چگونه بچه ها را در بحران کرونا سرگرم کنیم؟ - شیوا مارکت

به گزارش خبرنگاران، فریبرز درتاج، استاد دانشگاه علامه طباطبایی رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران به مناسب روز دنیای کودک نوشت: ویروس کرونا؛ محدودیت های بی سابقه ای را در بسکمک از کشورهای دنیا به وجود آورده است؛ محدودیت هایی که در عمل، سبک معمولِ زندگی بسکمک را دگرگون ساخت، بویژه خانواده هایی که فرزند کوچک و یا مدرسه­ ای داشتند. بچه ها ناگهان خانه نشین شدند. آنها تقریباً از ساعتِ 8 صبح تا 1 الی 2 در مدرسه بودند، تقریباً 6 ساعت. حالا با تعطیلی مدارس وظیفة پُر کردن این ساعت ها، سرگرم کردن و بخش بزرگی از آموزش به عهده والدین است؛ والدینی که خود باید یا از خانه کار کنند یا بیرون از خانه.

در ادامه به اقدامات و سرگرمی ­هایی که والدین می ­توانند و باید در خانه برای فرزندان خود انجام دهند اشاره می­ کنم:

اولین قدم این است که والدین حتماً، یک جدول زمانی و یک برنامه روزانه تنظیم کنند. جدول را به دیوار بزنید و تلاش کنید همه چیز مطابق برنامه پیش برود. جدول نباید تنها به تکالیف مدرسه ختم شود. سعی کنید یادگیری را به تفریح تبدیل کنید. به همین خاطر آشپزی، نقاشی و رفتن به حیاط (اگر در آپارتمان زندگی نمی کنید) باغبانی و ..... از ضروریات است. بچه­ های شما در مدرسه عادت به ساختار داشتند، بنابراین سعی کنید هر روز یک برنامه داشته باشید.

استفاده از تبلت، تلفن و تلویزیون را محدود کنید. نشستن طولانی مقابل صفحه مانیتور هم عوارض جسمانی دارد هم به سلامت ذهن آسیب می زند و می تواند خواب را هم مختل کند. کلید موفقیت در تنوع است. تمرین های ورزشی، خواندن یک کتاب خوب و یاد دریافت مهارت جدید همگی راه ­های مناسبی برای جلوگیری از مدام جلوی تلویزیون و کامپیوتر بودن است.

بازیِ جابه جایی نقش: یکی از راهکارهای مؤثر که هم موجب سرگرمی بچه ها می­ شود و هم موجب درک احساسات، عواطف و انتظارات آنها در این شرایط است، والدین می توانند از بازیِ جابه جایی نقش استفاده کنند، یک روز یا چند ساعت در روز فرزندان نقش والدین را ایفا کنند، در این صورت والدین بهتر با سطح انتظارات، نگرانی­ها، مواردی که باعث ناراحتی آنها می ­شود و ...آشنا خواهند شد که این باعث انتخاب راهکار منطقی و مناسب در هنگام بروز اختلاف با فرزندان می ­شود. با بچه ها صحبت کنید و شرایط جدید را توضیح دهید و تاکید کنید این شرایط موقت است و برای عبور از آن همه باید به هم کمک کنیم. به او بگویید کار کردن در خانه برای شما هم سخت است و به کمک او احتیاج دارید؛ مثلا زمانی که در جلسه هستید خانه آرام باشد.

اکنون زمان مناسبی برای والدین است، که هرچه بیشتر وقت خود را با فرزندان خود سپری کنند، پیوندهای قوی­تری می­توانند ایجاد کنند. این همان کاری است که پدربزرگ ها و مادربزرگ های ما قبلاً انجام می دادند. سعی کنید بچه ها را درگیر فعالیت­های روزانه خود کنید و یا به آنها مسئولیتی بدهید. آشپزی را با فرزندان خود انجام دهید، اجازه دهید دستور العمل ها را انتخاب کنند و آنها را در کل فرآیند درگیر کنند.

