هر پدیدآورنده کتابی اهل قلم نیست

به گزارش شیوا مارکت، معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب با اشاره به آسیب های و مضرات تعاریف سابق از اهل قلم، از تدوین آئین نامه جدید تکریم اهل قلم اطلاع داد که مطابق با آن هر پدیدآورنده کتابی اهل قلم نیست.

سعید میرمحمدصادق؛ معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب درباره رویکرد جدید موسسه خانه کتاب در حوزه اهل قلم اعلام کرد: یکی از مهم ترین روینمودهای موسسه خانه کتاب، کیفی محوری در مقابل کمی محوری در حوزه اهل قلم است. بر همین اساس آئین نامه تکریم اهل قلم تدوین، در هیأت مدیره خانه کتاب آنالیز و برای بسیاری مراکز علمی و پژوهشی نیز ارسال شده تا در صورت لزوم تکمیل گردد.

تعریف اهالی قلم و پیشگیری از کتاب سازی

وی با بیان این مطلب که طرح موضوع ضرورت توجه به کیفی محوری در حوزه اهل قلم، بازخوردها و پرسش هایی را درباره مفهوم ایجاد نموده است، اضافه کرد: برای حرکت به سوی کیفی محوری، تعریف جدیدی از اهل قلم ارائه نموده ایم که مبتنی بر محتوا و کیفیت آثار است. میرمحمد صادق ادامه داد: معمولا قواعد و آئین نامه ها علاوه بر منافعی که در پی دارند، در درازمدت مضراتی را نیز به همراه خواهند داشت. ازجمله مضرات خدمات اهل قلم نیز گستردگی آن است؛ آنچنانکه با توجه به تعریف موجود، هر فرد فراورینماینده کتاب به عنوان اهل قلم شناخته که این تعریف گسترده موجب بروز اشکالاتی مانند کتابسازی در جامعه فرهنگی شده است. به عبارت دیگر عده ای برای استفاده از مزایای مولف و یا مترجم بودن، در حال کتابسازی اند که در آنالیز کتاب سال با ریزش بخش قابل توجهی از کتاب ها در آنالیز های مقدماتی، این مساله را می توان اثبات کرد. معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب گفت: در آئین نامه جدید، سایت اهل قلم به سایت پدیدآورندگان کتاب تبدیل خواهد شد که اطلاعات ثبت شده در آن نقش محور است. نقش محور به این معنا که در جریان فرایند فراوری کتاب، افراد با مهارت های مختلف ازجمله نویسندگی، تصویرگری، ویراستاری، ترجمه، تصحیح، گردآوری، بازنویسی و... در حوزه نشر مشارکت دارند و می توان براساس تحلیل و آنالیز فعالیت آن ها برای آینده صنعت نشر برنامه ریزی کرد. در ادامه اما پایگاه دیگری با عنوان اهل قلم ایجاد می گردد که تنها آن دسته از پدیدآورندگان را که مشمول تعاریف جدید از اهل قلم می شوند، در برخواهد گرفت. میرمحمد صادق با اشاره به بعضی آسیب ها اعلام کرد: کتابسازی موجب شده تا عده ای از پدیدآورندگان و اهل قلم واقعی که محتوای غنی فراوری می نمایند از حمایت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محروم شوند. بنابراین یکی از ضرورت ها، تعریف اهل قلم با هدف شناسایی هویت آن ها بود.

