احتیاج مردم نخواهد بود. این معادله بسیار پیچیده است؛ حوزه های مختلف باغبانی، باغداری، مهندسی آب، مهندسی رودخانه، تقسیم آب، حقابه و مالکیت، امروز مفاهیم دیگری یافته اند و با یک جلسه، یک تحقیق و یا یک کتاب نمی توان مشکل باغستان سنتی قزوین را حل کرد.

باغداران در تصمیم گیری برای باغستان دخیل شوند

محمدرضا بابوک، از باغداران باغستان سنتی قزوین در خصوص وظایف باغداران و دغدغه آنها برای حفظ باغستان گفت: 2874 هکتار باغستان سنتی قزوین در سال 93 ثبت ملی شده و تنها کسانی که در باغستان کار می نمایند، باغدارها هستند. از سال 93 تا به امروز قریب به 8 سال میگذرد و میراث فرهنگی هیچ برنامه ای برای باغستان نداشته و حتی یک وجب پایلوت و نمونه کار صورت نگرفته است.

وی پیرامون اینکه تغییر کاربری غیرمجاز بلای جان باغستان سنتی قزوین است، تأکید کرد: طبق مصوبه صیانت از باغستان سنتی در مرداد 1400 میراث فرهنگی موظف شد که ظرف 2 ماه با مشارکت باغداران و اعضای شورا و فعالان محیط زیست نسبت به تدوین آیین نامه و ضوابط باغستان اقدام کند.

این باغدار قزوینی مطرح نمود: این ضوابط در تهران به تأیید رسید اما در آن از هیچ باغداری مشورت گرفته نشد. خبرگان باغدار در این جلسات حضور نداشتند در صورتیکه آنها کسانی هستند که باغستان را می شناسند و طی هزار سال باغستان را به اینجا رسانده اند. باغداران می دانند که در این باغستان نمیتوان درخت آب بر کاشت و با تسط بر شرایط باغستان در آن درختان پسته کاشته اند.

بابوک گفت: باغداران برای تمام مسائل باغستان راه چاره دارند. باید خبرگان باغدار به عنوان افرادی که در متن کار هستند برای آب باغستان، امنیت باغستان و مالی بودن باغستان راه چاره ارائه دهند.

وی گفت: درخواست باغداران این است که جلساتی که در استان در خصوص باغستان سنتی قزوین برگزار می گردد بدون حضور باغدار نباشد. در استان باغداران واقف بر امور شناسایی شده اند و میراث فرهنگی این باغداران را می شناسد. موضوع باغستان به راحتی قابل حل و فصل است بنابراین ضروری است مسئولان از باغداران دعوت و از مشاوره آنها استفاده نمایند.

قوانین حاکم بر باغستان برای همه باغداران یکسان باشد

فاطمه اشدری، عضو شورای اسلامی شهر قزوین اظهار کرد: مباحثی از گذشته بر موقعیت باغستان حاکم بوده و باغداران را همیشه گلایه مند نموده است. قوانین حاکم بر باغستان از بعد میراث فرهنگی و عدم تغییر کاربری آن، باید برای تمام نقاط باغستان و همه باغداران به صورت یکنواخت اجرا گردد و به علت گرایش های سیاسی اجتماعی بعضی افراد، نسبت به آنها از قانون چشم پوشی نگردد که عمارت سازی در دل باغستان را ایجاد خواهد نمود.

وی توضیح داد: در مصوبه شورای عالی معماری شهرسازی در خصوص باغستان و پهنه باغات سنتی در شرق و غرب و جنوب شهر ضمن تأکید بر حفظ این گونه باغات مقرر شده هرگونه تغییر کاربری، احداث و تعریض معابر به عنوان مغایرت اساسی در نظر گرفته گردد و صرفاً فعالیت هماهنگ با ضوابط جهاد کشاورزی به عنوان فعالیت های مجاز مطرح گردد و سایر فعالیت ها هم ممنوع است.

اشدری گفت: در کنار مبحث شورای عالی معماری و شهرسازی با ورودی که سازمان میراث به جایگاه اصلی خود در حفظ باغستان سنتی نموده قوانین مدون تر و کامل تر خواهد شد و قوانین میراث، قوانین شورای عالی را جدی تر تحت تأثیر قرار خواهد داد. امیدواریم حضور دستگاه های متولی راهگشای حل مسائل باغستان و باغداران سنتی قزوین گردد.