یکدیگر را نوازش کنید و فیلم های مورد علاقه خود را تماشا کنید. شیرینی بپزید. پازل درست کنید. شعر بنویسید. قصه تخیلی بنویسید. روزنامه دیواری درست کنید. از فرزندتان بخواهید خاطرات این روزها را بنویسد و خودتان هم کمکشان کنید. زیاد بخندید و خودتان را خیلی جدی نگیرید. انجام فعالیت­هایی که فرزندان شما نیز می­توانند در آنها دخیل باشد هم به حفظ آرامش و هم سازگاری بیشتر والدین و فرزندان کمک خواهد کرد.

همچنین بسیار مهم است که از این فرصت استفاده کنید و مهارت­های زندگی را به بچه ها خود بیاموزید. برخی از بهترین درس­های زندگی در خارج از مدرسه آموخته می­شود. چرا از این زمان برای آموزش تعویض لاستیک یا لباسشویی زیاد به بچه ­ها استفاده نمی­ کنید؟ می­توانید آداب و معاشرت را آموزش دهید برایِ مثال؛ نشان دادن رفتار مناسب، از دریافت دعوت برایِ یک مراسم تا غذا خوردن در یک رستوران.

بازیِ جستجوی گنج در خانه: نقشه ای بکشید و چند شی جذاب را جایی از خانه پنهان کنید و از کودکتان بخواهید با کمک نقشه آنها را پیدا کند. می توانید از کودک هم بخواهید دقیقاً مثل شما نقشه ای بکشد و چیزهایی را در اتاقی پنهان کند تا شما پیدا کنید. (سرگرمی مناسب سنین پایین).

تمیز کردن و سازماندهی: اگر کودک شما برای مرتب سازی اتاق خود با شما مشکل دارد، اکنون وقت آن است که به او اجازه دهید این کار را خودش انجام دهند. اگر مرتب کردن اتاق خواب یا اتاق بازی کودک نوپای خود را به تعویق انداخته­اید، به آنها کمک کنید. بگذارید آنها تصمیم بگیرند که هر چیزی کجا قرار گیرد، چه چیزی کنار گذاشته شود و چه چیزی در معرض نمایش قرار گیرد. چند سطل ذخیره سازی و بازیافتِ زیبا نیز پیدا کنید و سازماندهی را شروع کنید.

هنر و کاردستی: بچه ها عاشق تجربه با حس لامسه و درهم و برهم ریختن هستند. کار هنری یکی از بهترین راه ها و ابزار برای بچه ها در هر سنی است که خودشان را بیان کنند و خلاق باشند. کار هنری به رشد مغز و سلامت روان بچه ها هم کمک می کند. با هم خمیر بازی کنید. تا می توانید با بچه ها نقاشی بکشید و لذت رنگ آمیزی را به آنها بیاموزید. اجازه دهید سطوح مختلف و اشیای مختلف را رنگ کنند. تشویقشان کنید با اشیا به درد نخور کلاژهای جورواجور درست کنند.

یک باند موسیقی راه اندازی کنید: ایجاد موسیقی همچنین روشی عالی برای بچه­ها است که می­توانند خلاقیتِ خود را جاری کنند. مجموعه های سازهای موسیقی به آنها امکان می­دهد انواع مختلفی از حس­ها را کشف کنند. برایِ این کار حتی می­توان از وسایل ساده­تر و به اصطلاح دم دست­تر استفاه کرد. قابلمه ها، ماهیتابه ها و ملاقه ها تنها برای آشپزی نیستند، می توانند دم و دستگاه عریض و طویلی برای اجرای یک کنسرت پرسر و صدای خانگی باشند. می توانید با هم آواز بخوانید و یا موسیقی هیجان انگیزی بگذارید و برقصید وقتی محیط شاد و امنی برای فرزندتان فراهم کنید و با این کار راحت تر می توانید او را برای انجام تکالیف مدرسه پشت میز بکشانید. (سرگرمی مناسب سنین پایین).

بازیِ کُنج خلوت: همه ما به یاد داریم که در بچگی عاشق درست کردن اتاقی با پارچه و ملافه بودیم که در آن قایم شویم و یا خلوت کنیم. حالا وقت مناسبی است که با استفاده از بالش ها، کوسن ها و میز و صندلی ها درست کردن این کُنج خلوت را به بچه هایمان هم یاد دهیم. (سرگرمی مناسب سنین پایین).