چه کسانی اهل قلم محسوب می شوند؟

وی اضافه کرد: در آئین نامه جدید، اهل قلم به عنوان نویسنده، مصحح و یا مترجم تعریف شده است. البته نقش ویراستار، تصویرگر و دیگر افراد دخیل در جریان فراوری کتاب در آئین نامه جدید پیش بینی شده است. در این تعریف، ماهیت صاحب اثر حفظ شده اما اگر تصویرگری و یا ویراستاری به تکمیل اثر منتهی و به اندازه 50 درصد به لحاظ کیفی و محتوا در این جریان سهم داشته باشد، ضمن حفظ حقوق نویسنده اصلی، تصویرگر و یا ویراستار نیز به عنوان صاحب قلم تعریف و مشمول خدمات می شوند. معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب اضافه کرد: برای تایید سهم 50 درصدی تصویرگر و یا ویراستار و دیگر افراد دخیل در روند فراوری کتاب، از دیدگاه متخصصان و همچنین هیات های علمی خاصی که قالب کارگروهی که در آئین نامه پیش بینی شده استفاده خواهد شد. میرمحمد صادق گفت: بعد از تایید سهم ویراستار و یا تصویرگر از سوی صاحب نظران، این افراد به عنوان کسی که در فراوری محتوا مشارکت داشتند به سایت اهل قلم معرفی می شوند. این مدیر فرهنگی تاکید نمود: مبنای محتوای کتاب باید دانش محور و پژوهش با معیارهایی علمی و موضوعی منطبق باشد. ترجمه نیز باید در زمره آثار فاخر تعریف گردد بنابراین هر پدیدآوری جزو اهل قلم شناخته نمی گردد. وی ادامه داد: دامنه تعریف جدید در آئین نامه بسیار گسترده است؛ به عنوان مثال نویسندگان مقالات دائرة المعارف ها و مدخل های فرهنگ نامه ها نیز در این تعریف دیده شده اند.

ارسال آثار به کمیته علمی اهل قلم

معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب گفت: اثر افراد خواستار ورود به عرصه اهل قلم، در کمیسیون های مرتبط با موضوع کتاب آنالیز می گردد. در این جریان برای پیشگیری از ایجاد بار اقتصادی برای دولت، صاحب اثر باید هزینه آنالیز کتابش در کمیسیون ها را پرداخت کند. برای ورود به حوزه اهل قلم در ابتدا ارائه یک عنوان کتاب برای آنالیز این مدعی کافی است اما روند پژوهشی و اثربخشی اهل قلم برای ارتقا در گروه های گوناگون برای به دست آوردن خدمات بیشتر باید تدوام داشته باشد. وی شرح داد: آثار در یکی از گروه های 74 گانه کتاب سال جمهوری اسلامی آنالیز می گردد. از مشارکت انجمن های علمی و تخصصی مورد تایید وزات علوم و تحقیقات و فن اوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، انجمن های صنفی و علمی، فرهنگی و هنری نیز برای آنالیز آثار استفاده خواهیم کرد. میرمحمد صادق اعلام کرد: برای کیفی سازی اهل قلم ما، دیدگاه 50 انجمن علمی ـ تخصصی فعال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دائره المعارف ها، دانش نامه ها و فرهنگستان ها به عنوان گروه های مرجع آنالیز کتاب ها را دریافت خواهیم کرد. افراد صاحب اثر که به عنوان مثال از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی معرفی شوند بدون گذراندن مراحل آنالیز صلاحیت در ردیف اهل قلم تعریف خواهند شد اما باز برای دریافت خدمات اهل قلم و ارتقا گروه ها تداوم خلق اثر مهم است. وی با اشاره به طبقه بندی اهل قلم اعلام کرد: طبق آئین نامه جدید، اهل قلم بعد از شناسایی، طبقه بندی می شوند. برندگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، برندگان جوایز ملی، نخبگان، برندگان کتاب فصل، برندگان جوایز کتاب های موضوعی ازجمله طبقه بندی اهل قلم است. نوع دیگر طبقه بندی شامل، نویسندگان برتر براساس تعداد کتاب است. به عبارت دیگر مصحح با چهار اثر و مولف با 10 اثر به عنوان اهل قلم تعریف می شوند. همچنین خدمات برای اهل قلم نیز دسته بندی و سطح بندی خواهد شد.