وی در سرانجام سخنانش گفت: نظام حکمرانی در باغستان باید به نظام حکم روایی تبدیل گردد. تمام دستگاه های متولی برای خدمت به احیا و حفاظت از باغستان بکار گرفته شوند و در خدمت باشند تا حکم روایی به وسیله باغداران رخ داد.

تشکیل صندوق حمایت از باغستان

علیرضا خزائلی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین گفت: با حضور باغداران قدیمی شهر قزوین در خصوص موضوعات باغستان جلسات متعددی برگزار شده است. آنچه که به وسیله وزیر میراث فرهنگی ابلاغ شد ضوابط عرصه و حریم است. بعد از سال 93 که عرصه به ثبت ملی رسید، احتیاج بود ضوابط عرصه و حریم هرچه سریع تر ابلاغ گردد و حریم داخلی باغستان سنتی با داخل شهر و حریم بیرونی با مزارع و حریم حوزه آبخیز و آبخوان به وسیله مهندس ضرغامی ابلاغ شد.

وی توضیح داد: باغدار برای حفظ معیشت خود بر موضوعات مختلف باغستان مسلط بوده و برای همه راه چاره دارد و ما وظیفه داریم این راه چاره ها را شنیده و آنها را در کشور قانونمند و آیین نامه دار کنیم و قطعاً این کار انجام خواهد شد.

خزائلی گفت: در جلسات شورای فنی میراث فرهنگی استان گروه های متعدد باغدار حضور داشته و نظرات خود را ابراز نموده اند و در تدوین ضوابط عرصه و حریم نیز از آنها استفاده شده است و برای برنامه احیای باغستان هم استفاده از نظرات مشورتی باغداران صورت خواهد گرفت.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین گفت: شاید برای نخستین بار در مرحله تدوین ضوابط در کشور جمهوری اسلامی ایران بندی گنجانده شده که باغدار و مالک پیشنهادات خود را برای حفاظت از باغستان به شورای عالی ثبت کشور اعلام نموده تا شورا مطابق آن رفتار کند.

وی اظهار کرد: در این دولت با دستور ویژه استاندار قزوین، صندوق حمایت از باغستان تشکیل خواهد شد که سهامداران آن باغ داران هستند و امیدواریم حرف باغدار و باغستان در آن مطرح گردد. دستور به وسیله وزیر جهاد کشاورزی داده شده و وزارت میراث فرهنگی هم با آن موافقت نموده و به همین دلیل استانداری به شدت پیگیری تشکیل این صندوق است.

خزائلی با بیان اینکه باغستان سنتی قزوین به عنوان یک میراث سنتی ثبت ملی شده تا از تخریب و نابودی نجات پیدا کند اضافه کرد: باغستان با عرصه بیش از 2 هزار و 800 هکتاری به ثبت ملی رسیده که اگر کل بودجه سالیانه وزارت میراث فرهنگی را هم در این محدوده هزینه کنیم باز هم شاهد تحول محسوسی در آن نخواهیم بود.

وی توضیح داد: براساس قانون بازسازی 1398 در بازسازی آثار تاریخی که متولی آن دستگاه هایی بجز میراث فرهنگی هستند، دستگاه ها موظفند برای تأمین هزینه های بازسازیی با نظارت میراث فرهنگی اقدام نمایند. این توقع به اشتباه در بین مردم شهر قزوین بوجود آمده که میراث فرهنگی مسئول بازسازی و بازسازی همه اماکن و بناهای تاریخی است. در سال 1400 کل بودجه استانی میراث فرهنگی 15 میلیارد تومان بوده است در حالیکه محصول یک باغدار بزرگ در طول سال عددی بزرگتر از این بودجه است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان قزوین مطرح نمود: پس این توقع و انتظار از میراث فرهنگی برای احیای باغستان باید از بین برود. آنچه بطور تعیین باید از آن جلوگیری کرد توسعه ها و تغییر کاربری هایی که بدون نظارت و کنترل و به صورت غیرمجاز انجام می گردد و موجب نابودی باغستان سنتی قزوین شده است.