آزمایش های علمی: انجام آزمایش های ساده علمی در خانه یکی از راه های جذاب برای سرگرم کردن بچه ها و خوراک خوبی برای حس کنجکاوی آنها است. با بازی های علمی ساده به کودکتان اجازه دهید خلاقیت هایش را ابراز کند و از دنیای اطراف بیاموزد. این آزمایش ها به مهارت های زبانی و برقراری رابطه هم کمک می کنند، به بچه ها پشتکار و اعتماد به نفس یاد می دهند و به آنها می آموزند قرار نیست هر چیزی بار اول درست از آب درآید. تا به حال سعی کرده­اید دو بطری نوشابه را با هم بچسبانی، یکی با آب رنگ شده، یکی را با آب زیر و رو کنید و آن را با حرکت دورانی تکان دهید تا گرداب ایجاد شود؟ صدها آزمایش علمی برای بچه ها وجود دارد. Science Buddies ایده­ های عالی آنلاین دارد.

شیرینی پزی: یکی از هیجان انگیزترین راه های سرگرم کردن بچه ها شیرینی­پزی است. چرا؟ چون تا می توانند همه چیز را مخلوط می کنند و آشپزخانه را به هم می ریزند و در آخر چیزی را که تولید می کنند با عشق و ولع می خورند. همه بچه ها عاشق شیرینی هستند و چه بهتر از این که به آنها شیرینی پزی یاد بدهیم؟

بازیِ جاده جعبه­ ای: جعبه ای را صاف کرده و یک جاده را به عنوان نشانگر ترسیم کنید. بلوک ­ها، کامیون ها و سایر اسباب بازی ها را برای بچه ها اضافه کنید تا یک شهر بسازند. همچنین می­توانید از کارتن ­هایِ خالی استفاده کنید. این روزها خیلی از ما خریدهایمان را آنلاین انجام می دهیم. کارتون ها را دور نریزیم. بچه ها می توانند از کارتون ها به عنوان قطار، ماشین، هواپیما و حتی کشتی دزدان دریایی استفاده کنند، آنها را رنگ آمیزی کنند و ساعت ها سرگرم شوند (سرگرمی مناسب سنین پایین).

بازیِ سطل شست وشوی اسباب بازی: به فرزندان خود اجازه دهید اسباب بازی های پلاستیکی خود را بشویند. حباب ، اسفنج ، حوله و سایر وسایل بدون اشک اضافه کنید (سرگرمی مناسب سنین پایین).

بازیِ هنر با زباله ­ها Trash Art: برخی از مواد بازیافت شده (مثل جعبه تخم مرغ، شیشة نوشابه، قوطی ­هایِ کنسرو) را پیدا کنید و به فرزندان خود اجازه دهید آنها را نقاشی کنند. بچه ها عاشق نقاشی­ هایِ تصادفی (random)ویِ اشیاء و ساختن خلاقیت های زیبا از آنها هستند.

بازیِ تکمیل با برچسب ­ها Sticky Match-Up : قسمتی از اشکال، حروف، اعداد، کلمات و .... را جدا کنید و روی برچسب­هایی بکشید و آنها را در اطراف خانه پنهان کنید تا کودک شما آنها را پیدا کند. سپس از کودک بخواهید تا آنها را بر روی یک صفحه کلیدی که اشکال، حروف، اعداد، کلمات و .... ناقص قرار گرفته است و روی دیوار نصب است، قرار دهد و آن را تکمیل کند.

ایستگاه مطالعه ایجاد کنید: تمام روز در خانه بودن فرصتی عالی برای افزایش عادتِ مطالعه در بچه ها است. اما متأسفانه مطالعه کردن برای کوکان نسلِ امروز فعالیتی خسته کننده است. یک راهکار خوب برای ایجاد اشتیاق به مطالعه در آنها، ساختِ ایستگاه ­ها با بلوک ­های مطالع در خانه است. هر چند وقت یک بار محلی از خانه را با تزئینات جذاب مخصوص مطالعه فراهم کنید. 15 تا 20 دقیقه در روز زمان خوبی برای شروع است. ساختار بلوک خواندن را به چند روش مختلف در نظر بگیرید، والدین با صدای بلند بخوانند و سپس کودک با صدای بلند بخواند (اگر کودک می تواند بخواند) و خانواده در زمان خواندن کودک سکوت کند و اگر کودک نمی­تواند بخواد، والدین با صدای بلند بخوانند و سپس از کودک بخواهید داستان را به زبان خود بازگو کند و .....