تصویب نهایی آئین نامه تکریم اهل قلم

معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب با تاکید بر اهمیت بازبینی در تعریف اهل قلم گفت: آئین نامه جدید از نظر حقوقی از سوی موسسه خانه کتاب نهایی شده است. با توجه به حجم مصادیق کتابسازی امید داریم با تعریف اهل قلم و اجرای آئین نامه جدید، ارائه خدمات به اهل قلم واقعی، گسترده تر گردد؛ چراکه رویکرد موسسه خانه کتاب، توقف فعالیت سایت اهل قلم نیست. میرمحمدصادق درباره وضعیت نویسندگان فعلی عضو اهل قلم با توجه به تدوین آئین نامه جدید گفت: کتاب های قبلی براساس مفاد آئین نامه جدید آنالیز نخواهد شد مگر به درخواست صاحبان آثار. اما مضاف بر این با مکاتبه و استعلام از فرهنگستان ها و مراکز دائره المعارف می خواهیم تا افراد صاحب 40 مقاله را نیز معرفی نمایند که اسامی این افراد به تدریج وارد سایت اهل قلم خواهد شد. به بیان دیگر اگر نهادهای علمی رسمی کشوری، گواهی نمایند که شخصی حائز تعریف جدید اهل قلم است، آن فرد به لیست اهالی قلم اضافه خواهد شد. البته معیار اهل قلم بودن صاحب کتاب بودن و یا در خلق یک کتاب (مصل دائره المعارف ها، دانشنامه ها و فرهنگ نامه ها) مشارکت داشتن است.

بیمه های فعلی تا سرانجام موعد برقرار می ماند

وی درباره توقف ارائه خدمات جاری به اعضای فعلی اهل قلم که با تعاریف کمی در سامانه ثبت نام شده اند، ادامه داد: جریان ارائه خدمات متوقف نخواهد شد و تا سرانجام موعدی که معین شده، ادامه خواهد داشت. اما به تدریج به سمت اجرای آئین نامه جدید حرکت خواهیم کرد و تنها اهالی قلم با معیارهای جدید از خدمات برخوردار خواهند. میرمحمدصادق با اشاره به باراقتصادی سنگین بیمه اهل قلم و لزوم بازنگری در جریان ارائه خدمات به آن ها گفت: اگر ارائه خدمات با شیوه فعلی ادامه پیدا کند، تخصیص بودجه دچار مشکل خواهد شد و تعهد بیمه ای جمعیت 20 هزار نفری اهل قلم بار سنگینی بر دوش دولت می گذارد؛ بنابراین با روال فعلی پیش بینی می گردد طی چند سال آینده درارائه خدمات بیمه ای دچار توقف شویم.

اعمال آئین نامه جدید در تخصیص بن الکترونیکی کتاب در نمایشگاه32

معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب اعلام کرد: آمار پنج ساله اخیر نشان می دهد 11 هزار و 431 نویسنده، 4هزار 141 مترجم، 245 مصحح، دو هزار 651 نفر ویراستار و دو هزار و 364 نفر افراد دخیل در فراوری کتاب به عنوان اهل قلم، از خانه کتاب و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خدمات دریافت می نمایند. جالب است که تنها در 10 ماه گذشته 4003 نفر در سامانه فعلی کتاب ثبت و فقط طی یک ماه 323 نفر به این کار اقدام کردند. این آمارها به خوبی نشان می دهد، ادامه تخصیص اعتبار با روند فعلی به مرور دیگر نمی تواند جوابگوی همه درخواست نمایندگان باشد. میرمحمدصاق درباره روند اعمال شدن آئین نامه تکریم اهل قلم، اظهار کرد: گام نخست در این جهت آن است که از سال آینده بن های الکترونیکی براساس تعریف جدید اهل قلم اختصاص پیدا می نماید و نه با مبنای انتشار کتاب در پنج سال اخیر.

منبع :خبرگزاری ایبنا