استفاده از منابع آنلاین برای سرگرمی بچه ها

یک زبان جدید یاد بگیرید: از این زمان برای یادگیری زبان جدید با فرزندان خود استفاده کنید (و سپس قصد دارید از مقصدی بازدید کنید که در آن بتوانید مهارت های جدید خود را تمرین کنید)، سایتِ Rosetta Stone کاملاً آنلاین و رایگان است و می­توان 24 زبان از بین آنها انتخاب کرد. سایتِ Duolingo همچنین آنلاین است و یک سرویس رایگان است.

بازدید از نشان ­های نمادی: شاید مجبور شده باشید سفری را لغو کنید، اما این بدان معنا نیست که نمی­توانید دنیا را از خانه خود تجربه کنید. این­کار می تواند به سادگی استفاده از نقشه های Google برای گردش در محله­ های سراسر دنیا باشد. میدان ترافالگار؟ یا شاید دیوار بزرگ چین؟ ابوالهول بزرگ در مصر؟ پارک ملی Yellowstone و Colonial Williamsburg نیز تورهای مجازی را ارائه می دهند!

تور واقعی یک پارک ملی: مسلماً این تورها به اندازه بازدید در زندگی واقعی پاداش آور نیست، اما گشت و گذار در یک پارک ملی یک راه سرگرم کننده برای گذراندن وقت است و یک روش عالی برای کمک به شما و بچه­ها برای کسب تجربه است. می­توانید تورهای ، پارک ملی آتشفشان هاوایی، پارک ملی Dry Tortugas در فلوریدا ، پارک ملی Bryce Canyon در یوتا ، پارک ملی Carlsbad Caverns در نیومکزیکو و پارک ملی Kenai Fjords در آلاسکا را گشت بزنید.

تور موزه مجازی را انجام دهید: چندین موزه تورهای آنلاین ارائه می­دهند، از جمله موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان در واشنگتن دی سی، تالار مشاهیر و موزه ملی بیس بال در کوپرستاون نیویورک، موزه بریتانیا و موزه تاریخ ملی در لندن، موزه ون گوگ در آمستردام ، لوور در پاریس و...

گردش مجازی در پارک های دیزنی را امتحان کنید: در دنیای دیزنی، دیزنی لند و فراتر از آن به یک گردش مجازی بروید.

ورزش کنید: فاصله اجتماعی به معنای پرهیز از ازدحام زیاد است، به این معنی نیست که نمی توانید بیرون بروید. برای پیاده روی به یک راستا محلی بروید، یا فقط اجازه دهید بچه ها در حیاط خانه شما بدوند. اگر خیلی سرد یا بارانی است، فیلم های ورزشی آنلاین زیادی برای آزمایش وجود دارد. برنامه GoNoodle از زمان صفحه برای ایجاد زمان حرکت استفاده می کند. آمازون پرایم همچنین فیلم­های زیادی دارد، مانند ماجراهای یوگای بچه ها و نوجوانان Cosmic و Musical PE برای شما و من.

بازی­های ویدئویی را به صورت خانوادگی انجام دهید: آیا می خواهید باحال ترین والدین باشید؟ بچه­های خود را به یک بازی ویدیویی به چالش بکشید!

در نهایت باید بدانید؛ بالاخره این محدودیت­ ها تمام خواهد شد و بچه ها به مدرسه برمی گردند. هر چند این روزها سخت است و سرکله زدن با بچه هایی که بمب انرژی هستند کار ساده ای نیست ولی شاید تنها فرصت برای بیشتر در کنار هم بودن هم باشد. پس سعی کنید تا می توانید با راه های خلاق هم خودتان لذت ببرید هم دنیای ترسناک این روزها را برای کودکتان شاد کنید.

مجله کوروش بزرگ: وبلاگ خبری، تاریخی و تحلیلی